Gỡ 'thẻ vàng' IUU: Xử lý dứt điểm các tồn tại trước đợt thanh tra sắp tới của EC

4 giờ trướcBài gốc

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì phiên họp. Ảnh VPG.

Ngày 14/10/2025, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì phiên họp lần thứ 17 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), kết nối trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển trên cả nước. Cuộc họp tập trung rà soát tiến độ thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC), chuẩn bị cho đợt thanh tra lần thứ 5 sắp tới, đồng thời đề ra những giải pháp căn cơ, mạnh mẽ hơn để xử lý dứt điểm các tồn tại.

GIẢI PHÁP CĂN CƠ NHẤT ĐỂ XỬ LÝ DỨT ĐIỂM CÁC YÊU CẦU CỦA EC

Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết đến nay cả nước có 80.884 tàu cá, trong đó 27.990/28.225 tàu (99,16%) đã lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS). Từ đầu năm 2024 đến nay, các lực lượng chức năng đã xử lý 26 tàu, khởi tố 8 tàu, còn 57 tàu đang xác minh; 59 vụ, 96 bị can bị khởi tố, 29 vụ, 67 bị cáo đã xét xử.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an, Bộ Quốc phòng tăng cường phối hợp trong kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các hành vi mất kết nối VMS, vượt ranh giới khai thác, vi phạm vùng biển nước ngoài. Bộ Quốc phòng tiếp tục tuần tra, kiểm soát vùng biển giáp ranh, rà soát tàu cá không đủ điều kiện; các địa phương cấp phép khai thác đúng quy định, xử lý triệt để vi phạm tồn đọng.

Phiên họp tại trụ sở Chính phủ. Ảnh VPG.

Kết luận phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương hoàn thiện Kế hoạch hành động cao điểm, cấp bách thực hiện các khuyến nghị của EC để trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành.

Bản kế hoạch phải là công cụ điều hành thực chất, xác định rõ việc cần làm, tiến độ, sản phẩm, người thực hiện và người chịu trách nhiệm – từ đó tìm ra giải pháp căn cơ nhất để xử lý dứt điểm các yêu cầu của EC”.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà.

Các nhiệm vụ sẽ được phân tách rõ ràng cho từng bộ, ngành, địa phương, hướng đến quản lý bền vững hoạt động khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, với hai mục tiêu: phát triển bền vững và đáp ứng yêu cầu quốc tế.

Phó Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về khai thác thủy hải sản, thống nhất và đa mục đích. Dữ liệu sẽ được dùng để cấp phép, giám sát tàu cá, kiểm soát tàu ra vào cảng, phát hiện vi phạm và chứng minh nguồn gốc khai thác hợp pháp.

Phó Thủ tướng cho rằng nhật ký khai thác và lộ trình di chuyển của tàu là hai yếu tố then chốt, tiến tới cấp phép tự động trên nền tảng số hóa. Hai tập đoàn Viettel và VNPT được giao nhiệm vụ phát triển phần mềm tích hợp dữ liệu tàu cá, cấp phép, dân cư và định vị; Bộ Nông nghiệp và Môi trường soạn thảo quy chế quản lý, khai thác và sử dụng dữ liệu, bảo đảm quyền truy cập, tính bảo mật và tính liên thông.

“Dữ liệu là nền tảng kỹ thuật quan trọng, nhưng phải chuẩn hóa và báo cáo tiến độ định kỳ, triển khai từng bước chắc chắn, thực chất”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

MỞ RỘNG THẨM QUYỀN XỬ PHẠT VÀ ĐỐI TƯỢNG XỬ PHẠT

Phó Thủ tướng giao Bộ Quốc phòng rà soát lực lượng và phối hợp chặt chẽ với Kiểm ngư để soạn thảo quy chế phối hợp thực hiện nhiệm vụ trên biển. Quy chế phải phân định rõ phạm vi kiểm soát, ai chịu trách nhiệm vùng gần bờ, vùng lộng và các vùng giáp ranh với vùng biển nước ngoài; làm lực lượng nòng cốt tiếp tục thực hiện tuần tra, truy vết và truy đuổi các “tàu ma”, “tàu không số”, “vi phạm là phải truy bắt bằng được”.

Bộ Công an được yêu cầu tích hợp dữ liệu dân cư với dữ liệu nghề cá, đồng thời chỉ đạo công an cấp xã thống kê, cập nhật tàu cá đủ và không đủ điều kiện, bảo đảm “tàu không đủ điều kiện thì không được ra khơi”.

Bộ Tư pháp sẽ sửa đổi, bổ sung Nghị định 38/2024/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, mở rộng đối tượng, hành vi và thẩm quyền xử phạt, trong đó công an cấp xã, phường cũng có thể xử phạt. Việc nộp phạt sẽ thực hiện qua ngân hàng, bảo đảm minh bạch.

Yêu cầu nâng mức xử phạt lên mức cao nhất, bổ sung biện pháp tịch thu phương tiện với tàu cố tình vi phạm, làm rõ trách nhiệm chủ tàu và thuyền trưởng – những người chịu trách nhiệm chính khi tắt VMS hoặc xâm phạm vùng biển nước ngoài".

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ ban hành tiêu chí tạm thời về cảng đủ điều kiện cho tàu cá ra vào, cho phép cảng tư nhân tham gia nếu đáp ứng yêu cầu. Các cảng này sẽ được kết nối hệ thống dữ liệu và phần mềm quản lý để đăng ký, xác nhận ra vào điện tử, tương tự mô hình sân bay.

Địa phương phải rà soát, công bố cảng đủ điều kiện, phân bổ tàu theo khu vực đăng ký, không để tình trạng ra vào tự do. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ phối hợp triển khai công nghệ vệ tinh, mạng và dữ liệu số để giám sát, phát hiện sớm các hành vi tự cắt số hiệu hoặc mất tín hiệu VMS.

Phó Thủ tướng giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam và các kênh thông tin đối ngoại tăng cường truyền thông về kết quả chống IUU, khẳng định cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong phát triển thủy sản bền vững.

“Chống IUU không chỉ để gỡ "thẻ vàng", mà là bước chuyển mình tất yếu của ngành thủy sản Việt Nam”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đồng thời cho rằng phải xây dựng một nền quản trị nghề cá minh bạch, có trách nhiệm, trong đó mỗi con tàu, mỗi ngư dân đều được quản lý, hỗ trợ và giám sát hiệu quả.

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phối hợp đồng bộ, vừa tăng cường thực thi pháp luật, vừa chuyển đổi sinh kế cho ngư dân, phát triển hệ thống cảng cá và logistics nghề cá theo mô hình hợp tác công – tư (PPP), giảm dần phụ thuộc vào ngân sách nhà nước.

Chu Khôi

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/go-the-vang-iuu-xu-ly-dut-diem-cac-ton-tai-truoc-dot-thanh-tra-sap-toi-cua-ec.htm