Hà Nội: Cần thiết và nhanh chóng giải quyết úng ngập

2 giờ trướcBài gốc

GS.TS Trần Đức Hạ, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cấp thoát nước và môi trường, Hội Cấp Thoát nước Việt Nam.

- Chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, từ ngày 30-9 cho đến hôm nay (7-10), Hà Nội liên tiếp phải hứng chịu nhiều trận mưa lớn, gây ngập úng trên diện rộng, ảnh hưởng nhiều đến đời sống sinh hoạt của người dân. Vậy theo ông đâu là nguyên nhân?

- Về nguyên nhân khách quan, nước ta thuộc vùng khí hậu cận nhiệt đới gió mùa, hằng năm sẽ phải chống chịu với nhiều trận bão lớn. Sau mỗi cơn bão, hoàn lưu bão thường gây mưa rất lớn. Và Hà Nội nằm trong vùng thường xuyên chịu tác động của những trận mưa cực đoan như vậy.

Đáng lưu ý, hiện nay, biến đổi khí hậu gây mưa nhiều hơn nhưng phân bố không đều theo không gian và thời gian. Mùa mưa thường kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10 nhưng có năm những trận mưa lớn lại tập trung vào từ tháng 7 đến tháng 9.

Về nguyên nhân chủ quan, hạ tầng thoát nước tại một số đô thị mới của Hà Nội không đồng bộ. Hệ thống thoát nước trong nội khu được đầu tư xây dựng nhưng chưa khớp nối đồng bộ với hệ thống tiêu thoát nước khu vực.

Cao độ của các khu vực phát triển mới không đồng bộ với cao độ nền khu vực, một số khu đô thị có cốt nền thấp hơn khu vực xung quanh nên khi mưa lớn, nước chảy theo mặt đường dồn về nhanh, gây ra các điểm ngập cục bộ.

Trận mưa lớn ngày 30-9 khiến nước trên hệ thống vẫn ở mức cao, vì thế trận mưa sáng nay tuy không lớn bằng nhưng vẫn gây ngập diện rộng.

- Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây úng ngập tại Hà Nội là lượng mưa rất lớn, dồn dập trong thời gian ngắn, vượt quá công suất thiết kế của hệ thống thoát nước đô thị, hiện đáp ứng được lượng mưa 310mm/2 ngày. Ông đánh giá thế nào về điều này?

- Theo Quy hoạch thoát nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2050, hệ thống thoát nước nội thành được chia thành bốn lưu vực: Tô Lịch, tả sông Nhuệ, hữu sông Nhuệ và Long Biên. Sau gần 10 năm triển khai quy hoạch, Hà Nội mới hoàn thiện tương đối đồng bộ hệ thống thoát nước lưu vực sông Tô Lịch, với diện tích 77,5km² - đủ năng lực đáp ứng lượng mưa khoảng 310mm/2 ngày.

Tuy nhiên, hiện Hà Nội không phải chỉ có 77,5 km2 lưu vực sông Tô lịch mà với tốc độ đô thị hóa lớn, thành phố đã phát triển rộng ra phía ngoài sông Tô Lịch nên hệ thống thoát nước của mình không theo kịp.

Mưa cực đoan thường xuất hiện nhiều hơn, mưa cả vùng chứ không chỉ ở khu vực 77,5 km2 nên khu vực sông Nhuệ và các sông khác cũng phải gánh chịu mức độ tiêu thoát nước lớn.

Hiện nay, mực nước sông Nhuệ thường cao hơn mực nước sông Tô Lịch. Thậm chí nước sông Nhuệ còn chảy ngược vào hệ thống sông Tô Lịch, chảy về Trạm bơm Yên Sở của Hà Nội. Lưu vực nội đô Hà Nội phải gánh cho nước mưa của khu vực sông Nhuệ đổ vào nữa nên cứ mưa đến, năng lực thoát nước không thể đảm nhận được.

