Những vấn đề này đã được Bộ Chính trị, Chính phủ nêu ra, Nhân dân đang chờ đợi những quyết sách cụ thể.
Những định hướng lớn cho nhiệm kỳ tới 
Được tiếp cận với dự thảo Báo cáo Chính trị lần này, đã thấy sự nghiêm túc tiếp thu những đóng góp của Nhân dân ở lần góp ý trước, thể hiện tinh thần dân chủ rộng rãi. Dự thảo Báo cáo Chính trị đã được tích hợp lại từ nội dung của 3 báo cáo (trước đó): Báo cáo thực hiện nghị quyết Đại hội XIII, Báo cáo công tác xây dựng Đảng và Báo cáo 5 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030. Đây cũng là đổi mới trong công tác xây dựng văn kiện trình Đại hội Đảng.
Hội nghị lấy ý kiến góp ý của cán bộ, đoàn viên, người lao động đối với Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Ảnh: N. Châm
Dự thảo báo cáo chính trị đã đánh giá đầy đủ, khách quan những kết quả, thành tựu, những hạn chế yếu kém và đề ra những định hướng chiến lược xây dựng đất nước cho nhiệm kỳ tới và những năm tiếp theo. Những định hướng lớn thể hiện trong 5 quan điểm chỉ đạo. Đó là: (i) Kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về đường lối đổi mới; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; kiên định các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng; (ii) Nhận diện sớm, tranh thủ mọi thuận lợi, thời cơ, vượt qua mọi khó khăn, thách thức tiếp tục phát triển nhanh và bền vững đất nước; (iii) Khơi dậy mạnh mẽ truyền thống yêu nước, khát vọng phát triển, tinh thần đoàn kết, ý chí tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc; (iv) Phát huy sức mạnh, bản lĩnh, trí tuệ của con người Việt Nam, khối đại đoàn kết toàn dân tộc và thế trận lòng dân; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; (v) Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; đoàn kết, thống nhất; vận hành thông suốt, đồng bộ, hiệu quả tổ chức bộ máy mới của hệ thống chính trị. Mục tiêu phát triển và các chỉ tiêu lớn cũng đã được chỉ ra trong dự thảo báo cáo.
Ngắn gọn, súc tích, khả thi hơn
Về bố cục báo cáo, cùng với báo cáo chính trị (báo cáo chính/báo cáo trung tâm) còn có hai (2) phụ lục báo cáo về phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (phụ lục 4) và công tác xây dựng Đảng (phụ lục 5). Thực chất, việc đánh giá kết quả 5 năm thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm (2021 - 2030), cũng chính là nội dung thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, phương hướng, nhiệm vụ 5 năm tiếp theo trong chiến lược 10 năm; cũng chính là của nhiệm kỳ Đại hội XIV, cho nên không cần tách riêng (thành phụ lục 4), mà phụ lục 4 cần thể hiện đánh giá bổ sung chi tiết cho báo cáo chính trị về kết quả phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, cuối mỗi nội dung đánh giá, cần có lũy kế kết quả sau 40 năm đổi mới. Như vậy, sẽ vừa rõ kết quả 5 năm, vừa thể hiện được thành quả sau 40 năm đổi mới đất nước.
Kết cấu của báo cáo chính trị cũng nên chia thành 2 phần: một phần về kinh tế - xã hội; một phần về công tác xây dựng Đảng. Trong mỗi phần, có đánh giá kết quả và phương hướng, chỉ tiêu, nhiệm vụ giải pháp. Phần đánh giá trong báo cáo chính trị (cả về kinh tế - xã hội và công tác xây dựng Đảng) chỉ cần nêu những nội dung khái quát/trọng tâm, còn đánh giá chi tiết, làm rõ kết quả, thành quả sẽ thể hiện trong các phụ lục. Mặt khác, phần hạn chế, yếu kém và nguyên nhân cần làm sâu sắc hơn trong báo cáo chính trị; phần phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp thì cần thể hiện trong báo cáo chính trị (không nên để ở phụ lục); tránh hoặc hạn chế sự trùng lặp nội dung báo cáo chính và các phụ lục kèm theo.
