'Góc khuất' của đô thị hóa

4 giờ trướcBài gốc

Một cơ sở thu gom phế liệu tại xã Nông Cống.

Sống chung với rác

Tại đường Nguyễn Công Trứ, phường Hạc Thành một cơ sở thu gom và phân loại phế liệu tồn tại ngay giữa khu dân cư đã trở thành nỗi ám ảnh với người dân xung quanh. Từ bên ngoài, nơi này chỉ là một căn nhà hai tầng cũ kỹ, nhưng vỉa hè đã bị chiếm dụng hoàn toàn bởi những bao tải chất đống. Không biển hiệu, không hàng rào, phế liệu bày la liệt với đủ loại. Dưới mái tôn dựng tạm, hoạt động phân loại, tháo dỡ diễn ra tấp nập. Người thu mua dùng tay trần lôi từng bao tải, phân loại kim loại, đập vỡ thiết bị cũ ngay trên mặt đất bụi bặm. Không có bất kỳ biện pháp bảo hộ lao động hay thu gom rác thải nào được áp dụng. Trong những ngày nắng nóng, mùi khét từ nhựa, vải mục kết hợp bụi bẩn tạo bầu không khí nặng nề bao trùm cả khu vực.

“Chúng tôi như đang sống chung với bãi rác. Trẻ con bị dị ứng, ho triền miên vì bụi và khói đốt rác. Nhà tôi phải lắp thêm hai lớp cửa để ngăn mùi, nhưng cũng chỉ hạn chế được phần nào”, bà Nguyễn Thị Lan, một người dân sống gần đó bức xúc chia sẻ.

Nguy hiểm hơn cả là nguy cơ cháy nổ luôn rình rập. Vật liệu dễ bén lửa như giấy, xốp, nhựa được chất thành đống lớn, nằm sát đường điện. Trong điều kiện nắng nóng, chỉ cần một tàn lửa nhỏ cũng có thể dẫn đến thảm họa. Tuy nhiên, cơ sở này không có hệ thống phòng cháy chữa cháy hay phương án ứng phó khẩn cấp nào.

Tình trạng tương tự cũng đang diễn ra ngay tại xã Nông Cống. Một điểm thu gom phế liệu nằm sát trục đường chính, với đống rác lớn bao quanh cả gốc cây cổ thụ trước cửa. Bên trong, các thiết bị điện lạnh cũ, dây đồng cháy đen, vỏ nhựa bị đốt dở nằm ngổn ngang. Công nhân làm việc không có đồ bảo hộ, tay trần cắt kim loại, đốt dây nhựa... khói lan thẳng vào khu dân cư lân cận.

“Ngày nào cũng như ngày nào, khói mù mịt. Nhà tôi phải dán kín cửa mà vẫn không hết mùi. Hiện cả nhà tôi bị viêm mũi dị ứng”, một người dân sống gần đó chia sẻ.

Tình trạng cơ sở thu gom phế liệu xen lẫn trong khu dân cư đã trở thành vấn đề nhức nhối ở nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh. Như ở phường Đông Tiến, người dân phải chịu cảnh mùi nhựa cháy mỗi chiều khi người dân đốt vật liệu để lấy lõi kim loại. Tại phường Quảng Phú và phường Hàm Rồng nhiều hộ dân tận dụng phần sân trước nhà làm nơi tập kết phế liệu, không che chắn, xử lý, gây mất mỹ quan và tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao.

Hiểm họa âm thầm

Dễ nhận thấy, sự xuất hiện của các cơ sở thu gom phế liệu trong khu dân cư không phải là hiện tượng nhất thời mà là hệ quả của quá trình phát triển thiếu quy hoạch đồng bộ. Thực trạng này kéo dài suốt nhiều năm qua, nhưng đến nay vẫn chưa có một thống kê chính thức về số lượng các điểm thu mua đang tồn tại.

Tìm hiểu được biết, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên chính là thiếu quy hoạch cụ thể cho ngành nghề thu gom, xử lý phế liệu. Các địa phương chưa bố trí khu vực tập trung, dẫn đến việc người dân tận dụng nhà ở, sân vườn làm điểm tập kết. Không có hạ tầng kỹ thuật phù hợp, các cơ sở này hoạt động tự phát, thiếu hệ thống xử lý chất thải, không đảm bảo an toàn cháy nổ và càng không có biện pháp bảo vệ môi trường. Thêm vào đó, công tác quản lý môi trường ở cấp cơ sở còn yếu. Nhiều địa phương chưa có cán bộ chuyên trách môi trường hoặc chỉ kiểm tra khi có phản ánh từ người dân. Các biện pháp xử lý thường chỉ dừng ở mức nhắc nhở, khiến tình trạng tái phạm phổ biến. Mặt khác, việc đăng ký kinh doanh dưới hình thức nhỏ lẻ hoặc không đăng ký, lợi dụng kẽ hở pháp luật, khiến chính quyền khó đưa ra chế tài xử phạt nghiêm minh.

Trước thực trạng trên, các ngành chức năng cần có một chiến lược đồng bộ, lâu dài và mạnh mẽ hơn trong xử lý vấn đề này. Trước hết, cần tổ chức tổng rà soát, thống kê các điểm thu gom phế liệu, kể cả những cơ sở nhỏ lẻ, tự phát. Từ đó, xây dựng lộ trình di dời, sắp xếp lại các điểm thu gom, ưu tiên đặt tại các khu đất xa khu dân cư. Song song với đó, cần nâng cao trách nhiệm của chính quyền cấp xã, giao rõ đầu mối quản lý môi trường, tăng cường kiểm tra đột xuất, xử phạt nghiêm hành vi tái phạm. Với các hộ đang hoạt động, cần có giải pháp hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề phù hợp. Muốn xây dựng đô thị văn minh, môi trường an toàn, không thể để những “góc khuất” ấy tiếp tục tồn tại.

Bài và ảnh: Trường Giang

Nguồn Thanh Hóa : http://baothanhhoa.vn/goc-khuat-cua-do-thi-hoa-256875.htm