Greenland - ẩn số cản bước Đan Mạch trong nhiệm kỳ Chủ tịch EU?

4 giờ trướcBài gốc

Greenland - ẩn số cản bước Đan Mạch trong nhiệm kỳ Chủ tịch EU? (Nguồn: Politico)

Sau khi Hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra tại Brussels (Bỉ) trong hai ngày 26-27/6, Đan Mạch chuẩn bị tiếp nhận vai trò Chủ tịch luân phiên Hội đồng EU từ tháng 7-12/2025. Dù được xem là cơ hội để Copenhagen thúc đẩy các ưu tiên về di cư, quốc phòng, an ninh và khí hậu trong khuôn khổ EU, giới quan sát cảnh báo, nhiệm kỳ này có thể bị đe dọa bất cứ lúc nào bởi những phát ngôn của Tổng thống Mỹ về Greenland - lãnh thổ tự trị của Đan Mạch.

Theo Politico, từ khi trở lại Nhà Trắng, ông Trump nhiều lần nhắc lại tuyên bố muốn “mua” Greenland với lý do an ninh quốc gia và nguồn khoáng sản dồi dào của hòn đảo Bắc Cực này. Ông thậm chí không ngần ngại đưa ra cảnh báo có thể sử dụng vũ lực trong một phát biểu trên CNN hồi tháng Ba: “Chúng ta sẽ lấy được Greenland. 100%, không nghi ngờ gì".

Giới chuyên gia lo ngại, việc Đan Mạch trở nên nổi bật hơn trong vai trò chủ tịch EU có thể khiến ông Trump “chĩa mũi dùi” về phía Copenhagen. “Nếu sự chú ý dành cho Đan Mạch tăng cao và nếu ông Trump thực sự hiểu vai trò của Hội đồng EU, ông ấy hoàn toàn có thể gây bão trở lại”, ông Rasmus Grand Berthelsen, Giám đốc cấp cao của tổ chức tư vấn chính trị Rasmussen Global, nhận định.

Cách đối phó của Đan Mạch

Một quan chức Đan Mạch tham gia công tác chuẩn bị cho nhiệm kỳ Chủ tịch Hội đồng EU cho biết, nước này đã nhận được sự ủng hộ rõ ràng từ các thể chế EU cùng các nước thành viên ngay từ đầu và “không kỳ vọng cách tiếp cận của chính quyền Mỹ đối với Greenland sẽ ảnh hưởng đến vai trò Chủ tịch của Copenhagen”.

Viên chức này khẳng định: “Ngay cả trong trường hợp cần thảo luận các vấn đề liên quan Greenland ở cấp độ châu Âu, đó sẽ là thẩm quyền của Hội đồng châu Âu (gồm lãnh đạo các nước EU) và Hội đồng Đối ngoại (gồm các Bộ trưởng Ngoại giao) – những thể chế không thuộc phạm vi điều hành của Chủ tịch luân phiên Hội đồng EU”.

Về mặt kỹ thuật, Hội đồng EU - nơi Đan Mạch sẽ giữ chức Chủ tịch trong 6 tháng - là nơi các Bộ trưởng và đại diện chính phủ của các nước thành viên họp bàn chính sách, khác biệt với Hội đồng châu Âu (gồm các nguyên thủ quốc gia thành viên).

Đáng chú ý, nhiệm kỳ của Đan Mạch diễn ra ngay sau Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại The Hague (Hà Lan) ngày 24-25/6, nơi các nước đồng minh nhất trí về mức chi tiêu quốc phòng mới là 5% GDP quốc gia. Với vị trí chủ tịch, Đan Mạch đóng vai trò trung tâm trong việc thương lượng các văn kiện pháp lý quan trọng liên quan tăng cường năng lực quốc phòng của EU.

Tuy nhiên, điều khiến nhiều nhà ngoại giao ở EU lo ngại là mọi nỗ lực của Copenhagen có thể bị làm lu mờ bất cứ lúc nào nếu ông Trump quyết định đưa vấn đề Greenland trở lại tâm điểm tranh luận.

Một nhà ngoại giao EU giấu tên nhận định: “Khẩu hiệu ‘Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại’ giờ đây dường như đã trở thành một khái niệm địa lý. Ông Trump muốn được nhớ đến như người đã khiến nước Mỹ ‘mở rộng’ theo đúng nghĩa đen”.