Về sử dụng từ ngữ, khái niệm trong báo cáo, một số từ ngữ có thể thay thế hoặc cần được chú thích, dẫn giải (đặt dưới chân mỗi trang báo cáo). Đồng thời, có một số khái niệm sử dụng trong báo cáo, cần được làm rõ. Trong khổ câu đầu của mục III (về xây dựng, hoàn thiện thể chế), có viết: Tiếp tục đổi mới...; tập trung hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nhanh, bền vững đất nước, trong đó thể chế chính trị là then chốt, thể chế kinh tế là trọng tâm, các thể chế khác là rất quan trọng. Ở đây, có một số khái niệm: thể chế phát triển nhanh, bền vững; thể chế chính trị; thể chế kinh tế; thể chế khác.
Theo tôi hiểu: Thể chế là một hệ thống gồm các nguyên tắc, quy định, luật lệ, cơ chế vận hành nhằm điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, xác định quyền và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức trong một quốc gia. Thể chế là những công cụ để thực hiện quản lý xã hội, tổ chức vận hành của Nhà nước. Sẽ không chính xác khi nói thể chế chính trị, thể chế kinh tế, thể chế khác... một cách riêng rẽ; chính xác phải nói là thể chế về chính trị, thể chế về kinh tế, thể chế về xã hội... (không có khái niệm về thể chế phát triển nhanh, bền vững). Hiểu theo cách này, cách viết như trên cần được chỉnh lý lại, và có thể viết:... tập trung hoàn thiện đồng bộ thể chế để thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững đất nước, trong đó thể chế về kinh tế là trọng tâm. 
Thiết nghĩ, nên tránh hoặc không nên nói thể chế về chính trị (thể chế về chính trị (nói chung) đã được thể hiện trong Hiến pháp); nói thể chế chính trị ở đây dễ bị hiểu nhầm rằng sẽ có sự thay đổi về chính trị, trong khi đất nước chúng ta thực hiện đường lối đổi mới theo tư duy đổi mới về kinh tế và giữ vững về chính trị. Những vấn đề cốt lõi thể chế về kinh tế đã được quy định trong Hiến pháp, các văn bản pháp luật cần thể chế hóa những quy định đó, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững đất nước theo cơ chế kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Bổ sung chỉ tiêu về y tế, giáo dục và nhà ở
Về nội dung trong báo cáo chính trị. Đối với quan điểm phát triển, ngoài 5 vấn đề đã nêu, cần bổ sung vào quan điểm thứ ba (3):... vấn đề bảo đảm an ninh lương thực, an ninh tài chính, an ninh mạng và công nghệ số. Có nội dung trong báo cáo mới có cơ sở đưa vào nghị quyết đại hội và là cơ sở để tổ chức triển khai thực hiện sau này.
Đối với các chỉ tiêu phát triển trong 5 năm, cần ghi rõ chỉ tiêu nào là bình quân của 5 năm, chỉ tiêu nào là đạt vào cuối nhiệm kỳ (năm 2030). Nhóm chỉ tiêu về kinh tế, nên bổ sung chỉ tiêu về mức tối đa (mức trần) nợ công và mức lạm phát tối đa.
Nhóm chỉ tiêu về xã hội, cần bổ sung một số chỉ tiêu: về y tế, chăm sóc sức khỏe Nhân dân, như: hỗ trợ bảo hiểm y tế, thực hiện khám bệnh định kỳ miễn phí, miễn giảm viện phí... Về giáo dục, như: thực hiện miễn học phí, hỗ trợ học phí; hỗ trợ học sinh miền núi, vùng khó khăn; mức trợ cấp xã hội, hưu trí xã hội... Về nhà ở cho người dân: tiếp tục hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát; phát triển nhà ở xã hội ở đô thị và các khu công nghiệp... làm cơ sở triển khai sau Đại hội. Những vấn đề này đã được Bộ Chính trị, Chính phủ nêu ra, Nhân dân đang chờ đợi những quyết sách cụ thể.
Lương Tâm