Các chiến sĩ Bộ đội Biên phòng giúp người dân dọn dẹp bùn đất, nhà cửa để ổn định cuộc sống sau lũ. Ảnh: H.T.
Đứng dậy sau lũ
Đã 5 ngày trôi qua kể từ khi trận lũ lịch sử tràn qua xã Mỹ Lý (tỉnh Nghệ An), con đường dẫn vào địa phương này mới được thông tuyến. Những chuyến xe chở hàng cứu trợ đầu tiên chỉ đến được bên cầu tràn, các đoàn thiện nguyện khẩn trương gùi mì tôm, nước uống, áo quần lên bản. Nhưng ngay cả khi hàng hóa đã đến, bùn đất vẫn bám đặc trên từng bậc thềm, từng nóc nhà của người dân. Cuộc sống sau lũ vẫn còn quá nhiều điều phải lo.
Xếp lại mấy tấm bạt ướt sũng nước mưa, bà Vi Ỏn (48 tuổi) - bản Xiếng Tắm (xã Mỹ Lý) nói trong nghẹn ngào: Tôi quay về sau lũ thì căn nhà đã bị dòng nước dữ cuốn trôi, chẳng còn sót lại gì ngoài mấy cọc tre ngả nghiêng, bùn đất vương vãi và những khung gỗ méo mó. Xót xa vô cùng, cả đời làm lụng tích góp, trong chốc lát cơn lũ cuốn đi tất cả. Giờ gia đình tôi không biết sẽ bắt đầu từ đâu nữa.
Dẫn chúng tôi băng qua một con dốc lở, nơi từng là vị trí của 7 căn nhà sàn, giờ đây, trước mắt ông Lô Văn Hiển - bản Xằng Trên (xã Mỹ Lý) chỉ còn một bãi đất lởm chởm đá cuội, đất bùn dày hơn 1m và vài khúc gỗ vương vãi. “Lũ về ban đêm. Nghe tiếng ầm ầm là cả bản vội vàng dậy, người khiêng cụ già, người bế trẻ nhỏ cùng nhau tháo chạy lên đồi. Mất hết, may mà không ai thiệt mạng” - ông Hiển nói và cho biết, đến ngày 27/7, bản không còn bị cô lập. Tuy nhiên đường hư hỏng, sạt lở khiến việc mang hàng cứu trợ vào cho bà con rất khó khăn, công tác khắc phục rất chậm.
Các đội tình nguyện mang hàng cứu trợ đến người dân vùng lũ. Ảnh: H.T.
Ngồi bệt xuống nền đất, đôi mắt đỏ hoe nhìn căn nhà bị bùn vùi lấp đến quá nửa, anh Vọng Văn Thoái (42 tuổi) - trú bản Xiềng Tăm cho biết: Anh cố gắng đứng dậy nhưng đôi chân như đeo đá. Mấy hôm trước, nơi đây còn là mái ấm của vợ chồng anh và 3 con nhỏ. Giờ chỉ còn lại khung gỗ đã gãy đổ, mái nhà xiêu vẹo lẫn trong bùn lầy, đồ đạc bị cuốn trôi, tan hoang.
Anh Thoái lặng im, cố nuốt nỗi đau vào trong khi xung quanh là tiếng máy xúc, tiếng xẻng đào bới, tìm kiếm những gì còn sót lại. “Nhà tôi bị vùi ngay trong đêm. Lũ ào về quá nhanh, vợ con chỉ kịp chạy thoát thân nhưng tài sản thì chẳng còn gì” - anh nhớ lại. Với anh Thoái, chuyện dựng lại căn nhà không chỉ là nỗi lo cơm áo mà còn là hành trình tìm lại niềm tin giữa hoang tàn sau trận lũ lịch sử.
Mưa lũ đã khiến xã Mỹ Lý thiệt hại nặng nề. Thống kê sơ bộ cho thấy, 201 ngôi nhà bị cuốn trôi hoàn toàn, trong đó riêng bản Xằng Trên mất trắng 45 căn nhà, Cha Nga 35 căn. 185 ngôi nhà khác bị ngập sâu, bị sạt lở, tan hoang đến mức không thể tái sử dụng. Nhiều công trình thiết yếu như Trạm Y tế xã, Trường Tiểu học Mỹ Lý 1, điểm trường bản Xiềng Tắm, Trạm kiểm lâm, Trụ sở Công an xã và cầu treo Yên Hòa đều bị hư hỏng nặng...
