Gỡ vướng quy hoạch treo - Bài 1: Nhiều dự án mãi nằm... trên giấy

3 giờ trướcBài gốc

Nhiều người dân sống ở vùng quy hoạch Dự án Làng Đại học Huế mong chờ được “cởi trói”

Ngày qua ngày, hàng chục hộ dân tại nhiều phường, xã ở TP. Huế sống trong nỗi bất an khi nhà cửa xuống cấp, hư hỏng nhưng không thể sửa chữa do vướng QH. Họ chỉ có một mong ước là DA sớm triển khai; nếu không thì sớm điều chỉnh QH để ổn định cuộc sống. Thế nhưng, năm tháng trôi qua, nhiều DA vẫn nằm... trên giấy.

Án binh bất động

Trong căn nhà cũ kỹ ở tổ dân phố 8 phường An Cựu, ông Võ Minh chỉ vào những vết nứt loang lổ trên tường, chia sẻ: “Nhà xuống cấp đã lâu nhưng không thể sửa chữa vì nằm trong vùng QH. Chúng tôi chỉ mong DA sớm triển khai hoặc điều chỉnh để yên tâm sinh sống, sửa chữa lại căn nhà”. Qua tìm hiểu, gia đình ông thuộc diện bị ảnh hưởng bởi DA Khu nhà ở Tam Thai, phê duyệt từ năm 2013, nhưng hơn 10 năm nay vẫn “án binh bất động”.

Không riêng ông Minh, hàng chục hộ dân tại khu vực này cùng chung cảnh ngộ: đất đai không được tách thửa, nhà cửa không thể sửa sang, đời sống lâm vào cảnh “tiến thoái lưỡng nan”. Một số hộ đã bàn giao mặt bằng thì lại rơi vào cảnh sống “giữa đồng không mông quạnh”. Ông Nguyễn Văn Quốc, hộ tái định cư của DA nói: “Di dời sớm mà giờ sống còn khổ hơn trước. Nhà lọt thỏm giữa khu đất hoang, đường sá nhếch nhác, mưa thì ngập, nắng thì bụi bẩn”.

DA Làng Đại học Huế cũng là một "điển hình" về QH treo. Phê duyệt từ năm 1998, sau hơn 25 năm, hàng trăm hộ dân ở phường An Cựu vẫn chưa được an cư. Nhà xuống cấp không thể sửa, giấy tờ đất đai cũng không thực hiện được. Anh Nguyễn Trung Hiếu (đường Hồ Đắc Di) phàn nàn: “Hai mươi năm sống trong vùng QH treo, tôi thấy quá mệt mỏi. Chỉ mong có quyết định dứt khoát để người dân ổn định cuộc sống”.

Tại xã Chân Mây - Lăng Cô, DA Khu du lịch nghỉ dưỡng và sân golf Lăng Cô được cấp phép từ năm 2008 với quy mô gần 300ha. Hơn 100 hộ dân thuộc diện di dời, hàng trăm lăng mộ bốc dỡ, nhưng sau 17 năm DA vẫn ì ạch, vốn đầu tư đội từ 5.200 tỷ lên hơn 16.000 tỷ đồng. Người dân sống trong cảnh đất bị “trói chặt”, sinh kế bấp bênh…

Hạ tầng nhếch nhác, không gian sống ô nhiễm môi trường của các hộ dân trong vùng quy hoạch Dự án Khu nhà ở Tam Thai

Những “điểm nghẽn” chồng chất

Theo các cơ quan quản lý, nguyên nhân chính dẫn đến QH treo là vướng giải phóng mặt bằng, thiếu vốn, thủ tục pháp lý chồng chéo. Với DA Khu nhà ở Tam Thai, nhiều hộ chưa được bồi thường thỏa đáng, chủ đầu tư chưa xác định mốc giới, trong khi DA mới được chấp thuận đầu tư hạ tầng kỹ thuật mà chưa có giấy phép xây dựng công trình.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng, ông Trương Nguyễn Thiện Nhân cho biết, DA Khu nhà ở Tam Thai được UBND tỉnh, nay là UBND TP. Huế phê duyệt QH chi tiết xây dựng 1/500 tại Quyết định số 1188 ngày 27/6/2013. Dự án được chấp thuận đầu tư phần hạ tầng kỹ thuật và đã được đầu tư xây dựng phần hạ tầng kỹ thuật, công trình trên đất để kinh doanh, nhưng chưa được chấp thuận đầu tư công trình trên đất dẫn đến vướng mắc về pháp lý, khiến DA phải kéo dài thời gian thực hiện. Hiện, UBND thành phố đã có báo cáo gửi Bộ Tài chính (Ban chỉ đạo 1568) tham mưu Chính phủ báo cáo Quốc hội ban hành nghị quyết để tháo gỡ, nhằm hỗ trợ nhà đầu tư tiếp tục triển khai DA theo QH được phê duyệt.

Đối với DA Làng Đại học Huế, vướng mắc lớn là giải tỏa khu dân cư hiện hữu và nghĩa địa. Trong khi đó, QH đã qua nhiều lần điều chỉnh nhưng vẫn thiếu tính khả thi. Đại học Huế đang tiến hành rà soát, dự kiến điều chỉnh tổng thể QH vào cuối năm 2025 để phù hợp với thực tế.

