Google mất 25 năm chuẩn bị cho thời khắc AI từ tầm nhìn của Larry Page, Apple mới rời vạch xuất phát

2 ngày trướcBài gốc

Trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm, mặt đất chỉ là một cái hố to và có vẻ như không có gì xảy ra. Sau đó, đột nhiên bộ khung thép được dựng lên, tiếp theo là các bức tường và cửa sổ. Phần mà chúng ta dễ dàng nhìn thấy thường mất ít thời gian để hoàn thành hơn. Công việc xây dựng nền móng bên dưới mặt đất mất nhiều thời gian hơn và nếu không có nó, tòa nhà sẽ không đứng vững.

Trong ngữ cảnh công nghệ hoặc AI, khối xây dựng mang ý nghĩa là thành phần nền tảng dùng để xây dựng nên một hệ thống hoặc sản phẩm hoàn chỉnh.

Ở lĩnh vực AI, các thành phần nền tảng quan trọng mất nhiều năm, thậm chí hàng thập kỷ để hình thành. Nhiều phần trong số đó không thể thấy được với người dùng cuối, nhưng nếu thiếu nền tảng kỹ thuật này, các sản phẩm AI sẽ không hoạt động được.

Google gần như có đầy đủ các thành phần nền tảng đó. Microsoft, Amazon và Meta Platforms cũng có nhiều thành phần nền tảng trong số đó. OpenAI đang chạy đua để xây dựng chúng và còn một chặng đường dài phía trước. Apple thì có rất ít thành phần nền tảng và đó là vấn đề lớn với nhà sản xuất iPhone.

Vì các thành phần nền tảng này hoạt động ở chế độ nền nên chúng ta thường không thấy rõ vấn đề. Song năm nay, vấn đề đã được phơi bày hoàn toàn khi Apple trì hoãn bản cập nhật lớn cho Siri – trợ lý ảo tích hợp AI.

Apple đang cố gắng nâng cấp triệt để nền tảng kỹ thuật của trợ lý ảo Siri để phù hợp với kỷ nguyên AI tạo sinh. Thế nhưng, phiên bản mới của Siri vẫn chưa sẵn sàng trình làng thời điểm này. Việc chỉnh chữa Siri đúng cách có thể đòi hỏi một cuộc đại tu toàn diện, tức là phát triển lại các thành phần nền tảng AI gần như từ đầu. Nếu điều đó không hiệu quả, Apple có thể phải dựa vào các hãng công nghệ lớn khác để hỗ trợ, hoặc chịu chi để thâu tóm các công ty khởi nghiệp AI.

Apple không phản hồi về chuyện này khi trang Insider liên hệ.

Các thành phần nền tảng của Google

Apple cần rất nhiều thành phần nền tảng AI. Để bạn dễ hình dung hơn, hãy xem những gì Google đã xây dựng trong nhiều thập kỷ để sẵn sàng cho thời khắc AI này.

Ví dụ, Flow - công cụ AI tạo sinh mới mà Google giới thiệu tuần trước, giúp tạo ra video chuyên nghiệp. Đằng sau sản phẩm này là nhiều thành phần nền tảng AI lớn, chẳng hạn:

Veo - mô hình tạo video bằng AI của Google, hiện đã đến phiên bản thứ ba. Nó không thể tồn tại nếu không có hàng tỉ video YouTube để huấn luyện. Ai sở hữu YouTube? Chính là Google.

Imagen - mô hình tạo ảnh của Google, hiện ở phiên bản thứ tư.

Gemini - câu trả lời từ Google với mô hình ngôn ngữ lớn GPT và chatbot ChatGPT của OpenAI.

Kiến trúc Transformer - bước đột phá nghiên cứu giúp AI tạo sinh trở nên khả thi, được phát minh tại Google vào khoảng năm 2017.

TPU (Tensor Processing Unit) - chip AI chuyên dụng do Google phát triển.

Biểu đồ hiển thị công nghệ hỗ trợ dịch vụ tạo video Flow của Google - Ảnh: Insider

Không những thế, Google đã lập chỉ mục toàn bộ web trong nhiều thập kỷ, thu thập lượng lớn dữ liệu theo nhiều cách khác nhau, có thể dùng để huấn luyện các mô hình AI mạnh mẽ.

Tầm nhìn AI của Larry Page

Larry Page, đồng sáng lập Google, đã nói về điều này từ năm 2000 khi phần lớn chúng ta còn đang lo lắng xem máy rửa chén có bị sự cố Y2K không.

"AI sẽ là phiên bản tối ưu của Google. Nó sẽ hiểu chính xác những gì bạn muốn và đưa cho bạn câu trả lời đúng. Đó rõ ràng là AI rồi. Nó sẽ có thể trả lời bất kỳ câu hỏi nào, vì hầu hết mọi thứ đều có trên web, đúng không?", Larry Page phát biểu khi Google mới được thành lập 2 năm.

