Như PLO đã đưa tin, ngày 3-3, Công an phường Bến Thành, quận 1, TP.HCM đã mời làm việc đối với 9 người trong vụ khiêng quan tài để quảng cáo ở khu vực chợ Bến Thành.
Theo đó, công an xác định người đăng tải clip trên mạng xã hội TikTok là T.M.T (23 tuổi, ngụ quận 6). Nhóm người này quay và đăng clip với mục đích quảng cáo thương hiệu có cửa hàng trên đường Lâm Thị Hố, phường Tân Chánh Hiệp, quận 12.
Nhiều ý kiến bạn đọc cho rằng đây là một hình thức quảng cáo phản cảm, không thể chấp nhận được. Đáng nói, sự việc diễn ra ngay tại trung tâm TP.HCM – một địa điểm du lịch nổi tiếng, làm ảnh hưởng đến hình ảnh của thành phố và đất nước.
Cần xử lý nghiêm để giữ gìn văn hóa
Anh Lê Minh Vũ, Phó Bí thư Đoàn trường Đại học Công nghệ TP. HCM, cho biết là một người trẻ, anh luôn ủng hộ sự sáng tạo trong quảng cáo, nhưng sáng tạo không có nghĩa là bất chấp. Anh sẽ không bao giờ chọn những local brand cố tình tạo content rác, làm xấu hình ảnh thành phố chỉ để gây chú ý.
"Việc khiêng quan tài giữa phố không chỉ phản cảm mà còn ảnh hưởng đến trật tự công cộng. Ở một nơi đông đúc như chợ Bến Thành, hành động này có thể gây cản trở giao thông, tạo cảm giác khó chịu cho người đi đường. Nếu mục đích chỉ để quảng cáo thì cách làm này đã đi quá giới hạn, thậm chí còn vi phạm các quy định về an toàn trật tự.
Hình ảnh này cũng đặc biệt gây phản cảm với khách du lịch. Chợ Bến Thành là biểu tượng của TP.HCM, nơi du khách trong và ngoài nước thường xuyên lui tới. Tôi mong các cơ quan chức năng xử lý nghiêm những hành vi tương tự để giữ gìn hình ảnh văn minh của thành phố và hạn chế những nội dung quảng cáo phản cảm trong tương lai" - anh Vũ nói.
Đoạn clip thu hút hơn 1 triệu lượt xem, khiến nhiều người bức xúc với những quảng cáo "khó chịu" của Local Brand này. Ảnh: Chụp màn hình
Cùng quan điểm, bạn đọc Trithien...@gmail.com chia sẻ: "Một chiến dịch quảng cáo muốn hiệu quả thì phải đảm bảo yếu tố sáng tạo và phù hợp với văn hóa, pháp luật. Việc sử dụng hình ảnh quan tài để thu hút sự chú ý có thể tạo hiệu ứng ban đầu, nhưng về lâu dài, nó khiến thương hiệu bị phản cảm trong mắt công chúng. Đây là một bài học cho các doanh nghiệp khi thực hiện chiến dịch marketing: không phải sự chú ý nào cũng có lợi, đặc biệt là khi nó tạo ra làn sóng phản đối từ dư luận. Quảng cáo cần sự sáng tạo, nhưng phải trong khuôn khổ văn hóa và pháp luật, chứ không thể là những nội dung gây phản cảm, ảnh hưởng đến hình ảnh của cả một thành phố".
Sáng tạo phản cảm thì phải chịu chế tài
Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Lê Trung Phát, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết quảng cáo là hoạt động cho phép con người sáng tạo để dễ dàng đưa sản phẩm tiếp cận với người tiêu dùng. Tuy nhiên, sự sáng tạo đó cũng phải tuân thủ theo các quy định của pháp luật. Cụ thể, Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 quy định các hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo, bao gồm những nội dung trái thuần phong mỹ tục, thiếu thẩm mỹ, đi ngược văn hóa, đạo đức hoặc ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông.
"Tôi cho rằng hành vi quảng cáo này đã vi phạm những điều trên. Việc khiêng một vật có hình dạng giống quan tài khiến nhiều người liên tưởng đến hình ảnh của một đám tang – biểu tượng của sự đau buồn. Điều này không thể bị lợi dụng như một hình thức diễu cợt ở nơi công cộng. Đây không phải là sáng tạo, hành động này rất đáng bị lên án, phê phán.
Tất nhiên, hành động này phải trả giá bằng các chế tài xử phạt. Cụ thể, theo quy định tại điểm d, khoản 4, Điều 34 Nghị định 38/2021, hành vi quảng cáo thiếu thẩm mỹ, trái với truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục Việt Nam có thể bị xử phạt từ 40-60 triệu đồng đối với cá nhân, và phạt gấp đôi nếu vi phạm do tổ chức thực hiện" - Luật sư Phát chia sẻ.
Cũng theo Luật sư Phát, để có cơ sở xử lý thỏa đáng, cơ quan chức năng cần xác minh thêm nhiều yếu tố. Nếu dữ liệu camera ghi nhận nhóm này đã khiến người dân hiếu kỳ, gây cản trở giao thông, họ có thể bị xem xét xử lý về tội ‘Gây rối trật tự công cộng’ theo Điều 318 Bộ luật Hình sự.
Luật sư Phát nhận định, hoạt động quảng cáo là một công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp cải thiện doanh thu, nhưng cũng là con dao hai lưỡi. Nếu quảng cáo đúng pháp luật, sản phẩm sẽ được đón nhận tích cực. Ngược lại, nếu bất chấp vi phạm, sản phẩm có thể bị tẩy chay ngay lập tức. Có thể thấy, vì lợi nhuận và mức phạt chưa đủ sức răn đe, nhiều doanh nghiệp sẵn sàng vi phạm để thu hút sự chú ý.
Do đó, LS Phát cho rằng mức xử phạt trong lĩnh vực quảng cáo cần được nâng cao hơn nữa, để ngăn chặn những hành vi quảng cáo phản cảm, trái pháp luật.
Nói không với các sáng tạo rác, truyền thông rác
Rõ ràng, những người thực hiện đang có ý định triển khai một chiến dịch truyền thông sản phẩm, dựa trên ý đồ sáng tạo theo xu hướng "độc, lạ".
Tuy vậy, những người thực hiện đã không hiểu (hoặc cố tình không hiểu) về ranh giới giữa nghệ thuật và dung tục, ý nghĩa và phản cảm. Sáng tạo đã trở thành... "tối tạo", "tối kiến" gây phản cảm, bức xúc trong dư luận xã hội.
Đây không phải lần đầu tiên xuất hiện những hành động quảng bá sản phẩm vi phạm chuẩn mực đạo đức, điều khoản cộng đồng và quy định của pháp luật.
Từng có một nhãn hàng về sản phẩm nệm bị xử phạt 137 triệu đồng do quảng cáo phản cảm, với hình ảnh những chàng trai khoe cơ thể 6 múi phản cảm trên tàu điện đường sắt Cát Linh - Hà Đông.
Cần tiếp tục xử phạt nghiêm minh để ngăn ngừa những hành vi sáng tạo nhằm tạo "drama, scandal" kiểu này. Các cơ quan quản lý văn hóa cũng cần có các hoạt động truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của xã hội, để chúng ta luôn nói không với các sáng tạo rác, truyền thông rác, góp phần xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh.
ThS Trần Xuân Tiến, Phó Trưởng Bộ môn Truyền thông, Trường Đại học Văn Hiến
TRẦN MINH