Ngoài ra, tình trạng QH chồng chéo cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng QH treo. Có khu vực được định hướng thành không gian xanh trong khi dân cư đã ổn định hoặc tuyến giao thông được vẽ ra nhưng không phù hợp với địa hình. Việc thiếu rà soát, điều chỉnh kịp thời đã khiến nhiều QH không theo kịp nhu cầu phát triển thực tế.

Tình trạng QH treo kéo dài gây ra hệ lụy trực tiếp và lâu dài. Nặng nề nhất là ảnh hưởng đến đời sống người dân: Nhà xuống cấp không thể sửa, đất đai không thể tách thửa để cho con cái khi lập gia đình hay dùng để chuyển nhượng, thế chấp vay vốn… Không ít gia đình bị mất cơ hội phát triển kinh tế, phải sống trong những căn nhà tạm bợ thiếu tiện nghi, quyền lợi hợp pháp bị “treo” theo DA.

Một số QH treo biến thành “vùng đất chết”. Đất bỏ hoang, cỏ mọc um tùm, rác thải chất đống, nước tù đọng gây ô nhiễm môi trường, tiềm ẩn dịch bệnh. Thay vì những khu đô thị mới văn minh, người dân phải sống chung với sự nhếch nhác ngay giữa lòng thành phố. Nguồn lực đất đai - vốn là tài sản quý giá bị lãng phí nghiêm trọng.

Ngôi nhà của ông Võ Minh, tổ 8 phường An Cựu nằm trong vùng quy hoạch hơn 10 năm nay

Khơi thông động lực phát triển

Theo ông Trương Nguyễn Thiện Nhân, trong tiến trình xây dựng TP. Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, công tác QH và quản lý QH là hết sức quan trọng, là cơ sở, tiền đề để đánh giá tiêu chuẩn về đô thị, nâng cấp đô thị và thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Hiện thành phố đã phủ kín QH chung đô thị toàn thành phố; phủ kín QH phân khu khu vực đô thị trung tâm và khu vực các phường thuộc TX. Phong Điền (cũ); tỷ lệ phủ kín QH chi tiết đối với phạm vi đô thị trung tâm đạt khoảng 15,98%. Song, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn tình trạng QH treo, đó là QH được phê duyệt nhưng chậm triển khai hoặc không triển khai, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân và kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội.

Trước thực trạng này, UBND TP. Huế đã nhiều lần chỉ đạo các sở, ban ngành, địa phương liên quan rà soát, điều chỉnh những đồ án không còn phù hợp. Điển hình, Đồ án điều chỉnh QH chung TP. Huế đến năm 2030, tầm nhìn 2050 đã kịp thời phát hiện bất cập, như việc định hướng không gian xanh tại những khu dân cư hiện trạng ở phường Thanh Thủy, Hương Thủy, hay tuyến đường sắt tốc độ cao chưa phù hợp với địa hình và một số khu vực khác.

Đầu năm 2024, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đồ án QH chung đô thị Thừa Thiên Huế, nay là TP. Huế đến năm 2045, tầm nhìn 2065. Đây được coi là cơ sở pháp lý quan trọng nhằm khắc phục tồn tại, mở ra không gian phát triển mới, đồng thời làm căn cứ triển khai các QH chi tiết và DA cấp dưới. Bên cạnh đó, thành phố cũng tăng cường chỉ đạo các sở, ngành trong việc thẩm định, phê duyệt, kiểm tra tiến độ DA. Từ đó, một số DA treo lâu năm đã được đưa vào diện xem xét thu hồi hoặc kêu gọi nhà đầu tư mới có năng lực hơn.

Để xử lý dứt điểm QH treo, nhiều chuyên gia cho rằng, phải có sự kiên quyết từ cơ quan quản lý. Những DA không còn phù hợp hoặc chủ đầu tư yếu kém cần mạnh dạn thu hồi, trả lại quyền lợi chính đáng cho người dân. Với các DA có tính khả thi, cần đẩy nhanh công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, đồng thời đơn giản hóa thủ tục pháp lý để tạo điều kiện triển khai. Ngoài ra, cần cơ chế giám sát chặt chẽ tiến độ thực hiện. Công tác truyền thông, công khai thông tin QH đến người dân cũng phải minh bạch để hạn chế tâm lý hoang mang, đồng thời tạo được sự đồng thuận của xã hội.

Những câu chuyện buồn của người dân sống trong vùng QH treo suốt nhiều năm là minh chứng cho sự cấp bách phải hành động. Đã đến lúc các cơ quan quản lý, nhà đầu tư và cộng đồng cùng chung tay “cởi trói” cho những DA dang dở, tạo dựng niềm tin, bảo vệ quyền lợi chính đáng và cơ hội phát triển cho người dân cũng chính là mở đường cho Huế bứt phá trong chặng đường mới.

(Còn nữa)

Bài, ảnh: THANH HƯƠNG

Nguồn Thừa Thiên Huế : https://huengaynay.vn/kinh-te/go-vuong-quy-hoach-treo-bai-1-nhieu-du-an-mai-nam-tren-giay-158737.html