Thành phố di sản
Theo danh sách Time Out công bố, Thủ đô Paris (Pháp) đứng đầu danh sách toàn thế giới. Thủ đô Hà Nội xếp thứ 9 toàn cầu và vươn lên vị trí hàng đầu trong khu vực châu Á, vượt qua các TP lớn như Bắc Kinh (Trung Quốc, hạng 11), Jakarta (Indonesia, hạng 13) và Delhi (Ấn Độ, hạng 14).
Đây là kết quả từ cuộc khảo sát hơn 18.500 du khách toàn cầu, kết hợp với đánh giá của các chuyên gia văn hóa, du lịch quốc tế về trải nghiệm văn hóa tại nơi sinh sống, cùng mức độ đầu tư và chất lượng của các hoạt động văn hóa tại địa phương.
Du khách quốc tế tham quan Hoàng thành Thăng Long.
Time Out mô tả, Hà Nội không chỉ là trung tâm chính trị – kinh tế mà còn là cái nôi văn hóa của Việt Nam. Các công trình như: Khuê Văn Các, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, chùa Một Cột hay các di tích khu vực Hồ Gươm là minh chứng sống động cho bề dày lịch sử của TP.
Theo thống kê, Hà Nội có hơn 6.400 di tích được kiểm kê, trong đó có 1 di sản văn hóa thế giới (khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long), 22 di tích quốc gia đặc biệt, hơn 1.200 di tích quốc gia và trên 1.500 di tích cấp TP. Mỗi con đường, góc phố của Thủ đô đều mang dấu tích của thời gian, của chiều sâu truyền thống và bản sắc dân tộc. Các không gian di tích hôm nay không chỉ lưu giữ quá khứ mà còn trở thành nơi giáo dục, sáng tạo, nuôi dưỡng tình yêu quê hương đất nước trong thế hệ trẻ và khẳng định chiều sâu văn hóa của Hà Nội.
Theo TS Đỗ Thị Liên Vân - Viện Nghiên cứu Phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội, Hà Nội có bề dày nghìn năm văn hiến với truyền thống văn hóa, lịch sử lâu đời, có nhiều di sản văn hóa hấp dẫn, con người giàu lòng mến khách, thanh lịch, tài hoa. Đây là nguồn tài nguyên du lịch nhân văn đặc sắc, quý giá của Thủ đô.
“Vì vậy, ngành du lịch Thủ đô cần phải có kế hoạch phát triển du lịch văn hóa gắn với trách nhiệm bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa, đặc biệt là xây dựng sản phẩm mới, phù hợp với xu hướng phát triển và hội nhập quốc tế. Đồng thời, chủ động phối hợp với các cấp, ngành để tạo dựng một môi trường thuận lợi cho du lịch phát triển, xây dựng Hà Nội là trung tâm du lịch của cả nước và khu vực” – TS Đỗ Thị Liên Vân chia sẻ.
Không những vậy, Hà Nội còn có nhiều lễ hội dân gian đặc sắc thu hút du khách. Theo thống kê, trên địa bàn TP Hà Nội có trên 1.600 lễ hội, là địa phương có số lượng lễ hội lớn nhất cả nước. Trong đó có nhiều lễ hội lớn, đặc sắc, thu hút hàng vạn du khách như: Lễ hội chùa Hương (huyện Mỹ Đức), Lễ hội Gióng đền Sóc (huyện Sóc Sơn), Lễ hội gò Đống Đa (quận Đống Đa)…
Lễ hội kỷ niệm 236 năm Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa (1789 - 2025). Ảnh: Phạm Hùng
GS.TS Lê Hồng Lý - Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam nhận định, lễ hội truyền thống là nguồn lực dồi dào cho sự phát triển du lịch. Du khách đến Hà Nội, một Thành phố vì hòa bình, Thành phố sáng tạo và Thành phố văn hóa thì vai trò của văn hóa luôn được quan tâm hàng đầu.
“Lễ hội truyền thống luôn kèm theo các tín ngưỡng, phong tục tập quán của cư dân địa phương, các sản phẩm ẩm thực, nghề thủ công, nghệ thuật trình diễn... của riêng Hà Nội. Đó chính là những giá trị văn văn hóa đặc sắc để hấp dẫn và níu chân du khách ở lại Hà Nội. Và đây cũng chính là nguồn lực tiềm tàng để Hà Nội có thể khai thác cho sự phát triển kinh tế của Thủ đô ngàn năm văn hiến” - GS.TS Lê Hồng Lý chia sẻ.
Vốn nghệ thuật phong phú, đặc sắc
Tạp chí Time Out mô tả, Hà Nội là một TP quyến rũ, nơi “quá khứ chưa bao giờ xa rời hiện tại”. Tại đây, du khách có thể dễ dàng bắt gặp những nghệ sĩ biểu diễn nhạc cụ truyền thống như: đàn đáy, đàn nguyệt trong khu phố cổ; chỉ vài bước chân là đến các sân khấu nhạc rock sôi động như Hanoi Rock City.