Đoàn viên thanh niên xã Tương Dương giúp dân khắc phục lũ lụt. Ảnh: H.T.
Ông Mặc Văn Nguyên - Bí thư Đảng ủy xã Nhôn Mai cho biết, sau một tuần xảy ra trận lũ lịch sử, tính đến ngày 28/7, xã Nhôn Mai gồm 21 thôn bản với hơn 1.400 hộ, gần 7.000 nhân khẩu vẫn đang bị chia cắt, tách biệt với bên ngoài. Trong khi đó, thống kê từ Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Nghệ An cho biết: Tính đến 10h ngày 28/7, hơn 60.000 đơn vị, doanh nghiệp, nhà hảo tâm... ủng hộ đồng bào vùng lũ tỉnh Nghệ An với tổng số tiền hơn 45 tỷ đồng (gồm tiền mặt và nhu yếu phẩm) và đã được chuyển đến các địa phương để hỗ trợ người dân.
Ấm áp tình người
Khi trận lũ lịch sử quét qua các xã vùng cao tỉnh Nghệ An, không chỉ cuốn trôi nhà cửa, tài sản mà còn để lại trong lòng người dân bao mất mát, trống trải. Nhưng cũng chính trong hoạn nạn, tình người lại sáng lên như những ngọn lửa ấm. Ông Mặc Văn Nguyên - Bí thư Đảng ủy xã Nhôn Mai không quản hiểm nguy, lội bộ nhiều cây số, vác từng thùng hàng cứu trợ đến từng bản bị chia cắt. Từ đồng bằng, hàng trăm đoàn thiện nguyện gấp rút lên đường, mang theo mì tôm, thuốc men, áo quần… chia sẻ với bà con vùng lũ.
Nói về việc làm của mình, ông Mạc Văn Nguyên cho biết: Lũ rút, đường sá bị sạt lở nghiêm trọng, xã bị cô lập hoàn toàn, người dân đói rét, cuộc sống đảo lộn, ngổn ngang sau 4 ngày không có tiếp tế. Trước tình hình cấp bách, ông quyết định mở đường thủ công tiếp cận hàng cứu trợ từ xã Mỹ Lý.
“Chúng tôi đã phải băng rừng gần 20km, lội suối, vượt sông, gùi từng gói mì, chai nước đến tiếp tế cho người dân các bản. Không nghĩ gì nhiều, chỉ thấy người dân đang đói là phải đi thôi. Mặc dù đất đá còn rơi, đường sạt từng đoạn nhưng chúng tôi phải tự mở đường bằng đôi chân mình” - ông Nguyên chia sẻ.
Bản Xiềng Tắm, xã Mỹ Lý tan hoang sau lũ dữ. ẢNH: Đ.B.
Nhờ quyết tâm ấy, đến sáng 27/7, hàng cứu trợ đã đến được phần lớn các bản của xã Nhôn Mai, những nơi thiếu ăn, thiếu mặc nhiều ngày liền. Bí thư Đảng ủy xã Nhôn Mai cho biết thêm: 66 gia đình trong xã có nhà bị lũ cuốn trôi hoàn toàn, hơn 200 hộ phải sơ tán khẩn cấp. Một người dân địa phương này bị vùi lấp khi đang ở lán trên nương rẫy.
Cùng với đó, lực lượng Công an ở cơ sở, Công an tỉnh Nghệ An cũng đã huy động hơn 3.000 cán bộ, chiến sĩ đang tích cực hỗ trợ chính quyền địa phương và nhân dân các xã khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định cuộc sống. Bên cạnh đó là những chuyến xe máy chất đầy nhu yếu phẩm từ các huyện bạn; những thanh niên vượt đường trơn, cầu gãy để trao tay hộp sữa, gói cháo cho trẻ em ở bản Xiềng Tắm. Tất cả nói lên rằng, trong gian khó, tình người lại được thắp sáng.
Thiếu tá Nguyễn Đình Khánh - Trưởng Ban thanh niên Công an tỉnh Nghệ An cho biết: Ngay sau khi QL7 được thông tuyến, mặc dù còn nhiều điểm sạt lở, địa hình khó khăn, nhưng với tinh vì nhân dân phục vụ, lực lượng được tăng cường của Công an Nghệ An đã nỗ lực di chuyển, tiếp cận các địa phương như: Xã Mường Xén, Chiêu Lưu, Hữu Kiệm, Lượng Minh… giúp bà con khắc phục hậu quả sau cơn bão.