Thành phố cũng đã đầu tư nguồn kinh phí lớn cho dự án thoát nước Hà Nội giai đoạn 1, giai đoạn 2 nhưng chưa đồng bộ. Đến năm 2015, chúng ta mới đầu tư cho khu vực nội đô. Còn khu vực Hà Nội mới, tức phía tây sông Tô Lịch, nằm ở lưu vực giữa sông Nhuệ và sông Tô Lịch hầu hết công trình thoát nước chưa hoàn thiện.

Các hồ điều hòa đã có nhưng bố trí không hợp lý hoặc chưa đưa vào khai thác. Các trạm bơm dọc sông Nhuệ như Cổ Nhuế, Đồng Bông hoạt động gần như không có hiệu quả khi mưa lớn vì tuyến thu gom nước mưa chưa hoàn thiện với khu vực mới này.

- Vậy để chống ngập, thành phố cần thực hiện ngay những giải pháp như thế nào, thưa ông?

- Như trên đã phân tích, với những trận mưa lớn, mưa cả vùng, sông Nhuệ có vai trò quan trọng trong trong thoát nước của Hà Nội nên các dự án, công trình bơm cưỡng bức trên sông Nhuệ, khu vực Hà Đông phải nhanh chóng đưa vào khai thác, hoạt động hết công suất. Các dự án tiêu thoát nước của sông Nhuệ như Trạm bơm Chèm và một số trạm bơm khác trên sông Nhuệ cũng phải đưa vào thực hiện gấp.

Ngoài ra, tại lưu vực tả Nhuệ như địa bàn Từ Liêm, Cầu Giấy, Triều Khúc… dự án thoát nước phải triển khai gấp để tăng cường năng lực tiêu thoát nước cho các kênh thoát nước và trạm bơm Đồng Bông, Mễ Trì…

Bước tiếp theo là phải phối hợp chặt chẽ hệ thống thủy lợi với hệ thống tiêu thoát nước của thành phố để giải quyết giữa tiêu thoát nước của sông Nhuệ với tiêu thoát nước khu vực nội thành.

Thành phố cũng cần thiết phải huy động nguồn lực tổng thể, đặc biệt là khu vực tư nhân vào giải quyết chống úng ngập cho Hà Nội chứ không chỉ trông chờ vào nguồn vốn từ khu vực Nhà nước. Thành phố phải xây dựng các chế tài yêu cầu nhà đầu tư các khu đô thị mới phải tham gia đóng góp xây dựng hệ thống thoát nước và phòng, chống úng ngập cho thành phố.

Việc quản lý quy hoạch, xây dựng phải tăng cường chặt chẽ, để kiểm soát các vấn đề tiêu thoát nước. Ngoài ra, cộng đồng phải có ý thức không xả rác bừa bãi gây ách tăng hệ thống thoát nước, cùng tham gia dọn vệ sinh cống, kênh, mương thoát nước.

Cuối cùng, theo tôi, thành phố phải có trung tâm kiểm soát úng ngập, tăng cường năng lực dự báo để từ đó điều hành các hệ thống thoát nước cho hợp lý. Ví dụ, sau khi có dự báo tin cậy, chính xác, hệ thống các hồ, kênh, sông, mương phải bơm rút nước ở mức độ nhất định trước khi mưa để tiếp nhận kịp thời nước mưa…

Tôi muốn nhấn mạnh, những trận mưa lớn ngày càng nhiều, úng ngập tại Hà Nội sẽ thường xuyên diễn ra. Do đó, thành phố cần thiết phải nhanh chóng thực hiện các giải pháp tổng thể và khẩn trương đầu tư hạ tầng thoát nước để giải quyết vấn đề.

- Trân trọng cảm ơn ông.

Bảo Hân thực hiện

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/ha-noi-can-thiet-va-nhanh-chong-giai-quyet-ung-ngap-718719.html