Từ trung tâm TP, chỉ mất vài giờ di chuyển, du khách có thể tham gia những sự kiện văn hóa độc đáo tại các vùng ngoại ô, nơi các nhà thiết kế địa phương trình diễn thời trang từ chất liệu vải truyền thống. Sự giao thoa giữa cổ kính và hiện đại chính là điểm đặc biệt khiến Hà Nội nổi bật trên bản đồ văn hóa thế giới.
Đặc biệt, các loại hình nghệ thuật dân gian như: ca trù, hát xẩm, múa rối nước vẫn được Hà Nội gìn giữ và phát triển. Theo TS Đỗ Thị Liên Vân, những năm gần đây, địa bàn Hà Nội ngày càng xuất hiện nhiều chương trình nghệ thuật diễn xướng dân gian phục vụ công chúng. Trong không gian phố đi bộ quanh hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội có chương trình Chuyện nhạc phố cổ (Trung tâm Giao lưu Văn hóa phố cổ, số 50, phố Đào Duy Từ), hay các sân khấu ngoài trời biểu diễn hát xẩm, các loại hình nghệ thuật dân gian…
Đặc biệt, vở diễn thực cảnh Tinh hoa Bắc Bộ (Khu du lịch Tuần Châu - Quốc Oai) với sự kết hợp giữa giới thiệu nét đẹp sinh hoạt thường ngày với các loại hình nghệ thuật thực sự là hoạt động nâng tầm các loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian trên địa bàn TP. Ngoài ra, còn có các chương trình biểu diễn của các nghệ sĩ nhóm Xẩm Hà thành, Giáo phường ca trù Thăng Long, Thái Hà, Lỗ Khê… Điều này báo hiệu sự phát triển trở lại của nghệ thuật trình diễn dân gian Hà Nội và hiệu quả bước đầu trong triển khai Nghị quyết số 09-NQ/TU về phát triển công nghiệp văn hóa của Thủ đô.
Biểu diễn cải lương tại không gian Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm phục vụ du khách. Ảnh: Lại Tấn
PGS.TS Nguyễn Đình Lâm - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng chia sẻ, người Hà Nội bảo tồn được nhiều di sản âm nhạc dân gian, bao gồm cả những bài hát dân ca và các nhạc cụ truyền thống. Bên cạnh âm nhạc trong tế lễ thành hoàng làng, âm nhạc dân gian gắn với nghi lễ tôn giáo, tín ngưỡng của Hà Nội còn có âm nhạc gắn với tín ngưỡng tứ phủ rất độc đáo và giữ được nhiều lề lối cổ, chuẩn mực, đó là nghệ thuật hát chầu văn.
Cùng với âm nhạc dân gian, Hà Nội còn bảo tồn và phát huy được thể loại âm nhạc cổ truyền, chuyên nghiệp - bác học như ca trù, xẩm, tuồng, chèo, cải lương. Đây là nguồn lực quan trọng để Hà Nội phát triển mô hình chuyên nghiệp hóa âm nhạc dân gian, tổ chức các mô hình du lịch chuyên biệt dưới dạng các tour “du lịch âm nhạc”.
“Nhiều thế kỷ, không ít loại hình âm nhạc đã được hội tụ và tinh lọc đưa về Hà Nội; nhiều nghệ nhân, nghệ sĩ đã sống được bằng nghề ở đây và phát triển tài năng, phát triển sự nghiệp của mình trên chính mảnh đất này. Hà Nội có đủ các điều kiện, cơ hội để khởi động tốt nhằm đi đầu trong phát triển du lịch âm nhạc truyền thống. Ở đây, du khách không những có cơ hội được nghe trực tiếp các loại hình âm nhạc theo ý mình mà còn có thể tham gia học biển diễn những thể loại mà mình yêu thích từ các nghệ sĩ hay nghệ nhân âm nhạc cổ truyền” - PGS.TS Nguyễn Đình Lâm bày tỏ.
Ngoài ra, ẩm thực Hà Nội cũng là một phần không thể thiếu trong trải nghiệm văn hóa, với những món ăn đặc trưng như phở, bún chả, cốm làng Vòng, chè sen hay chả cá Lã Vọng. Đặc biệt, Hà Nội được đánh giá cao bởi sự thân thiện và chi phí hợp lý cho các hoạt động văn hóa. Theo Time Out, 82% người dân địa phương cho rằng trải nghiệm văn hóa tại đây có mức giá phải chăng, với nhiều hoạt động miễn phí hoặc giá rẻ. Điều này giúp cả người dân và du khách dễ dàng tiếp cận và hòa mình vào đời sống văn hóa sôi động của TP.
Việc Hà Nội được Time Out vinh danh không chỉ là niềm tự hào của người dân Thủ đô mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ văn hóa thế giới. Đây cũng sẽ là động lực để du lịch Hà Nội bứt tốc, đạt được mục tiêu đón 31 triệu lượt khách du lịch trong năm 2025.
Theo Sở Du lịch Hà Nội, trong 5 tháng đầu năm 2025, tổng số lượng khách du lịch đến Hà Nội ước đạt 12,77 triệu lượt, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng thu từ khách du lịch ước đạt 51.940 tỷ đồng, tăng 14,1% so với cùng kỳ năm trước.
Thiên Tú