Quyền lực lựa chọn trở lại tay người dùng
Trong thời đại mà thông tin tràn ngập như lũ lụt, việc tìm ra những nguồn tin đáng tin cậy giống như tìm kim đáy bể. Google, với sự thấu hiểu này, đã cho ra mắt một công cụ có thể thay đổi cách chúng ta tiếp cận tin tức trực tuyến: tính năng "preferred sources" (nguồn tin ưa thích).
Không giống như những cập nhật gần đây tập trung vào AI, tính năng này lại đơn giản đến bất ngờ - người dùng có thể chọn những trang báo họ tin tưởng và những bài viết từ các nguồn này sẽ được ưu tiên hiển thị trong mục "top stories". Đây là một động thái táo bạo, đặt quyền kiểm soát trở lại tay người đọc thay vì để thuật toán quyết định tất cả.
Google trao quyền lựa chọn thông tin tìm kiếm vào tay người dùng
Tính năng này hoạt động theo cách khá trực quan. Khi người dùng tìm kiếm một chủ đề đang được quan tâm, họ chỉ cần nhấp vào biểu tượng bên cạnh nhãn "top stories", sau đó chọn những trang báo họ muốn ưu tiên. Không có giới hạn số lượng nguồn tin có thể thêm vào - một sự tự do hiếm thấy trong thế giới công nghệ thường đầy ràng buộc.
Google còn đi xa hơn bằng cách tạo ra một danh mục mới gọi là "from your sources" (từ các nguồn của bạn), nơi những bài viết từ các trang báo được chọn sẽ được nhóm lại một cách rõ ràng. Điều này không chỉ giúp người đọc dễ dàng nhận ra nguồn thông tin mà còn tạo ra một trải nghiệm đọc tin có tổ chức hơn.
Từ thử nghiệm đến triển khai
Tính năng này đã trải qua giai đoạn thử nghiệm từ tháng 6 và hiện đang được triển khai tại Mỹ và Ấn Độ. Việc Google chọn hai thị trường này không phải ngẫu nhiên - cả hai đều có lượng người dùng internet khổng lồ và thói quen tiêu thụ tin tức trực tuyến rất phát triển.
Đặc biệt, những lựa chọn được thực hiện trong giai đoạn thử nghiệm sẽ được tự động giữ lại, cho thấy Google đã suy nghĩ kỹ về trải nghiệm người dùng và không muốn họ phải thiết lập lại từ đầu.
Xét một cách công tâm, việc Google trao quyền lựa chọn trực tiếp cho người dùng là một sự thay đổi đáng chú ý. Thay vì dựa hoàn toàn vào học máy để dự đoán sở thích, công ty đang cho phép người dùng tự định hình trải nghiệm tin tức của mình.
Cách tiếp cận này có thể giúp độc giả luôn được cập nhật với những báo cáo từ các nguồn họ tin tưởng, đồng thời vẫn cho phép họ tiếp xúc với quan điểm từ nhiều nhà xuất bản khác nhau. Đây là một sự cân bằng tinh tế giữa việc tùy chỉnh và duy trì tính đa dạng của thông tin.
Điều thú vị là tính năng "preferred sources" đi ngược lại với xu hướng tích hợp AI mạnh mẽ trong các sản phẩm của Google gần đây. Thay vì dựa vào trí tuệ nhân tạo để đưa ra gợi ý, công cụ này hoàn toàn do người dùng kiểm soát - một cách tiếp cận "old school" nhưng có thể hiệu quả hơn trong việc xây dựng lòng tin.
Xoa dịu báo chí?
Việc ra mắt tính năng này diễn ra không lâu sau khi các lo ngại về tác động của AI đến lưu lượng truy cập website được nêu lên. Nhiều báo cáo cho rằng các kết quả tìm kiếm được tạo bởi AI có thể đang "hút" clicks khỏi các nhà xuất bản, đe dọa nguồn thu nhập của họ.
Đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là câu hỏi về sự tồn tại của báo chí độc lập. Nếu người dùng có thể nhận được thông tin tóm tắt từ AI mà không cần truy cập vào trang web gốc, liệu các tổ chức truyền thông còn động lực để sản xuất nội dung chất lượng cao?
Đối mặt với những lo ngại này, Google đã đưa ra tuyên bố rằng lượng clicks vẫn "tương đối ổn định" so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, con số "tương đối ổn định" có thể được diễn giải theo nhiều cách khác nhau và không nhất thiết làm dịu đi những lo lắng của ngành báo chí.
Thú vị hơn là quan sát của Google về việc người dùng "ngày càng" tương tác với các website cung cấp diễn đàn, podcast, video và những gì công ty gọi là "tiếng nói chân thực". Điều này có thể cho thấy rằng dù AI ngày càng phát triển, khán giả vẫn đánh giá cao báo cáo gốc và các định dạng truyền thông đa dạng.
Chính vì vậy, tính năng "preferred sources" có thể tạo ra cơ hội cho các trang báo nhỏ và chuyên biệt. Thay vì phải cạnh tranh với những ông lớn về thuật toán, họ có thể tập trung vào việc xây dựng lòng tin với độc giả. Một khi độc giả thêm họ vào danh sách ưa thích, họ sẽ có cơ hội xuất hiện nổi bật hơn.
Tương lai nhiều hứa hẹn
Hiện tại, tính năng chỉ có sẵn tại Mỹ và Ấn Độ, nhưng không có lý do gì để tin rằng Google sẽ không mở rộng ra các thị trường khác. Việc mở rộng sẽ phụ thuộc vào phản hồi của người dùng và tác động của tính năng đối với hệ sinh thái tin tức.
Tính năng "preferred sources" của Google đại diện cho một cách tiếp cận khác về cá nhân hóa tin tức - một cách tiếp cận đặt quyền lựa chọn trở lại tay người dùng thay vì dựa hoàn toàn vào thuật toán. Đây có thể là phản ứng của công ty trước những lo ngại về tác động của AI đến ngành báo chí.
Tuy nhiên, thành công của tính năng này sẽ phụ thuộc vào việc Google có thể cân bằng được giữa việc đáp ứng sở thích cá nhân của người dùng và duy trì tính đa dạng, chính xác của thông tin hay không. Trong một thế giới mà thông tin sai lệch và phân cực đang gia tăng, việc trao quyền lựa chọn cho người dùng vừa là cơ hội vừa là thử thách.
Bùi Tú