Đây là công cụ quan trọng để các cơ quan, đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ, cập nhật các định hướng phát triển mới, ứng dụng khoa học – công nghệ và chuyển đổi số, từ đó tạo những đột phá trong phát triển đô thị hiện đại, nâng cao chất lượng sống của người dân và bảo vệ các giá trị văn hóa – lịch sử của Thủ đô.
Chiều 18/11, Thành ủy Hà Nội tổ chức Hội nghị công bố quyết định thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ Giúp việc Ban Chỉ đạo triển khai, thực hiện Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc phát biểu định hướng tại hội nghị.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Nguyễn Duy Ngọc; Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong; Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND Thành phố Phùng Thị Hồng Hà và Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Trọng Đông chủ trì hội nghị.
Tham dự hội nghị còn có các đồng chí lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương; các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy.
Rà soát điểm nghẽn, mở rộng tầm nhìn phát triển
Tại hội nghị, Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Trọng Kỳ Anh cho biết quá trình rà soát, triển khai các nội dung trong Quy hoạch Thủ đô vẫn bộc lộ một số điểm chưa đồng bộ, đặc biệt ở các lĩnh vực công nghiệp, thương mại, y tế và giáo dục. Một số khu vực như Khu Olympic hay các khu công nghiệp dự kiến tại Thường Tín, Thanh Oai đang phát sinh nhiều thay đổi khi nhà đầu tư vào nghiên cứu, trong khi các yếu tố biến động này chưa được lượng hóa đầy đủ trong hồ sơ quy hoạch. Đây sẽ là những vấn đề cần tiếp tục được xử lý trong thời gian tới.
Theo định hướng của UBND Thành phố, Ban Chỉ đạo sẽ tập trung vào sáu nhóm nhiệm vụ lớn, trong đó nội dung liên kết vùng được đánh giá là đặc biệt quan trọng. Hiện phạm vi vùng Thủ đô chưa được xác định rõ do những thay đổi trong quy hoạch cấp vùng, dẫn đến việc kết nối hạ tầng, chia sẻ nguồn lực hay quản lý rủi ro môi trường, biến đổi khí hậu chưa được đề cập đầy đủ trong hai đồ án quy hoạch.
Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Trọng Kỳ Anh phát biểu tại hội nghị.
Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc cũng cho biết, Hà Nội sẽ tiếp tục triển khai các dự án trọng điểm như trục đại lộ cảnh quan Sông Hồng, phát triển đô thị hai bên tuyến đường sân bay Gia Bình, Khu Olympic, các khu đô thị phía Tây Vành đai 4, cùng việc rà soát và thúc đẩy tiến độ dự án Đại học Quốc gia và quy hoạch đô thị Hòa Lạc. Trước nhu cầu lớn về quỹ đất để phục vụ các dự án BT và những dự án đang triển khai, Sở kiến nghị nghiên cứu mở rộng không gian phát triển đô thị, hướng tới điều chỉnh tỷ lệ đô thị - nông thôn theo hướng tăng tỷ lệ khu vực đô thị.
Bên cạnh đó, để đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 57, Sở sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong lập và quản lý quy hoạch, xây dựng cơ sở dữ liệu tích hợp toàn diện, đảm bảo công tác quản lý thống nhất, hiện đại và đồng bộ.
Cùng quan điểm với Sở Quy hoạch – Kiến trúc, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Trần Anh Tuấn cho rằng, việc xây dựng quy hoạch Thủ đô lần này mang tính đột phá mạnh mẽ khi tầm nhìn được mở rộng tới năm 2045, 2065 và xa hơn. Theo ông, tư duy quy hoạch hiện đại không chỉ dừng lại ở quy hoạch xây dựng trên mặt đất mà phải tiếp cận theo hướng tổ chức không gian lãnh thổ tổng thể, từ không gian ngầm đến không gian trên cao – cách làm đã được nhiều quốc gia phát triển áp dụng từ lâu. Việc chưa tiếp cận theo tư duy này trong nhiều năm qua là một trong những nguyên nhân khiến công tác quy hoạch của Hà Nội còn những điểm lệch pha.
