Trong khi đó, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, điều kiện đầu tư cho hệ thống kỹ thuật hạ tầng đô thị nói chung cũng như hệ thống cấp thoát nước đô thị nói riêng còn nhiều hạn chế đã trở thành thách thức rất lớn trong việc xử lý nước thải đô thị. Điều này khiến nước thải đô thị chưa qua xử lý được xả thẳng ra môi trường đe dọa ô nhiễm môi trường sống.
Vậy, cần gỡ "nút thắt" trong quản lý thoát nước, xử lý nước thải đô thị ra sao? PV VOV Giao thông phỏng vấn cùng GS.TS.NGƯT Nguyễn Việt Anh, Trưởng Bộ môn Cấp thoát nước - Trường Đại học Xây dựng Hà Nội; Phó chủ tịch Hội Cấp thoát nước Việt Nam về nội dung này:
PV: Thưa ông, ông đánh giá thế nào về những khó khăn hiện nay trong công tác quản lý và xử lý nước thải?
GS. TS. NGƯT Nguyễn Việt Anh: Có thể điểm một số khó khăn chính là: Chúng ta đang rất thiếu nguồn lực, trước khi chúng ta trông chờ nguồn vốn ODA và ngân sách thì bây giờ đều đang thiếu.
Chúng ta thiếu quyết tâm trong đầu tư cho các hoạt động thu gom và xử lý nước thải, thiếu sự ưu tiên khi đô thị có rất nhiều việc phải làm nên chúng ta không dành sự ưu tiên số 1 cho công tác thu gom, xử lý nước thải; chúng ta thiếu các giải pháp căn cơ, đồng bộ và các đề án có chất lượng
Khó khăn là chúng ta thiếu các chính sách để thu hút các nguồn lực từ xã hội trong khi ngân sách và ODA đã hạn chế thì phải tìm các nguồn khác, rất nhiều nước đã thành công trong các mô hình huy động tư nhân tham gia để phát triển các dự án PPP trong nước thải.
Nước thải chảy ra sông Tô Lịch, Hà Nội (Ảnh: Hải Bằng)
PV: Vậy thưa ông, vấn đề này sẽ được đề cập ra sao trong Tuần lễ Ngành Nước Việt Nam sắp diễn ra tới đây?
GS. TS. NGƯT Nguyễn Việt Anh: Hội Cấp thoát nước Việt Nam được sự bảo trợ của Bộ Xây dựng sẽ tổ chức sự kiện hàng năm và năm nay diễn ra từ 20-22/8/2025 tại Cung Văn hóa Hữu Nghị. Sự kiện này là một diễn đàn lớn quy tụ các nhà quản lý, các doanh nghiệp, các cơ quan nhà nước, các cơ sở đào tạo, viện nghiên cứu, các đơn vị tư vấn, thiết kế, thi công cung cấp thiết bị, giải pháp cho ngành nước.
Trong Tuần lễ Ngành Nước 2025, vấn đề thu gom và xử lý nước thải cũng sẽ được ưu tiên quan tâm. Chúng tôi sẽ nói về chính sách, các ưu tiên cần phải có, về dự thảo Luật Cấp Thoát nước, lộ trình cần phải áp dụng và cách tiếp cận mới.
Các nhà tài trợ sẽ chia sẻ về mô hình tài chính phù hợp để thúc đẩy thu gom và xử lý nước thải, tăng cường đầu tư nguồn lực, các doanh nghiệp chia sẻ các kiến nghị để chủ động tham gia vào lĩnh vực xử lý nước thải.
Đặc biệt, có những công nghệ mới được chia sẻ để hệ thống thu gom xử lý nước thải tái sử dụng tài nguyên; các giải pháp quy hoạch, các dự án thoát nước ở Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu cũng sẽ được trao đổi trong hội thảo của Tuần lễ Nước.
Dự án ''hồi sinh'' sông Tô Lịch đang được triển khai với nhiều kỳ vọng của người dân về một ''dòng sông xanh'' (Ảnh: Hải Bằng)
PV: Ông có đề xuất gì về hướng nghiên cứu và đầu tư cho công nghệ quản lý và xử lý nước thải đô thị để đạt hiệu quả hơn?
GS.TS.NGƯT Nguyễn Việt Anh: Chúng ta có rất nhiều việc phải làm, tôi có 4 đề xuất, chúng ta phải rà soát lại các quy hoạch thoát nước và xử lý nước thải, cập nhật các công nghệ mới và cập nhật với tình hình phát triển của đô thị rất nhanh và rất nóng.
Thứ hai là cơ hội áp dụng các công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường, chuyển đổi số thì chúng ta cần quan tâm hơn để các dự án mà chúng ta đầu tư sẽ đạt hiệu quả hơn; chú trọng chọn các công nghệ tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính và tăng cường thu hồi tài nguyên - những vấn đề này cần được quan tâm và được đưa ra sớm từ khâu quy hoạch cho đến khi thực thi các dự án cụ thể.
Vấn đề nữa cần quan tâm là đồng bộ như 5 cánh của một ngôi sao là đầu nối hộ gia đình, mạng lưới thu gom, truyền dẫn nước thải, nhà máy xử lý nước thải, tái sử dụng nước thải, bùn cặn và thoát nước mưa, chống úng ngập. Nếu chúng ta thiếu đi một cánh trong ngôi sao đó thì dự án sẽ không hiệu quả, thiếu bền vững.
PV: Vâng, xin được cảm ơn ông!
Nguyễn Yên/VOV-Giao thông