Gỡ 'nút thắt' nhận thức về tự chứng nhận xuất xứ

3 giờ trướcBài gốc

Theo ông Nguyễn Minh Khôi - Giám đốc Tư vấn, Viện Tony Blair Việt Nam, trong bối cảnh Việt Nam tham gia ngày càng sâu vào mạng lưới các Hiệp định thương mại tự do (FTA), tự chứng nhận xuất xứ là xu hướng tất yếu.

Thời gian qua, Bộ Công Thương đã nỗ lực hoàn thiện khung pháp lý, hạ tầng kỹ thuật và cổng thông tin, tạo điều kiện cho doanh nghiệp triển khai cơ chế này.

Tự chứng nhận xuất xứ là tất yếu trong bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày một sâu vào kinh tế quốc tế. Ảnh minh họa

Tuy vậy, thực tế cho thấy, số doanh nghiệp áp dụng cơ chế này vẫn còn hạn chế, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp mới tham gia xuất khẩu. Theo ông Khôi, phần lớn doanh nghiệp đều nhận thấy lợi ích về thời gian và chi phí, nhưng lại gặp khó ngay từ khâu tiếp cận quy trình.

Điều này cho thấy, dù hạ tầng kỹ thuật đã được xây dựng, nhưng nếu thiếu hướng dẫn tổng thể, thiếu lộ trình rõ ràng, doanh nghiệp rất dễ rơi vào tâm lý e ngại, thậm chí tiếp tục lựa chọn cách xin cấp C/O truyền thống vốn đã quen thuộc.

Ông Nguyễn Minh Khôi cho rằng, công tác đào tạo, tuyên truyền cần được đẩy mạnh theo hướng thực chất hơn. “Cổng thông tin tự chứng nhận xuất xứ có thể hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn bằng cách tăng cường đào tạo, giới thiệu rõ quy trình tổng thể cũng như từng bước cụ thể, để doanh nghiệp có thể thực hiện nhanh và đúng ngay từ đầu”, ông nói.

Bên cạnh yếu tố kỹ thuật, ông Khôi cũng chỉ ra một vấn đề mang tính bản chất của cơ chế tự chứng nhận là doanh nghiệp phải thực sự tự chịu trách nhiệm.

“Tự chứng nhận đúng nghĩa là doanh nghiệp độc lập thực hiện và chịu trách nhiệm, chứ không phải vừa tự chứng nhận nhưng vẫn song hành với quá nhiều giấy tờ, thủ tục như trước. Nếu không, gánh nặng lại quay về phía doanh nghiệp”, ông nhận định.

Một lo ngại phổ biến khác là rủi ro pháp lý khi doanh nghiệp tự khai báo xuất xứ. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, sợ rằng chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể dẫn đến hệ lụy lớn khi xuất khẩu sang các thị trường có quy định phức tạp.

Theo ông Nguyễn Minh Khôi, đây là tâm lý dễ hiểu nhưng không thể né tránh. Việc tự chứng nhận xuất xứ và tự chịu trách nhiệm về thông tin khai báo là hoàn toàn bình thường đối với doanh nghiệp ở các nước trong khu vực và trên thế giới. Khi doanh nghiệp đưa ra thông tin thì anh phải chịu trách nhiệm về thông tin đó.

Ông cũng cho rằng, xu hướng này sẽ ngày càng rõ nét khi các thị trường nhập khẩu gia tăng yêu cầu về phát triển bền vững, như quy trình xanh, chống phá rừng, ESG hay đảm bảo lao động. Các cơ chế này chủ yếu dựa trên kiểm tra ngẫu nhiên và nguyên tắc trách nhiệm giải trình, đòi hỏi doanh nghiệp phải tự khai báo và tự chịu trách nhiệm.

Vấn đề cốt lõi vẫn nằm ở nhận thức. Không ít doanh nghiệp không cố tình khai báo sai, nhưng lại không khai báo đúng chuẩn do chưa hiểu đầy đủ yêu cầu. Vì vậy, vai trò của cơ quan quản lý và các hiệp hội rất quan trọng.

Ông Nguyễn Minh Khôi - Giám đốc Tư vấn, Viện Tony Blair Việt Nam đề xuất, các đơn vị chuyên môn và các hiệp hội cần tăng cường hỗ trợ, nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp mới xuất khẩu, để họ vượt qua sự bỡ ngỡ ban đầu về tự chứng nhận xuất xứ.

Hải Linh

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/go-nut-that-nhan-thuc-ve-tu-chung-nhan-xuat-xu-436067.html