Hà Nam gìn giữ lễ hội truyền thống gắn với phát triển du lịch

12 giờ trướcBài gốc

Giữ gìn phong tục cổ, phát huy bản sắc dân gian

Theo thống kê của ngành văn hóa, toàn tỉnh Hà Nam hiện có 117 lễ hội, tập trung nhiều nhất tại thị xã Kim Bảng và Duy Tiên. Mỗi địa phương mang đậm sắc thái riêng, gắn với tín ngưỡng bản địa, lịch sử hình thành làng xã và các yếu tố tôn giáo.

Tại Duy Tiên, lễ hội nổi bật với tín ngưỡng thờ thần nông nghiệp, kết hợp yếu tố Phật giáo và tưởng nhớ tổ nghề. Kim Bảng gắn với tín ngưỡng thờ nhiên thần. Huyện Thanh Liêm có nhiều lễ hội mang tinh thần thượng võ và các trò chơi dân gian như đấu vật, đua thuyền, rước nước trên sông Đáy. Trong khi đó, Lý Nhân và Bình Lục nổi bật với các lễ hội thờ thành hoàng làng, anh hùng dân tộc và danh nhân văn hóa.

Phần lớn lễ hội diễn ra vào 3 tháng đầu năm và tháng Tám âm lịch, gồm hai phần: lễ và hội. Phần lễ trang nghiêm, diễn ra trong không gian khép kín với nghi thức dâng hương, đọc chúc văn, tế lễ. Phần hội sôi động, diễn ra ngoài trời với các hoạt động cộng đồng thu hút đông đảo người dân tham gia.

Trong tổng số lễ hội toàn tỉnh, hơn 87% có tổ chức phần hội - nơi gìn giữ không gian sinh hoạt văn hóa đặc sắc của cộng đồng. Nhiều phong tục cổ vẫn được duy trì như tục giã bánh dày, múa cờ, hát lải lèn tại làng Yên Trạch (Lý Nhân); vật võ, múa cờ tụ nghĩa ở hội vật Liễu Đôi (Thanh Liêm); hội săn cuốc, tổ tôm điếm, thi nấu cơm tại đình Vị Hạ (Bình Lục).

Một số trò chơi truyền thống như vật cầu, rước nước, hát dân ca cũng được tổ chức tại nhiều địa phương như đình An Mông (Duy Tiên) hay làng Gừa (Thanh Liêm). Các nghi lễ, trò diễn này được xem là “di sản sống” phản ánh chiều sâu văn hóa, tín ngưỡng và tinh thần của người dân địa phương.

Bên cạnh đó, Hà Nam có nhiều lễ hội làng nghề, gắn với thờ tổ nghề truyền thống. Tiêu biểu như lễ hội đình Đọi Tam (thờ tổ nghề trống), đình - chùa Cao Đà (thờ Lỗ Ban - tổ nghề mộc). Đây là nét đặc sắc hiếm thấy, góp phần tôn vinh giá trị lao động thủ công và bản sắc nghề truyền thống.

Lão nông hóa thân thành Vua đi cày trong Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn 2025. Ảnh: Hồng Nhân

Phát triển du lịch từ nền tảng văn hóa lễ hội

Để duy trì không gian lễ hội, thời gian qua, Hà Nam đã đẩy mạnh công tác bảo tồn, tôn tạo các di tích - nơi gắn bó chặt chẽ với lễ hội. Gần 140 di tích, cụm di tích đã được tu bổ từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia và ngân sách tỉnh, như chùa Đọi Sơn, đình Vị Hạ, chùa Bà Đanh, đền Trần Thương...

Ngoài nguồn vốn Nhà nước, các địa phương cũng đẩy mạnh xã hội hóa, huy động hàng trăm tỷ đồng từ người dân và các tổ chức xã hội để phục dựng, tu bổ công trình.

Tỉnh cũng tổ chức định kỳ các liên hoan văn hóa dân gian tại di tích tiêu biểu. Tại đây, các đội dân gian trình diễn nghi lễ cổ truyền, trò chơi dân gian nguyên bản, không chuyên nghiệp hóa hay biến tấu. Trang phục, nhạc cụ, đạo cụ đều đảm bảo tính truyền thống. Đây là cách làm hiệu quả giúp di sản lan tỏa trong cộng đồng, đặc biệt với giới trẻ.

Nhiều lễ hội của Hà Nam như lễ hội đền Trần Thương, Tịch điền Đọi Sơn, hội vật Liễu Đôi, đền Lảnh Giang, chùa Bà Đanh… đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là những lễ hội có quy mô lớn, mang tính phổ biến, thu hút đông đảo người dân và du khách.

Tỉnh đang định hướng phát triển du lịch nông thôn, cộng đồng, làng nghề gắn với không gian lễ hội truyền thống. Lễ hội không chỉ là tài sản văn hóa mà còn là nguồn lực phát triển kinh tế, quảng bá hình ảnh địa phương.

Ngoài các hoạt động quảng bá truyền thống, Hà Nam cũng tăng cường ứng dụng công nghệ, đẩy mạnh số hóa di sản văn hóa phi vật thể, phục vụ công tác lưu trữ, bảo tồn và giới thiệu rộng rãi qua nền tảng số. Đồng thời, chú trọng đến công tác vinh danh nghệ nhân, xem họ như những “bảo tàng sống” nắm giữ và truyền dạy tinh thần lễ hội. Việc xét tặng danh hiệu nghệ nhân ưu tú, nghệ nhân nhân dân đang được đẩy mạnh nhằm khích lệ, bảo tồn tri thức dân gian.

Ánh Tuyết

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/ha-nam-gin-giu-le-hoi-truyen-thong-gan-voi-phat-trien-du-lich.734768.html