Dự án không chỉ nhằm làm đẹp cảnh quan, mà còn góp phần xử lý triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường, hồi sinh một trong những dòng sông gắn bó mật thiết với người dân Hà Nội qua bao thế hệ.
Một đoạn sông Tô Lịch. Ảnh: Nguyễn Quang
Công trình đi qua 12 phường của Hà Nội
Dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch là một trong những giải pháp thiết thực nhằm thực hiện Thông báo số 111-TB/VPTƯ ngày 3-12-2024 của Văn phòng Trung ương Đảng về kết luận chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội. Trong đó, Tổng Bí thư chỉ đạo rõ: “Xử lý tận gốc nguồn gây ra ô nhiễm, hồi sinh các dòng sông, đặc biệt là sông Tô Lịch phải xử lý sớm, đồng bộ và có hiệu quả; bảo đảm các dòng sông trong nội đô "Sạch - Sáng"”.
Chính vì vậy, UBND thành phố Hà Nội đang đề xuất với HĐND thành phố phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch. Đề xuất đã nhận được sự đồng thuận cao từ Ban Đô thị HĐND thành phố khi thẩm tra về nội dung này. Theo Trưởng ban Đô thị HĐND thành phố Đàm Văn Huân, dự án thực hiện song hành cùng Dự án bổ cập nước sông Tô Lịch, với mục tiêu cải tạo, làm đẹp cảnh quan, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Công trình dự kiến được triển khai dọc tuyến sông Tô Lịch, đi qua 12 phường của Hà Nội gồm: Ngọc Hà, Nghĩa Đô, Láng, Giảng Võ, Cầu Giấy, Yên Hòa, Thanh Xuân, Đống Đa, Khương Đình, Định Công, Thanh Liệt, Hoàng Liệt. Diện tích đất sử dụng ước tính khoảng 737.927,6m².
Các hạng mục đầu tư chủ yếu gồm: Hệ thống đường vỉa hè, đường dạo ven sông; quảng trường, bậc cấp, bậc ngồi, ram dốc; hệ thống bồn cây, sân chơi, sân thể thao, bãi đỗ xe; đường dành riêng cho người đi bộ; công trình dịch vụ, điểm nhấn kiến trúc và công trình phụ trợ; cây xanh, thiết bị tiện ích, chiếu sáng đô thị…
Dự án có tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng hơn 4.600 tỷ đồng, theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT), với quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư.
Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn, khẳng định, đây là dự án được thực hiện theo chỉ đạo của lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Công trình mang ý nghĩa chính trị, xã hội rất lớn, sẽ được khởi công nhân dịp chào mừng kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2025).
Một trong những điểm sáng của dự án là phương án đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP), cụ thể là hợp đồng BT. Theo đánh giá trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, hình thức PPP cho phép: Huy động nguồn lực xã hội, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước; chia sẻ rủi ro hợp lý giữa Nhà nước và nhà đầu tư; thu hút công nghệ, kỹ năng quản lý hiện đại từ khu vực tư nhân; tăng khả năng triển khai nhanh, hiệu quả, phát huy năng lực của doanh nghiệp trong xây dựng, vận hành.
Việc áp dụng hình thức BT cũng phù hợp với định hướng đa dạng hóa các hình thức hợp tác công - tư, đã được nêu trong Nghị quyết số 68-NQ/TƯ ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
Những vấn đề cần làm rõ
Để dự án thực sự khả thi và minh bạch, Ban Đô thị HĐND thành phố đề nghị tiếp tục làm rõ một số vấn đề liên quan như: Cơ sở pháp lý về việc xác định giá trị quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư, khi hiện nay chưa có hướng dẫn cụ thể từ pháp luật về đất đai; phương án thanh toán BT phải bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và nhà đầu tư, tránh phát sinh chi phí không cần thiết; làm rõ quỹ đất thanh toán tại xã Phúc Thịnh, dự kiến quy mô là 94ha, cũng như rà soát tránh chồng lấn với các dự án khác đang triển khai; bổ sung dữ liệu cây xanh, hạ tầng ngầm, hệ thống thoát nước, chiếu sáng; làm rõ kinh phí, nội dung, tiến độ giải phóng mặt bằng đối với các công trình và diện tích ven sông.
Trưởng ban Đô thị HĐND thành phố Đàm Văn Huân cho rằng, việc xác định rõ tổng mức đầu tư phải tuân thủ quy định của Luật Xây dựng và các nghị định liên quan. Đầu tư phải tiết kiệm, hiệu quả, tuyệt đối không để xảy ra thất thoát hay lãng phí nguồn vốn theo quy định trong quá trình lập, trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt dự án.
UBND thành phố được yêu cầu chỉ đạo đơn vị tư vấn, nhà đầu tư khảo sát kỹ lưỡng hạ tầng khu vực, bảo đảm dự án khớp nối đồng bộ với hệ thống kỹ thuật hiện có; rà soát, lựa chọn phương án thiết kế tối ưu, bảo đảm hiệu quả đầu tư tổng thể và phát huy hiệu quả kinh tế - xã hội. Quá trình lựa chọn nhà đầu tư cần bảo đảm tính minh bạch, cạnh tranh, lựa chọn được đối tác có năng lực và đề xuất giải pháp tối ưu nhất, xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện, tiến độ triển khai chi tiết dự án, cơ chế giám sát tài chính.
Không chỉ đơn thuần là một công trình hạ tầng, Dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết công viên hai bên sông Tô Lịch là một phần quan trọng trong hành trình “hồi sinh dòng chảy lịch sử” của Hà Nội. Dự án không chỉ góp phần xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, mà còn là biểu tượng cho quyết tâm chính trị, sự vào cuộc mạnh mẽ của cấp ủy, chính quyền và toàn xã hội trong việc cải tạo môi trường sống, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.
Việt Tuấn