Nữ diễn viên Trương Ngọc Ánh bị khởi tố, bắt tạm giam vì chiếm đoạt hơn nghìn lượng vàng của nhà đầu tư. Ảnh CACC
Trương Ngọc Ánh chiếm đoạt tiền như thế nào?
Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) CATP Hồ Chí Minh đã khởi tố bị can, bắt tạm giam Trương Ngọc Ánh (49 tuổi, nghệ sĩ, diễn viên) để điều tra về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Trước đó, Công ty Cổ phần Bất động sản Đất Rồng (gọi tắt là Công ty Đất Rồng) có đơn tố cáo bà Trương Ngọc Ánh, từng giữ chức Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc, có dấu hiệu chiếm đoạt tài sản của DN. Công ty Đất Rồng được thành lập năm 2007, do Trương Ngọc Ánh làm Giám đốc, người đại diện theo pháp luật.
Trong quá trình hoạt động, Ánh kêu gọi ông M (quốc tịch Ireland) góp vốn đầu tư tổng cộng 9,1 triệu USD (tương đương hơn 149 tỷ đồng) để triển khai hai dự án bất động sản, trong đó có dự án tòa nhà Indochine tại số 112 Nguyễn Thị Minh Khai, quận 3 (cũ). Riêng dự án này, ông M đã chuyển 4,49 triệu USD, tương đương 72 tỷ đồng.
Theo hợp đồng đầu tư ký ngày 25/1/2008, dự án tòa nhà Indochine phải do Công ty Đất Rồng đứng tên sở hữu, với giá trị hơn 12.917 lượng vàng. Tuy nhiên, kết quả xác minh cho thấy, ngay trước thời điểm ký hợp đồng, nữ diễn viên cùng ông N.M.H (61 tuổi) đã đứng tên cá nhân ký hợp đồng mua bán với 4 hộ dân trong khu đất dự án, chỉ với 7.917 lượng vàng. Cơ quan điều tra xác định, trong số này Trương Ngọc Ánh mới thanh toán 3.000 lượng vàng, nhưng lại hạch toán trong sổ sách công ty là đã chi 4.458 lượng vàng. Hành vi này vi phạm thỏa thuận đầu tư, có dấu hiệu gian dối, nâng khống giá trị dự án để chiếm đoạt phần chênh lệch.
Trong giai đoạn UBND TP HCM ban hành quyết định thu hồi khu đất dự án Indochine năm 2007 để mở rộng Trường THPT Lê Quý Đôn, TP bồi thường hơn 26 tỷ đồng cho bốn hộ dân. Sau khi nhận tiền, các hộ dân đã hoàn trả số tiền này cho Trương Ngọc Ánh và cộng sự là người đứng tên mua bán. Cơ quan điều tra xác định, nữ diễn viên chỉ hoàn trả 3 tỷ đồng, còn hơn 10 tỷ đồng được sử dụng cá nhân, không báo cáo hội đồng quản trị. Ngoài ra, cơ quan điều tra cáo buộc, trong quá trình điều hành DN, Ánh lợi dụng quyền hạn người đại diện theo pháp luật, tự ý rút tiền từ tài khoản công ty, chỉ đạo lập bút toán giả, làm sai lệch báo cáo tài chính nhằm che giấu hành vi chiếm đoạt.
Mức án đối diện?
Luật sư Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, pháp luật quy định tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” là một trong các tội danh thuộc nhóm tội xâm phạm quyền sở hữu tài sản. Tội danh này được đặt ra nhằm xử lý người đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, lợi dụng niềm tin của người khác để chiếm đoạt tài sản, tức là có hành vi cố ý chiếm đoạt tài sản của người khác từ 4 triệu đồng trở lên.
Cụ thể, tại Điều 175, Bộ luật Hình sự quy định, người nào lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4 đến dưới 50 triệu đồng sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm (khoản 1). Trường hợp phạm tội chiếm đoạt tài sản trị giá 500 triệu đồng trở lên sẽ bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm (khoản 4). Theo luật sư Nguyễn Hồng Thái, trong vụ án này, Trương Ngọc Ánh bị cáo buộc lợi dụng niềm tin của người khác để tham gia các quan hệ dân sự, kinh tế, nhận tiền và tài sản của nhiều người với giá trị đặc biệt lớn nhằm thực hiện hoạt động đầu tư, kinh doanh nhưng đã gian dối để chiếm đoạt tiền của nhà đầu tư.
Luật sư Nguyễn Hồng Thái cũng cho biết, theo quy định của pháp luật, tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” đều có điểm chung là thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản của người khác. Tuy nhiên, thủ đoạn gian dối trong tội lừa đảo xuất hiện trước khi nhận tài sản và chỉ cần chiếm đoạt số tiền từ 2 triệu đồng trở lên là có thể bị xử lý hình sự. Còn đối với tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, hành vi gian dối xuất hiện sau khi đã nhận tài sản của người khác thông qua quan hệ dân sự hoặc hợp đồng hợp pháp. Hành vi gian dối nhằm mục đích không trả lại tài sản hoặc quyền lợi cho người bị hại và số tiền chiếm đoạt từ 4 triệu đồng trở lên mới bị xử lý hình sự.
Trong vụ án này, bước đầu cơ quan điều tra xác định Trương Ngọc Ánh đã nhận tài sản của nhiều người thông qua hợp đồng, bằng các quan hệ dân sự hợp pháp, nhưng do muốn chiếm đoạt nên đã gian dối, không trả lại tiền và lợi nhuận cho nhà đầu tư. Cơ quan điều tra cho rằng, yếu tố gian dối xuất hiện sau khi nhận tài sản, nên khởi tố nữ diễn viên về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Nhiều bạn đọc cũng đặt câu hỏi, vì sao giao dịch bất động sản đã diễn ra gần 20 năm vẫn bị xử lý hình sự? luật sư Nguyễn Hồng Thái cũng cho biết, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính từ ngày tội phạm được thực hiện.
Trong vụ án này, hành vi của Trương Ngọc Ánh có dấu hiệu phạm tội đặc biệt nghiêm trọng với khung hình phạt lên tới 20 năm tù nên thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định hiện hành là 20 năm tính từ thời điểm thực hiện hành vi phạm tội. Bên cạnh việc có thể bị xử hình sự, Trương Ngọc Ánh còn có trách nhiệm dân sự hoàn trả số tiền đã chiếm đoạt hoặc sử dụng sai mục đích. Cơ quan chức năng có thể phong tỏa, kê biên tài sản cá nhân và của công ty do Trương Ngọc Ánh đứng tên nhằm phục vụ thi hành án. Tuy nhiên, khả năng thu hồi tài sản còn phụ thuộc số tài sản còn lại, nguồn gốc rõ ràng và việc tài sản đó có bị người khác đứng tên hợp pháp hay không.
Quá trình xác minh cơ quan điều tra xác định vụ việc có dấu hiệu tội phạm của tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự nên đã khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với diễn viên, người mẫu Trương Ngọc Ánh để xử lý theo quy định của pháp luật. Cơ quan điều tra đang xác định hành vi phạm tội là phạm tội 2 lần trở lên và thời điểm thực hiện hành vi phạm tội là vào năm 2007 và năm 2008, tính từ thời điểm bị can thực hiện hành vi phạm tội đến nay chưa tới 20 năm nên còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.
Luật sư Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội
Thái An