Trong suốt giai đoạn đầu dẫn dắt Everton (2002–2013), Moyes nổi tiếng với khả năng phát hiện và mài giũa “viên ngọc thô” - những Tim Cahill, Mikel Arteta hay Leighton Baines - hơn là đi “giải cứu” các ngôi sao lạc lối. Thế nhưng, với tình cảnh hiện tại của Everton và của chính Grealish, đây lại là thương vụ có thể mở ra một chương mới cho cả hai.
Từ biểu tượng đến kẻ bị lãng quên
Hình ảnh Grealish tỏa sáng với Aston Villa vẫn còn in đậm: tốc độ, khả năng cầm bóng đột phá, những pha dứt điểm từ ngoài vòng cấm khiến khán giả đứng bật dậy. Trận gặp West Ham tháng 11/2020 là ví dụ điển hình - anh nhận bóng ở trung tuyến, vượt qua Vladimir Coufal và Tomas Soucek, rồi tung cú sút căng vào góc xa. Đó là bàn thắng gần nhất của Grealish tại Premier League đến từ một pha dẫn bóng và cũng là lần gần nhất anh ghi bàn từ ngoài vòng cấm.
Nhưng kể từ khi gia nhập Man City với giá 100 triệu bảng mùa hè 2021, Grealish dần đánh mất bản sắc ấy. Mùa 2022/23, anh chơi 2.063 phút ở Premier League, góp công vào cú ăn ba lịch sử. Chỉ một năm sau, con số này giảm còn 715 phút - tức chỉ bằng một phần ba. Anh rê bóng và sút ít hơn, dù số cơ hội tạo ra tăng lên 3 lần mỗi 90 phút. Dù vậy, thống kê đó không đủ để thuyết phục Pep Guardiola, người ngày càng gạt anh khỏi kế hoạch.
Mùa hè vừa rồi, Grealish không góp mặt trong chuyến đi Club World Cup tại Mỹ, thay vào đó tập riêng với HLV thể lực. Cảm giác bị bỏ rơi càng khiến anh trở nên xa lạ với chính hình ảnh của mình.
Moyes hiểu rõ tiềm năng của Grealish, bởi ông là HLV đối thủ chứng kiến bàn thắng đẹp ấy năm 2020. Lần này, nhà cầm quân người Scotland không ngần ngại trao cho cầu thủ 29 tuổi “tấm vé” trở lại.
Grealish đã sa sút đáng kể.
Việc thương vụ mượn Grealish từ Man City diễn ra chóng vánh một phần nhờ chính sự chủ động của cầu thủ, với mong muốn kịp ra sân trận mở màn Premier League gặp Leeds. Đây là tín hiệu tích cực: Grealish sẵn sàng đối diện thử thách, tìm lại phong độ để lấy lại vị trí ở tuyển Anh trước World Cup 2026.
Ở Everton, anh sẽ hội ngộ những người bạn như Jordan Pickford - yếu tố có thể giúp tâm lý thoải mái hơn. Quan trọng hơn, anh sẽ được trao vai trò trung tâm, nhận sự kỳ vọng từ CĐV - điều mà băng ghế dự bị tại Etihad không thể mang lại.
Canh bạc của Moyes
Dĩ nhiên, đây không phải dạng thương vụ “ít rủi ro”. Everton từng thất bại khi đem về những tài năng lạc lối như Royston Drenthe hay Andy van der Meyde. Họ gây ồn ào ngoài sân hơn là đóng góp chuyên môn. Nhưng Moyes cũng từng thành công với Lucas Paqueta ở West Ham mùa 2023/24, khi cầu thủ Brazil đạt hơn 10 bàn thắng + kiến tạo.
Bài toán với Grealish là làm sao để khôi phục thói quen tạo đột biến bằng những pha cầm bóng tiến thẳng khung thành - kỹ năng từng giúp anh ghi 8/14 bàn đầu tiên ở Premier League theo cách đó, nhưng 13 bàn gần đây nhất thì không.
Vấn đề chiến thuật cũng đáng chú ý: Iliman Ndiaye đang giữ vị trí cánh trái, còn Kiernan Dewsbury-Hall muốn đá số 10. Dù ở đâu, Grealish cũng cần sự tự do nhất định. Chính anh từng so sánh sự khác biệt giữa Dean Smith (“Cứ làm điều cậu muốn, tôi tin cậu”) và Guardiola (“Không! Ra ngoài kia!”). Everton cần một Grealish với sự ngẫu hứng và tự tin ấy.
Everton là môi trường vừa sức hơn với Grealish.
Everton bước vào mùa giải mới với phong độ giao hữu kém, trong đó thất bại 0-1 trước AS Roma phơi bày hạn chế tấn công. Tân binh 22 tuổi Thierno Barry (32,5 triệu euro + 6 triệu phụ phí) sẽ cần thời gian để thích nghi. Điều đó càng khiến Grealish trở thành điểm tựa ngay lập tức - một áp lực không nhỏ.
Nếu thành công, Grealish có thể tái tạo hình ảnh “người hùng sân cỏ” mà Everton và chính anh khao khát. Nếu thất bại, đây sẽ lại là một chương buồn trong sự nghiệp từng được định giá 9 con số.
Trong bóng đá, có những canh bạc mà tỷ lệ rủi ro và phần thưởng gần như ngang nhau. Grealish - Everton - Moyes chính là một ví dụ. Thành công hay thất bại sẽ phụ thuộc vào việc Moyes có khơi dậy được bản năng chơi bóng từng làm nên thương hiệu của Grealish hay không.
Nếu ông làm được, Everton không chỉ có một cầu thủ tấn công đẳng cấp, mà còn sở hữu một biểu tượng mới để vực dậy tinh thần đội bóng. Còn với Grealish, đây là cơ hội để chứng minh rằng anh vẫn xứng đáng với ánh hào quang từng thuộc về mình.
Hà Trang