Ông Trần Anh Tuấn cho biết nhiều dự án tầm cỡ quốc tế khi đưa vào nghiên cứu đều đòi hỏi điều chỉnh lại các cấu phần quy hoạch, từ các cụm thể thao quy mô lớn đến các trục phát triển chiến lược. Do đó, việc tiếp tục rà soát, cập nhật và điều chỉnh là cần thiết để bảo đảm quy hoạch luôn phù hợp với yêu cầu phát triển mới. Một trong những nội dung được nhấn mạnh là phát triển các khu vực thành phố sáng tạo, trung tâm đổi mới sáng tạo, các phòng thí nghiệm, nhà máy công nghệ cao và các viện nghiên cứu tầm quốc tế đặt tại Hà Nội.
Theo Sở Khoa học và Công nghệ, để thu hút các tập đoàn lớn trên thế giới, Thành phố cần điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch theo hướng tạo quỹ đất phù hợp, đồng thời xây dựng cơ chế ưu đãi đủ mạnh. Thực tế cho thấy khi tiếp xúc với các nhà đầu tư chiến lược, câu hỏi đầu tiên họ đặt ra thường liên quan đến chính sách đất đai, thủ tục, ưu đãi thuế và mức độ hỗ trợ từ chính quyền.
Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Trần Anh Tuấn phát biểu tại hội nghị.
Định hình không gian đô thị đa trung tâm
Trong báo cáo tại hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn nhấn mạnh, việc triển khai Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn 2050 và Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn 2065 đang được thành phố tổ chức với lộ trình rõ ràng.
Theo ông, UBND Thành phố đã ban hành kế hoạch tổng thể để triển khai hai đồ án, trong đó xác định hệ thống nhiệm vụ ưu tiên, chỉ tiêu phát triển và danh mục các dự án quy hoạch cần thực hiện. Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao, các Sở, ngành và chính quyền địa phương đã chủ động lồng ghép mục tiêu quy hoạch vào chương trình công tác hằng năm cũng như từng giai đoạn; đồng thời tích cực tham mưu và phối hợp triển khai các giải pháp phục vụ phát triển kinh tế – xã hội của Thủ đô.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn phát biểu tại hội nghị.
Liên quan điều chỉnh quy hoạch chung Thủ đô, ông Dương Đức Tuấn cho biết quá trình triển khai Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô năm 2011 đến nay đã giúp phủ kín các loại hình quy hoạch trên toàn thành phố, bao gồm quy hoạch chung, phân khu, quy hoạch hạ tầng kỹ thuật chuyên ngành, quy hoạch nông thôn và nhiều quy chế quản lý kèm theo.
Đối với giai đoạn điều chỉnh Quy hoạch chung đến năm 2045, thành phố đã ban hành Chương trình phát triển đô thị đến năm 2035, quy chế quản lý kiến trúc toàn thành phố, đồng thời tổ chức cụ thể hóa đồ án điều chỉnh quy hoạch bằng việc giao nhiệm vụ cho các đơn vị, địa phương lập quy hoạch chung xã, điều chỉnh quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết. Sở Quy hoạch – Kiến trúc được giao hướng dẫn UBND các xã, phường lập và thẩm duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn; một số thẩm quyền về lập quy hoạch đã được ủy quyền cho cấp xã, phường nhằm rút ngắn quy trình và tăng tính chủ động.
Đối với các quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố cho biết trước đây Thủ tướng và các bộ, ngành đã phê duyệt 6 quy hoạch chuyên ngành quan trọng gồm giao thông vận tải, điện lực, cấp nước, thoát nước, xử lý chất thải rắn và nghĩa trang.