Ông còn tiết lộ Google khi ấy có khoảng 6.000 máy tính để lưu trữ khoảng 100 bản sao của toàn bộ web. "Rất nhiều phép tính và dữ liệu trước đây không có sẵn. Từ góc nhìn kỹ thuật, việc xây dựng những công cụ để khai thác điều này thực sự là thử thách trí tuệ thú vị. Vì vậy, tôi mong đợi sẽ làm điều đó trong một thời gian", Larry Page chia sẻ.

Larry Page (thứ hai từ trái qua) và Sergey Brin ăn trưa với những nhân viên đầu tiên của Google - Ảnh: Getty Images

Khi niêm yết công khai vào năm 2004 với tư cách nhà cung cấp công cụ tìm kiếm, Google thực chất đã là một công ty AI rồi.

Từ AlexNet đến TensorFlow

Năm 2012, các nhà nghiên cứu đã đạt được bước đột phá lớn khi huấn luyện máy tính nhận diện và phân loại vật thể bằng cách “nhìn” chúng. Alex Krizhevsky, Ilya Sutskever cùng cố vấn của họ là Geoffrey Hinton (giáo sư tại Đại học Toronto) đã phát triển công nghệ AlexNet và thành lập công ty DNNresearch. Google mua lại DNNresearch năm 2013, thâu tóm luôn toàn bộ tài sản trí tuệ, gồm cả mã nguồn.

Nếu phải chọn một cột mốc làm tiền đề cho Flow thì đây chính là thời điểm đó, ít nhất là 12 năm trước.

Năm 2014, Google mua lại DeepMind - phòng thí nghiệm AI bí mật do Demis Hassabis và Mustafa Suleyman điều hành. Đây là động thái đã truyền cảm hứng để Elon Musk đồng sáng lập OpenAI như một đối trọng với sức mạnh AI đang lớn mạnh của Google.

Điều đó đã xảy ra hơn một thập kỷ trước. Demis Hassabis hiện là Giám đốc điều hành DeepMind và dẫn dắt nhiều dự án AI ấn tượng nhất của Google. Mustafa Suleyman đang là Giám đốc AI tại Microsoft.

Trước hội nghị I/O dành cho các nhà phát triển năm 2016, Google mời nhiều nhà báo khác đến để tìm hiểu về học máy - một nhánh của AI. Geoffrey Hinton và các nhà tiên phong AI khác đã dành hàng giờ để vẽ lên bảng trắng giải thích cách công nghệ phức tạp này hoạt động, cho một nhóm khán giả phần lớn chỉ đạt điểm B hoặc thấp hơn ở môn toán thời trung học. Rất khó hiểu, nhưng điều đó cho thấy Google đã đi trước bao xa trong lĩnh vực AI.

Cũng trong năm đó, Google ra mắt TPU - dòng chip AI mà hãng tự phát triển để cạnh tranh với GPU (bộ xử lý đồ họa) của Nvidia. Google sử dụng TPU trong trung tâm dữ liệu của mình và cũng cho các công ty khác thuê qua dịch vụ điện toán đám mây. Họ còn phát triển TensorFlow - framework AI hỗ trợ các nhà phát triển học máy, dù mã nguồn mở PyTorch của Meta Platforms đang dần chiếm ưu thế.

Framework AI là tập hợp các công cụ, thư viện, API (giao diện lập trình ứng dụng) và cấu trúc được định sẵn, cung cấp nền tảng để các nhà phát triển và nhà khoa học dữ liệu xây dựng, huấn luyện, đánh giá, triển khai các mô hình AI.

Một thế giới “ưu tiên AI”

Tại I/O 2025 diễn ra tuần trước, Sundar Pichai (Giám đốc điều hành Google) nói công ty đã có sự chuẩn bị đặc biệt cho thời đại AI tạo sinh. Nghe có vẻ chỉ là câu xã giao, nhưng đó là kết quả trong 25 năm xây dựng từ tầm nhìn AI ban đầu của Larry Page. Gần một thập kỷ trước, Sundar Pichai tuyên bố Google đang hướng đến một thế giới điện toán "AI là trên hết".

Ví dụ, Google dự kiến bỏ ra 75 tỉ USD vào chi tiêu vốn năm nay, chủ yếu để xây trung tâm dữ liệu AI.

Google vận hành các cơ sở này như thế nào? Họ là một trong những công ty mua năng lượng tái tạo lớn nhất và gần đây đã ký hợp đồng xây dựng ba nhà máy điện hạt nhân.

Nếu không có tất cả điều này, Google không thể cạnh tranh trong cuộc đua AI.

Tình thế khó khăn của Apple

Apple thiếu nhiều thành phần nền tảng này. Ví dụ, Apple không vận hành nhiều trung tâm dữ liệu lớn và đôi khi còn sử dụng cả cơ sở hạ tầng của Google cho các dự án quan trọng.

