H.G. Wells, xe đạp và sự tự do

8 giờ trướcBài gốc

H.G. Wells là nhà văn nổi tiếng người Anh, hình ảnh chiếc xe đạp, như một biểu tượng của tự do xuất hiện trong một số tác phẩm của ông. Ảnh minh họa: T.C.

Một chiếc xe đạp điển hình khi ấy sẽ là loại xe bánh cố định (fixed-wheel, tức không có hệ thống chuyển số hoặc líp vặn), với khung thép, tay lái hơi chúc xuống, yên da và thường không có phanh (bạn có thể phanh xe bằng cách đạp ngược).

Dòng xe roadster (xe đi hàng ngày) thường nặng khoăng 15 kg; còn dòng xe đua thường có trọng lượng dưới 10 kg, chỉ nhỉnh hơn những chiếc xe đua đường trường tốt nhất hiện nay một chút. Vào ngày 30 tháng Sáu năm 1899, Charles Murphy trở thành tay đua xe đạp nổi tiếng nhất ở Mỹ khi ông đạp xe hết một dặm chỉ trong 57,45 giây trên những tấm gỗ lát giữa hai đường ray của tuyến đường sắt Long Island, được dẫn tốc bởi một đầu máy xe lửa.

Xe đạp đã đáp ứng nhu cầu về tính độc lập và linh động của xã hội thời fin de sìecle [1]. Xe đạp kiểu safety đã mang lại những nhóm khách hàng hoàn toàn mới cho loại phương tiện hai bánh này: người già và trẻ em (các mẫu dành cho lứa tuổi vị thành niên đã được đưa ra thị trường từ đầu thập kỷ 1890), người lùn và người quá khổ, nam và nữ.

Lần đầu tiên, bất cứ ai cũng có thể đi xe đạp. Săn xuất hàng loạt và sự ra đời của thị trường hàng đã qua sử dụng (second-hand) đồng nghĩa với việc phần lớn mọi người đều có thể mua được một chiếc xe đạp. Như nhà văn Mỹ đương đại Stephen Crane đã viết: “Mọi thứ đều dính đến chiếc xe đạp”.

Có lẽ tác động lớn nhất của xe đạp là phá vỡ các rào cản giới tính và giai cấp cứng nhắc đã tồn tại từ bấy đến nay. Xe đạp mang theo một nền dân chủ mà thể chế xã hội không thể cưỡng lại. H.G. Wells, người được một nhà viết tiểu sử mô tả là “đại văn hào của những người đi xe đạp”, đã sử dụng hình ảnh xe đạp trong một số tiểu thuyết của mình, để minh họa cho những thay đổi xã hội mạnh mẽ đang diễn ra ở Anh.

Trong cuốn The Wheels of Chance (tạm dịch: Những bánh xe của cơ hội) xuất bản vào năm 1896, thời điểm cao trào của cơn sốt xe đạp, nhân vật chính Hoopdriver, một phụ tá thợ may thuộc tầng lớp hạ trung lưu, đã đi đạp xe vào kỳ nghỉ và gặp một phụ nữ trẻ thuộc tầng lớp thượng trung lưu, người đã rời khỏi nhà để phô trương “sự tự do của cô, trên một chiếc xe đạp, ở những nơi đồng quê”.

Wells châm biếm cấu trúc giai cấp của Anh và cho thấy xe đạp đã làm xói mòn cấu trúc đó như thế nào. Trên đường, Hoopdriver và người phụ nữ là bình đẳng. Trang phục, câu lạc bộ, quy tắc, cách cư xử và đạo đức, những gì mà xã hội đã đặt ra để củng cố hệ thống giai cấp hiện hữu, đơn giản là không tồn tại khi một người đang đạp xe trên con đường quê ở Sussex.

Tiểu thuyết gia John Galsworthy đã viết: "Xe đạp... chịu trách nhiệm cho nhiều phong trào về cách cư xử và đạo đức hơn bất cứ điều gì kể từ thời Charles Đệ nhị... Dưới ảnh hưởng của nó, tất cả hoặc một phần người dân, đã có những ngày cuối tuần rực rỡ, đầu óc minh mẫn, đôi chân khỏe mạnh, ngôn ngữ quả quyết... bình đẳng giới, ăn uống tốt và địa vị trong công việc, tóm lại là giải phóng phụ nữ".

[1] Thuật ngữ tiếng Pháp ám chỉ giai đoạn cuối thế kỷ thứ 19.

Robert Penn/ Huy Hoàng Books & NXB Thanh niên

Nguồn Znews : https://znews.vn/hg-wells-xe-dap-va-su-tu-do-post1596121.html