Nhiều ngôi nhà ở xã Mỹ Lý bị lũ san phẳng. ẢNH: Đ.B.
Trực tiếp chỉ huy Bộ đội giúp dân dọn dẹp bùn đất ở xã Con Cuông, Thượng tá Đinh Xuân Lâm - Trung Đoàn trưởng Trung Đoàn 764 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An) cho biết: Đơn vị đã huy động hơn 100 cán bộ, chiến sĩ đang tập trung giúp dân dọn dẹp nhà cửa, có gia đình bùn đất ngập sâu tới hơn 1m. Việc giải phóng bùn đất ra ngoài rất khó khăn, có hộ dân buộc phải phá tường nhà mới đưa được bùn đất ra ngoài. “Cả đơn vị đang chạy đua với thời gian để giúp dân. Chỉ một, hai ngày nữa, bùn đất đông cứng lại, việc giải phóng sẽ càng khó khăn hơn…” - Thượng tá Đinh Xuân Lâm chia sẻ.
Không chỉ các chiến sĩ Bộ đội, Công an, một đoàn kỹ sư trẻ cũng về vùng thiên tai giúp người dân. Họ mang dụng cụ để sửa quạt, tủ lạnh, nồi cơm điện, máy bơm nước... bị ngâm trong nước lũ để bà con sử dụng. Hàng nghìn thiết bị điện tử của người dân vùng lũ được các kỹ sư kiên trì lau rửa, kiểm tra và sửa chữa miễn phí. Các kỹ sư làm việc trong điều kiện thiếu thốn, nhiều khi chỉ có ánh đèn pin và sức trẻ làm bạn. Những đôi tay lấm lem dầu máy, những ánh mắt đầy quyết tâm ấy đang góp phần thắp lại hy vọng cho vùng lũ. Trong khi đó, hệ thống trạm phát sóng, đường dây điện cũng đang được khắc phục để cung cấp điện, khôi phục hệ thống thông tin ở các xã bị chia cắt.
Hơn 190 vị trí còn ách tắc giao thông do ảnh hưởng của bão số 3
Theo Cục Đường bộ Việt Nam, tính đến sáng 28/7, hơn 190 vị trí trên tuyến đường bộ còn ách tắc giao thông do ảnh hưởng của cơn bão số 3. Tại tỉnh Sơn La có một đoạn đường bị sạt trượt ta luy dương, ta luy âm, là đoạn Km95 đến Km113 Quốc lộ 4G thuộc 2 xã Huổi Một, xã Sốp Cộp, ách tắc giao thông từ 12 giờ ngày 27/7 đến nay, dự kiến ngày 30/7/2025 thông xe trở lại. Đồng thời, các đơn vị đã thi công thông tuyến đoạn Km99+300 - Km100+500 nhưng đang tắc đường từ đoạn Km100+500 - Km106.
Tại tỉnh Nghệ An có 184 vị trí ghi nhận sạt trượt ta luy âm, dương; trong đó, 129 vị trí trên 2 tuyến Quốc lộ 7 và Quốc lộ 16; 55 vị trí trên 3 tuyến đường tỉnh 543, 543D, 543C. 6 cầu treo bị sập, cuốn trôi thuộc 3 xã Mường Quàng, Tương Dương, Lượng Minh...
Hiện nay, trên các tuyến quốc lộ, cao tốc và đường địa phương hiện còn mưa rải rác, Bộ Xây dựng đang chỉ đạo Cục Đường bộ Việt Nam tiếp tục cập nhật, rà soát, thống kê.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký Công điện về việc tập trung khắc phục hậu quả lũ quét, sạt lở đất tại tỉnh Sơn La và chủ động ứng phó thiên tai trong thời gian tới. Theo đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao tập trung chỉ đạo, hỗ trợ nhân dân khắc phục nhanh hậu quả lũ quét, sạt lở đất nêu trên, đồng thời chủ động triển khai các biện pháp ứng phó mưa lũ, lũ ống, lũ quét, sạt lở có thể tiếp tục xảy ra trong thời gian tới. Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Xây dựng theo chức năng, nhiệm vụ được giao chủ động chỉ đạo, đôn đốc triển khai công tác phòng, chống thiên tai thuộc lĩnh vực quản lý, kịp thời khôi phục công trình hạ tầng bị hư hỏng do thiên tai, nhất là các công trình bảo đảm giao thông, điện, nước, sóng viễn thông, y tế, giáo dục.
A.QUANG
Điền Bắc