Gói thuế quan mới và lớn nhất của ông Trump gồm những gì?

7 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Donald Trump áp dụng mức thuế nhập khẩu được cho là cao đến mức “không tưởng” đối với hàng hóa từ hàng chục quốc gia. (Ảnh: RT)

Gói thuế này bắt đầu có hiệu lực từ nửa đêm, áp dụng cho hàng hóa từ 66 quốc gia, Liên minh châu Âu (EU), Đài Loan và Quần đảo Falkland.

Ông Trump cho rằng thuế quan sẽ giúp bảo vệ ngành công nghiệp Mỹ khỏi cạnh tranh từ nước ngoài, khuyến khích doanh nghiệp xây nhà máy, tạo việc làm trong nước và tăng nguồn thu để bù đắp cho các khoản cắt giảm thuế lớn mà ông ký ban hành hôm 4/7.

“Tăng trưởng sẽ ở mức chưa từng có”, ông Trump tuyên bố hôm thứ Tư.

Tuy vậy, nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo: chính các nhà nhập khẩu Mỹ mới là người phải trả khoản thuế này, và họ sẽ tìm cách đẩy chi phí sang khách hàng - từ doanh nghiệp đến người tiêu dùng - thông qua giá bán cao hơn. Việc bảo hộ quá mức cũng có thể làm giảm hiệu quả và sức sáng tạo của nền kinh tế, đồng thời ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ giữa Mỹ với các đồng minh và đối tác thương mại lâu năm. Thực tế, một số ảnh hưởng tiêu cực đã bắt đầu xuất hiện.

Thuế quan cao đã áp dụng - nhưng vẫn thấp hơn kế hoạch ban đầu

Các mức thuế mới là phiên bản điều chỉnh từ gói “thuế quan đối ứng” mà ông Trump công bố ngày 2/4. Ban đầu, kế hoạch này đe dọa áp thuế tới 50% đối với hàng từ các nước có thặng dư thương mại với Mỹ, và áp mức “cơ bản” 10% cho gần như tất cả các nước khác. Động thái này khiến thị trường tài chính biến động mạnh, buộc ông Trump tạm lùi để các nước có thời gian đàm phán.

Kết quả, một số quốc gia đã chấp nhận mức thuế cao để tránh phải chịu mức còn cao hơn: Anh đồng ý mức 10%. EU, Hàn Quốc, Nhật Bản đồng ý mức 15% - cao hơn nhiều so với năm ngoái, nhưng vẫn thấp hơn mức 30% (EU) và 25% (Nhật) mà ông Trump định áp hồi tháng 4. Thái Lan, Pakistan, Hàn Quốc, Việt Nam, Indonesia, Philippines thống nhất mức khoảng 20%.

Indonesia thậm chí coi thỏa thuận thuế 19% là một lợi thế. Người phát ngôn Phủ Tổng thống Indonesia, ông Fithra Faisal Hastiadi, nói: “Chúng tôi cạnh tranh với Việt Nam, Ấn Độ, Bangladesh, Sri Lanka và Trung Quốc, và tất cả họ đều chịu mức thuế cao hơn. Chúng tôi tin rằng mình sẽ duy trì được lợi thế cạnh tranh”.

Ông Trump áp điều kiện với các nước không đạt thỏa thuận

Với những quốc gia không, hoặc không thể đạt được thỏa thuận, ông Trump tự đặt ra điều kiện áp thuế, mức dao động từ 10% với Quần đảo Falkland đến 41% với Syria. Phần lớn các nước châu Phi và châu Á chịu mức thuế thấp hơn so với kế hoạch mà ông công bố hồi tháng 4. Ví dụ, Lesotho - quốc gia nhỏ ở miền nam châu Phi - cuối cùng chỉ bị áp 15% thay vì 50% như dự kiến ban đầu.

Ấn Độ cũng không ký được thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ. Hôm thứ Tư, ông Trump ký sắc lệnh bổ sung thuế 25% đối với dầu nhập từ Nga của Ấn Độ, nâng tổng mức thuế lên 50%. Ấn Độ cho biết họ bắt đầu mua dầu Nga, vì nguồn cung truyền thống đã được chuyển hướng sang châu Âu sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra.

Lào - một trong những nước nghèo nhất châu Á - và Myanmar đang trong tình trạng xung đột, đều bị áp thuế 40%. Brazil chịu mức thuế 50%. Nam Phi cho biết mức thuế 30% mà Mỹ áp lên ngành đá quý và kim loại quý đã đe dọa 30.000 việc làm, buộc họ phải tìm thị trường mới ngoài Mỹ.