Thành phố đã phê duyệt Quy hoạch chung không gian ngầm đô thị trung tâm đến 2030, tầm nhìn 2050; cùng Quy hoạch bến xe, bãi đỗ xe, trung tâm tiếp vận và trạm dừng nghỉ đến 2030, tầm nhìn 2050. Để cụ thể hóa điều chỉnh quy hoạch chung, UBND thành phố tiếp tục giao Sở Xây dựng lập bốn quy hoạch quan trọng: điều chỉnh tổng thể giao thông vận tải; điều chỉnh tổng thể cấp nước; thiết lập cao độ nền toàn Thành phố; và hoàn chỉnh quy hoạch không gian ngầm. Đồng thời, giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì quy hoạch quản lý chất thải rắn và nghĩa trang tổng thể toàn Thành phố.
Bên cạnh kết quả đạt được, ông Dương Đức Tuấn chỉ ra nhiều tồn tại và yêu cầu mới đặt ra trong quá trình điều chỉnh quy hoạch. Trong đó, Thủ đô chưa thống nhất được các giải pháp chiến lược để xử lý những vấn đề kéo dài như ùn tắc giao thông, ngập lụt, ô nhiễm môi trường, thiếu không gian xanh, không gian công cộng, hay phân bố dân cư mất cân đối. Việc thực hiện mô hình chính quyền đô thị hai cấp cũng tạo ra thay đổi về phạm vi ranh giới hành chính, khiến một số nội dung trong quy hoạch hiện hành như phương án vùng huyện, vùng liên huyện không còn phù hợp. Ngoài ra, những nhiệm vụ mới từ các nghị quyết của Trung ương, các luật và chính sách dự kiến ban hành, cùng chủ trương phát triển đô thị đa cực – đa trung tâm theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII đều đặt ra yêu cầu phải cập nhật, điều chỉnh nội dung quy hoạch.
Theo ông, một loạt vấn đề mới phát sinh cần phải được nghiên cứu điều chỉnh, bao gồm tái cấu trúc và mở rộng ranh giới phát triển đô thị trung tâm; điều chỉnh mô hình các đô thị vệ tinh do không còn phù hợp với mô hình chính quyền hiện nay; cập nhật nội dung quy hoạch ngành quốc gia; và bổ sung các yêu cầu mới về quản lý, phát triển không gian ngầm, các dự án hạ tầng ngầm, cũng như hệ thống đường sắt đô thị theo chương trình phát triển tổng thể của Thành phố.
Từ những phân tích trên, Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố xác định ba mục tiêu chính trong quá trình nghiên cứu, điều chỉnh quy hoạch Thủ đô. Thứ nhất, cập nhật đầy đủ các định hướng chiến lược quốc gia, quy hoạch vùng Thủ đô và các yêu cầu mới, đồng thời giải quyết triệt để các vấn đề đô thị lớn như ngập úng, ùn tắc, ô nhiễm môi trường, nhà ở cho người thu nhập thấp, cải tạo chung cư cũ và tái thiết đô thị. Thứ hai, làm rõ cấu trúc không gian đô thị đa trung tâm, xác lập hành lang phát triển, vùng sinh thái và các khu chức năng đặc thù; thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số và phát triển đô thị thông minh. Thứ ba, đề xuất cơ chế đầu tư phù hợp, huy động tối đa nguồn lực xã hội, đặc biệt là mô hình đối tác công – tư đối với các dự án hạ tầng trọng điểm.
Ông Dương Đức Tuấn khẳng định việc thành lập Ban Chỉ đạo Thành phố là bước đi hết sức quan trọng trong giai đoạn mới, nhằm tổ chức điều hành, cụ thể hóa và triển khai hai đồ án quy hoạch một cách thống nhất, hiệu quả. Đây là cơ sở để Hà Nội hoàn thiện hệ thống quy hoạch Thủ đô, tạo ra “công cụ phát triển mạnh và đồng bộ”, phù hợp với các định hướng lớn của Bộ Chính trị và quá trình xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi).
