Góp ý Luật Trí tuệ nhân tạo: Không nên quy định cứng nhắc gây khó cho sự sáng tạo

6 giờ trướcBài gốc

Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo, do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì soạn thảo, dự kiến sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến vào kỳ họp thứ 10 trong tháng 10/2025.

Tại hội thảo góp ý hoàn thiện dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) chiều ngày 15/10, tại Hà Nội, ông Trần Văn Khải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường khẳng định, AI đã được xác định là công nghệ ưu tiên quốc gia, đóng vai trò then chốt trong chuyển đổi số và nâng cao năng lực cạnh tranh. Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị cũng đã đặt mục tiêu đưa Việt Nam vào nhóm các nước dẫn đầu khu vực về nghiên cứu và phát triển AI.

Ông Trần Văn Khải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường.

Ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, thế giới đang chứng kiến bước chuyển mình mạnh mẽ dưới tác động của công nghệ. Trong đó, AI có vai trò then chốt, không chỉ như là tương tự như điện trong thời kỳ cách mạng công nghiệp, mà AI đang trở thành một cái thành tố cốt lõi trong quản lý, trong chiến lược phát triển của các quốc gia, doanh nghiệp hay là tổ chức toàn cầu.

Việc Quốc hội và Chính phủ xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo là một bước đi quan trọng, thể hiện tư duy kiến tạo thể chế, đón bắt xu thế công nghệ và cởi mở không gian cho đổi mới sáng tạo.

"Có thể nói, đây là đạo luật đầu tiên của Việt Nam đặt nền móng pháp lý cho toàn bộ hệ sinh thái AI, từ phát triển, ứng dụng đến quản lý rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người dân", ông Tuấn nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhấn mạnh, sự phát triển nhanh chóng của AI đặt ra nhiều thách thức về pháp lý, đạo đức và an toàn.

“Dự thảo luật lần này phải xác định được điểm cân bằng phù hợp giữa quản lý và thúc đẩy phát triển. Những nội dung quản lý và các điều cấm cần phải thật sự tường minh, hợp lý”, ông Khải nói.

Hội thảo đã tập trung thảo luận sâu về các nhóm chính sách lớn như nguyên tắc phát triển AI, các hành vi bị cấm, cơ chế thử nghiệm (sandbox), và các vấn đề về quản lý AI tạo sinh.

Từ góc độ doanh nghiệp công nghệ, bà Trần Vũ Hà Minh - Cố vấn Trưởng về Trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm tại FPT Software cho rằng Việt Nam đang ở giai đoạn vàng để định hình một hệ sinh thái AI theo các tiêu chuẩn cao ngay từ đầu. Dẫn số liệu từ AWS, bà Minh cho biết, năm 2024 có tới 47.000 doanh nghiệp Việt Nam bắt đầu ứng dụng AI, tương đương hơn 5 doanh nghiệp mỗi giờ.

“Khi doanh nghiệp mới dùng AI, họ thường bắt đầu bằng chatbot. Nhà nước nên sớm ban hành hướng dẫn cách triển khai các công cụ AI cơ bản này sao cho tuân thủ các yêu cầu về minh bạch và bảo vệ dữ liệu”, bà Minh kiến nghị.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, bà Minh đề xuất Nhà nước tiên phong ban hành các hướng dẫn thực thi cụ thể, thiết lập sandbox thử nghiệm, và có thể tham khảo các mô hình thành công như khung kiểm tra AI Verify của Singapore. Bên cạnh đó, việc đào tạo, nâng cao nhận thức về đạo đức và rủi ro AI cho cộng đồng doanh nghiệp, từ cấp cơ bản đến chuyên sâu, là vô cùng cần thiết.

Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký VCCI, đánh giá cao tinh thần cầu thị và đổi mới của dự thảo luật. Ông ví AI như “điện trong thời kỳ cách mạng công nghiệp”, là thành tố cốt lõi trong chiến lược phát triển của các quốc gia và doanh nghiệp.

Ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký VCCI.

Để luật thực sự trở thành động lực, ông Tuấn đề xuất 4 điểm quan trọng. Thứ nhất, bảo đảm sự linh hoạt bởi AI là lĩnh vực thay đổi rất nhanh. Việc luật hóa phải đi kèm với cơ chế cập nhật, thử nghiệm và phản hồi linh hoạt, tránh các quy định quá cứng nhắc có thể cản trở sự sáng tạo.

Thứ 2, giảm thiểu rào cản hành chính. Cần đơn giản hóa các thủ tục đăng ký, công bố cho doanh nghiệp, đặc biệt là các startup. Việc triển khai cổng thông tin điện tử một cửa là điểm sáng nhưng cần đi kèm với quy trình đơn giản, minh bạch và thực sự phục vụ doanh nghiệp.

Thứ 3, đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng. Dữ liệu và năng lực tính toán là “nhiên liệu sống còn” của AI. Việt Nam cần đầu tư nghiêm túc vào lĩnh vực này để tránh phụ thuộc vào bên ngoài.

Thứ 4, xác định rõ trách nhiệm pháp lý. Cần làm rõ cơ chế bảo hiểm và phân bổ rủi ro trong chuỗi giá trị AI một cách hợp lý và khả thi.

Ông Tuấn cũng nhấn mạnh, Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm quốc tế nhưng phải chọn con đường phù hợp. Theo đó, cần nhanh nhạy nhưng không liều lĩnh, khuyến khích sáng tạo nhưng không bỏ ngỏ trách nhiệm.

Minh Thu

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/kinh-te/gop-y-luat-tri-tue-nhan-tao-khong-nen-quy-dinh-cung-nhac-gay-kho-cho-su-sang-tao/20251015040943941