Và theo Politico, kế hoạch của Đan Mạch nếu điều đó xảy ra: Giữ bình tĩnh.

Mọi nỗ lực của Copenhagen có thể bị làm lu mờ bất cứ lúc nào nếu ông Trump quyết định đưa vấn đề Greenland trở lại tâm điểm tranh luận. (Nguồn: Getty Images, Adobe Stock)

Khi Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cáo buộc Đan Mạch đầu tư không đủ cho Greenland, Ngoại trưởng quốc gia ScandinaviaLars Løkke Rasmussen đã nhanh chóng phản hồi bằng một đoạn video bằng tiếng Anh, khẳng định: “Dĩ nhiên chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe phê bình… Nhưng hãy để tôi nói thẳng: Chúng tôi không hài lòng với cách thể hiện của quý vị".

Theo báo chí châu Âu, Copenhagen thậm chí đã thuê một công ty vận động hành lang để làm rõ quan điểm với Washington. Về phía EU, các nhà lãnh đạo tuyên bố sẽ đoàn kết với Đan Mạch nếu có bất kỳ động thái leo thang nào từ phía Mỹ, với phản ứng có thể là một tuyên bố chung được thông qua ở cấp cao nhất.

Greenland – Lằn ranh đỏ

Không thể phủ nhận rằng, chiến lược quốc phòng của EU đã có sự thay đổi lớn kể từ sau khi xung đột Ukraine bùng phát năm 2022. Đan Mạch, vốn trước đó miễn tham gia chính sách quốc phòng chung của EU, đã tổ chức trưng cầu ý dân và chính thức bãi bỏ điều khoản miễn trừ này.

Ngày nay, Đan Mạch, cùng với hai thành viên NATO mới là Phần Lan và Thụy Điển, tạo thành nhóm quốc gia vừa tích hợp đầy đủ vào NATO vừa tham gia đầy đủ vào các chính sách quốc phòng của EU. Cả ba đều là đối tác thân thiết của khu vực Baltic và ủng hộ mạnh mẽ Ukraine.

Đối với Thủ tướng Mette Frederiksen, các đe dọa từ ông Trump chỉ càng củng cố niềm tin rằng EU cần mạnh mẽ hơn.

Một câu hỏi được đặt ra: Liệu Greenland có thể trở lại EU?

Năm 1985, hòn đảo này đã rút khỏi Cộng đồng châu Âu – tiền thân của EU – sau khi giành được quy chế tự trị. Tuy nhiên, tầm quan trọng chiến lược của Greenland là điều không ai có thể phủ nhận: Nơi đây có Căn cứ Không gian Pituffik – một trong những điểm đầu cầu quân sự quan trọng nhất của Mỹ. Nếu Nga phóng tên lửa hướng đến Mỹ, con đường ngắn nhất sẽ là qua Bắc Cực – tức Greenland.

Cựu Ngoại trưởng Lithuania Gabrielius Landsbergis đưa ra một đề xuất không kém phần táo bạo: “Hãy mời Greenland quay trở lại EU và tôi cho rằng điều đó… sẽ có thể thay đổi hoàn toàn những luận điệu của ông Trump".

Một lần nữa, Greenland lại trở thành điểm nóng tiềm tàng có nguy cơ lôi kéo không chỉ Đan Mạch, mà toàn thể EU và các quốc gia thành viên vào vòng xoáy căng thẳng mới với Washington. Chủ tịch phái đoàn Nghị viện châu Âu phụ trách quan hệ với Mỹ Brando Benifei phát biểu với tờ Politico: “Rõ ràng, với việc Đan Mạch nắm giữ chức Chủ tịch Hội đồng EU, chủ đề về chủ quyền Greenland sẽ càng nổi bật hơn".

Tuy nhiên, Greenland đã trở thành một "lằn ranh đỏ" đối với các chính phủ EU và toàn bộ các thể chế châu Âu, và có lẽ bất kỳ hành động nào xâm phạm quyền tự do của Greenland "đồng nghĩa với hành động tấn công vào châu Âu", như ông Benifei đánh giá.

Hoàng Hà

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/greenland-an-so-can-buoc-dan-mach-trong-nhiem-ky-chu-tich-eu-319127.html