Ngay cả Thụy Sĩ giàu có cũng không ngoại lệ. Tuần này, các quan chức Thụy Sĩ đã sang Washington để tìm cách tránh mức thuế 39% áp lên chocolate, đồng hồ và nhiều sản phẩm khác xuất sang Mỹ.

Theo báo cáo của Budget Lab (Đại học Yale) hôm thứ Năm, mức thuế nhập khẩu trung bình của Mỹ đã tăng từ khoảng 2,5% trước khi ông Trump trở lại Nhà Trắng lên 18,6% - cao nhất kể từ năm 1933.

Canada và Mexico có thỏa thuận riêng, đàm phán với Trung Quốc vẫn tiếp tục

Hàng hóa đáp ứng quy định của Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada (USMCA) ký năm 2020 - do ông Trump thương lượng trong nhiệm kỳ đầu - sẽ được miễn thuế.

Vì vậy, dù Canada - láng giềng và đồng minh - bị áp thuế 35% vì chống lại ông Trump trong vấn đề công nhận Nhà nước Palestine, phần lớn hàng xuất sang Mỹ vẫn được miễn thuế nhờ USMCA. Ngân hàng Trung ương Canada cho biết 100% xuất khẩu năng lượng và 95% hàng hóa khác của nước này đáp ứng điều kiện của hiệp định.

Mexico cũng hưởng ưu đãi tương tự, nhưng phần hàng không được bảo hộ sẽ chịu thuế 25%, giảm từ mức 30% trước đây, trong thời gian 90 ngày đàm phán bắt đầu từ tuần trước.

Với Trung Quốc, ông Trump chưa quyết định có gia hạn thời hạn 12/8 để đạt thỏa thuận hay không. Nếu thất bại, Mỹ có thể áp mức thuế tới 245% như ông từng đe dọa trước đó. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết Tổng thống đang cân nhắc kéo dài thêm 90 ngày để chốt các điều khoản, bao gồm áp thuế 50% với hầu hết sản phẩm và bổ sung thuế liên quan đến nhập khẩu trái phép chất cấm.

Thuế cao hơn với các kiện hàng nhỏ từ Trung Quốc đã gây khó khăn cho nhiều nhà máy nhỏ, khiến tốc độ sa thải tăng nhanh. Chính phủ ước tính khoảng 200 triệu lao động Trung Quốc phải dựa vào công việc linh hoạt (gig economy) để kiếm sống.

Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn có đòn bẩy: Họ có thể hạn chế xuất khẩu đất hiếm - nguyên liệu quan trọng cho nhiều ngành, từ tua-bin gió đến pin xe điện.

Còn nhiều bất ổn

Chi tiết các thỏa thuận đạt được sau những ngày đàm phán căng thẳng trước hạn tháng 8 của ông Trump chưa được công bố và đang gây tranh cãi.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cho biết Tokyo đã yêu cầu Mỹ nhanh chóng điều chỉnh những mức thuế không phù hợp với thỏa thuận song phương.

“Giờ đây đã rõ việc ông Trump chỉ ‘dọa’ áp thuế để làm đòn bẩy đàm phán hay không”, Eswar Prasad, giáo sư chính sách thương mại và kinh tế tại Đại học Cornell, nhận định. “Nhưng sự bất định về chính các mức thuế - gồm thuế suất, phạm vi áp dụng, các nước và sản phẩm bị ảnh hưởng - vẫn chưa được giải quyết và vẫn phụ thuộc vào ý muốn của ông Trump. Ngay cả những thỏa thuận tưởng như đã xong vẫn thiếu chi tiết và còn lâu mới ổn định”, ông nói thêm.

Ông Trump cũng đe dọa áp thêm các mức thuế mới, trong đó có hơn 200% với dược phẩm và 100% với chip máy tính.

Chương trình nghị sự thương mại của ông còn đang gây tranh cãi, làm gia tăng thêm sự bất ổn.

Hồi tháng 5, một tòa chuyên trách về thương mại ở New York phán quyết ông Trump đã vượt quá thẩm quyền khi áp mức thuế hôm 2/4 và các mức thuế trước đó với Canada, Trung Quốc và Mexico. Tòa phúc thẩm đang xem xét vụ việc, cho phép Chính phủ tiếp tục thu thuế trong khi xét xử, dự kiến sẽ đưa lên Tòa án Tối cao.

Tại phiên điều trần tuần trước, các thẩm phán tỏ ra hoài nghi về việc chính quyền Trump viện dẫn tình trạng khẩn cấp quốc gia để biện minh cho việc áp thuế.

Nh.Thạch

AFP

Nguồn PetroTimes : https://petrotimes.vn/goi-thue-quan-moi-va-lon-nhat-cua-ong-trump-gom-nhung-gi-731005.html