Học sinh đọc sách tại thư viện Trường THPT Phan Đình Phùng (Hà Nội). Ảnh: NTCC.
Mở rộng quy mô trường lớp
Trong nỗ lực tập trung mở rộng quy mô trường lớp, bảo đảm điều kiện học tập cho học sinh, Hà Nội cho biết đã hoàn tất việc bố trí quỹ đất để xây dựng mới hệ thống trường mầm non, tiểu học, THCS và THPT giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 với số lượng 1.226 trường phổ thông.
Hiện TP Hà Nội đã chỉ đạo Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) phối hợp với UBND các xã phường rà soát nhu cầu trường học công lập theo địa giới hành chính mới. Kết quả rà soát này sẽ là căn cứ để đề xuất đầu tư xây dựng trường, đảm bảo đủ chỗ học cho học sinh Thủ đô.
Thống kê trong giai đoạn 2021-2025, Hà Nội có 139 dự án đầu tư sửa chữa, cải tạo, xây mới trường học cấp thành phố và 514 dự án cấp huyện. Tổng mức đầu tư vượt 30.000 tỷ đồng. Riêng trong năm học 2025-2026, toàn thành phố xây mới 43 trường học, nâng tổng số trường mầm non, phổ thông lên hơn 2.900 trường, nâng cao chất lượng giáo dục và điều kiện học tập cho gần 2,3 triệu học sinh.
Câu chuyện quá tải trường công ở Hà Nội đã được đề cập nhiều năm nay nhưng vẫn chưa có giải pháp triệt để. Theo quy định tại Khoản 1, Điều 16, Thông tư 28/2020/TT-BGDĐT ban hành điều lệ trường tiểu học nêu rõ: "Mỗi lớp học có không quá 35 học sinh do một giáo viên chủ nhiệm phụ trách". Dẫu vậy, đây là con số trong mơ với rất nhiều trường tiểu học ở Hà Nội những năm gần đây. Đơn cử, tại Trường Tiểu học Hoàng Liệt (phường Hoàng Liệt, Hà Nội), hiện trường có 40 lớp với sĩ số trung bình từ 40-50 học sinh/lớp. Các Trường Tiểu học Đại Từ, Tiểu học Chu Văn An, Tiểu học Linh Đàm, Tiểu học Yên Sở… cũng có sĩ số trung bình hơn 40 em/lớp.
Đáng chú ý, Sở GDĐT Hà Nội cho biết tại một số phường, xã đô thị hóa nhanh vẫn thiếu chỗ học, dẫn đến sĩ số lên tới 50 - 60 học sinh/lớp. Nhiều dự án xây dựng trường theo quy hoạch chưa triển khai, tiến độ chậm, khiến mạng lưới trường lớp chưa theo kịp tốc độ tăng dân số. Với hơn 1.200 trường phổ thông sắp xây mới, người dân kỳ vọng mở rộng quy mô lớp học, bảo đảm điều kiện học tập và hướng tới xây dựng trường học hạnh phúc cho giáo viên và học sinh.
Giải pháp đồng bộ
Để giải quyết tình trạng quá tải sĩ số tại một số trường công ở Hà Nội, các chuyên gia đề xuất cần phải siết chặt chỉ tiêu tuyển sinh theo hướng linh hoạt, công bằng, khách quan và minh bạch và tiến tới giảm sĩ số ngay trong năm học tới. Ông Lê Như Tiến - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) của Quốc hội nhìn nhận, để đảm bảo sĩ số học sinh đúng quy định, cần thiết lập thêm cơ chế giám sát và có chế tài mạnh mẽ nếu phát hiện sai phạm. Các cơ quan quản lý, thanh tra cần vào cuộc quyết liệt nhằm kiểm tra việc thực hiện của các trường. Cùng với đó, ông Tiến cho rằng cần thực hiện chủ trương xã hội hóa giáo dục, tạo điều kiện cho các trường tư thục, dân lập phát triển để chia sẻ áp lực sĩ số với khối trường công lập.
Theo ông Trần Thế Cương - Giám đốc Sở GDĐT Hà Nội, với quy mô giáo dục lớn, Hà Nội có nhiều lợi thế, nhưng cũng đứng trước không ít thách thức. Lợi thế ở chỗ thành phố có nguồn lực giáo viên đông đảo, có điều kiện tiếp cận sớm các mô hình giáo dục tiên tiến, có tỉ lệ cao phụ huynh luôn đồng hành, ủng hộ. Nhưng đi kèm là sức ép về trường lớp, sĩ số, về yêu cầu phân luồng, về bảo đảm chất lượng đồng đều giữa các vùng.
Năm học 2025-2026 là thời điểm Hà Nội bắt đầu triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2026-2030, đòi hỏi ngành giáo dục phải rà soát tổng thể, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và xác định kế hoạch dài hạn. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là đầu tư cơ sở vật chất theo quy hoạch, ưu tiên các khu vực tăng dân số, phát triển hệ thống trường liên cấp hiện đại. Đồng thời, ngành đổi mới quản trị theo hướng minh bạch, tăng quyền chủ động gắn với trách nhiệm, phát triển đội ngũ với trọng tâm nâng cao năng lực số, ngoại ngữ và phương pháp dạy học tích hợp.
“Hà Nội kiên trì mục tiêu hoàn thiện mạng lưới trường học theo quy hoạch Thủ đô; ưu tiên đầu tư các khu vực tăng dân số nhanh; xây dựng mô hình trường liên cấp hiện đại và các trung tâm giáo dục chất lượng cao. Thành phố cũng tập trung nâng cấp phòng học bộ môn, phòng ngoại ngữ, khu thể chất, đồng thời phát triển các mô hình trường xanh - thông minh - an toàn. Mục tiêu đến cuối nhiệm kỳ là nâng tỉ lệ trường công lập đạt chuẩn quốc gia lên trên 90%” – ông Trần Thế Cương nhấn mạnh.
Thu Hương