Chẳng hạn, dữ liệu sao lưu iCloud từ thiết bị Apple thường được lưu trữ tại trung tâm dữ liệu của Google. Khi cần huấn luyện mô hình AI cho Apple Intelligence, công ty đã cần quyền truy cập bổ sung vào TPU của Google.

Tại sao lại phải dựa vào đối thủ như vậy? Vì Apple mới chỉ bắt đầu phát triển chip AI riêng cho trung tâm dữ liệu vài năm gần đây, chậm hơn khoảng 7 năm so với Google.

Apple có rất nhiều dữ liệu, nhưng lại cẩn trọng trong việc sử dụng chúng để phát triển AI vì lo ngại quyền riêng tư. Apple cố gắng xử lý AI ngay trên thiết bị như iPhone, nhưng các dự án này đòi hỏi sức mạnh điện toán khổng lồ mà chỉ các trung tâm dữ liệu mới có thể cung cấp.

Chưa hết, Apple còn chậm trễ trong việc tuyển dụng nhân tài AI. Họ không cho các nhà nghiên cứu công bố bài viết hoặc áp đặt nhiều hạn chế, trong khi đây là điều cơ bản để thu hút nhân tài AI trong nhiều năm qua. Dù Apple đã chiêu mộ John Giannandrea - chuyên gia AI từ Google vào năm 2018, nhưng theo hãng tin Bloomberg, ông vẫn chưa tạo được ảnh hưởng lớn.

Nếu AI tạo sinh thực sự biến đổi thiết bị điện tử như smartphone, việc các thiếu thành phần nền tảng AI có thể là vấn đề nghiêm trọng với Apple.

“Apple đang tuyệt vọng!”

Blogger công nghệ Ben Thompson, một người hâm mộ Apple, cũng tỏ ra lo lắng về điều này. Tuần trước, ông đề xuất một số giải pháp, hầu hết đều khó khăn hoặc không mấy khả thi.

Ví dụ, Ben Thompson gợi ý rằng Apple nên cho phép thay thế Siri bằng các chatbot AI khác. Điều này hấp dẫn vì Apple sẽ tránh phải chi 75 tỉ USD mỗi năm để cạnh tranh với Google và những công ty khác đang đi đầu trong lĩnh vực AI.

Lựa chọn tốt nhất có thể là để ChatGPT thay Siri. Thế nhưng, OpenAI lại vừa hợp tác với Jony Ive (cựu giám đốc thiết kế Apple) để phát triển thiết bị AI có thể cạnh tranh với iPhone, nghĩa là việc tích hợp ChatGPT vào hệ sinh thái Apple không đơn giản.

Nếu Apple hợp tác với Google thì có thể bị giám sát chống độc quyền. Meta Platforms có thể là đối tác AI, nhưng Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg thì không ưa gì Apple. Anthropic là một lựa chọn khác, nhưng Amazon đang đầu tư nhiều vào công ty khởi nghiệp AI này, còn Google cũng sở hữu một phần.

“Cơ hội phát triển AI mà không cần đầu tư lớn dường như đang trôi đi và Apple sẽ phải tính đến chuyện chi tiêu nghiêm túc”, Ben Thompson viết.

Điều đó có thể là thông qua các thương vụ mua lại công ty khác. Ben Thompson gợi ý rằng Apple có thể mua lại Safe Superintelligence, công ty khởi nghiệp do Ilya Sutskever đồng sáng lập. Song, điều này rất tốn kém và Safe Superintelligence vẫn chưa chính thức phát hành sản phẩm nào.

Ilya Sutskever là nhà đồng sáng lập và cựu giám đốc khoa học OpenAI. Ông là một trong những người trong hội đồng quản trị OpenAI từng biểu quyết sa thải Giám đốc điều hành Sam Altman vào tháng 11.2023. Sau đó, Ilya Sutskever cho biết hối hận vì hành động này. Sam Altman được phục chức Giám đốc điều hành OpenAI vài ngày sau khi bất ngờ bị sa thải nhờ sự ủng hộ của đa số nhân viên và các nhà đầu tư.

Sau khi rời OpenAI hồi tháng 5.2024, Ilya Sutskever đã thành lập Safe Superintelligence với mô hình kinh doanh luôn hướng đến an toàn, bảo mật AI. Safe Superintelligence là một trong những công ty khởi nghiệp nổi bật đang nghiên cứu mô hình, nhờ vào thành tích xuất sắc của Ilya Sutskever trong việc dự đoán các xu hướng lớn tiếp theo về phát triển AI.

Ben Thompson còn gợi ý rằng Apple có thể mua xAI, công ty khởi nghiệp AI của Elon Musk. Có vẻ là lời nói đùa, thế nên Ben Thompson bình luận thêm: “Apple đang tuyệt vọng!”.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/google-mat-25-nam-chuan-bi-cho-thoi-khac-ai-tu-tam-nhin-cua-larry-page-apple-moi-roi-vach-xuat-phat-233126.html