Quy hoạch Thủ đô phải tích hợp liên vùng
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương đánh giá cao với việc Hà Nội thành lập Ban Chỉ đạo để quản lý, triển khai các quy hoạch này. Ông cũng lưu ý thứ tự ưu tiên trong thực hiện: quy hoạch Thủ đô định hướng phát triển đi trước, sau đó quy hoạch đô thị nông thôn mới cụ thể hóa các khu công nghiệp, đô thị thông minh, nhà ở xã hội, và không gian ngầm.
Theo Thứ trưởng, các điều kiện pháp lý hiện nay đã được mở rộng, tạo thuận lợi cho việc triển khai từ kinh phí, tư vấn, phân cấp đến phân quyền phê duyệt. Các vướng mắc lớn hiện nay chủ yếu liên quan đến việc thuê tư vấn nước ngoài, chi phí cao, nhưng có thể giải quyết bằng cơ chế xã hội hóa và dự thảo luật mới.
Ông Trần Quốc Phương cũng nhấn mạnh, quá trình điều chỉnh quy hoạch cần dựa trên cơ sở tôn trọng hiện trạng và các dự án đã cấp phép, đồng thời cập nhật các dự án trọng điểm như khu thể thao Olympic.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương phát biểu tại hội nghị.
Về liên kết vùng, Bộ Tài chính đề nghị Hà Nội nghiên cứu quy hoạch vùng đồng bằng sông Hồng và các vùng giáp ranh, đảm bảo hiệu quả liên kết, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch dùng chung, tránh trùng lặp và lãng phí. Ông Phương khẳng định tư duy tổng thể trong quy hoạch là cần thiết: các chuyên ngành khác nhau phải tính đến tác động lẫn nhau, từ giao thông, cấp thoát nước, vệ sinh môi trường đến phát triển đô thị, nhằm đảm bảo tính tích hợp và hiệu quả của toàn bộ hệ thống quy hoạch Thủ đô.
Như vậy, việc điều chỉnh quy hoạch Thủ đô Hà Nội không chỉ là việc rà soát các dự án, điều chỉnh phạm vi ranh giới hay giải quyết các chồng lấn, mà còn là cơ hội tạo ra một công cụ quản lý đô thị đồng bộ, hiện đại và tầm nhìn dài hạn. Thứ trưởng cho biết, Bộ Tài chính sẽ đồng hành cùng thành phố Hà Nội để thực hiện được định hướng tích hợp công nghệ, khoa học – công nghệ và phát triển bền vững. Từ đó, xây dựng một nền tảng để phát triển Thủ đô theo mô hình đa trung tâm, sáng tạo, hội nhập quốc tế và thích ứng với các biến đổi kinh tế – xã hội trong thế kỷ XXI.
Triển khai quy hoạch bền vững, đồng bộ
Phát biểu kết luận tại hội nghị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc trân trọng cảm ơn sự quan tâm, hỗ trợ của lãnh đạo các bộ ngành đối với việc thành lập Ban Chỉ đạo của Thành ủy Hà Nội.
Theo Bí thư Thành ủy, Thủ đô Hà Nội vừa có bề dày nghìn năm văn hiến, vừa đang hướng tới mô hình đô thị hiện đại với tầm nhìn dài hạn đến 100 năm. Đồng thời, Hà Nội cần phát huy định hướng của Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, coi khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là phương thức phát triển mới, tạo ra những đột phá cho Thủ đô trong bối cảnh phát triển chung của cả nước.
Bí thư Nguyễn Duy Ngọc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện hai quy hoạch của Hà Nội, coi đây là cơ sở xác định tiềm năng, tiềm lực phát triển để lập kế hoạch thu hút và bố trí nguồn lực đầu tư một cách hiệu quả. Mục tiêu xây dựng quy hoạch là hướng tới tầm nhìn trăm năm, khai thác tối đa các không gian phát triển và tài nguyên của Thủ đô, đồng thời có thể trưng bày, triển lãm các quy hoạch này để làm căn cứ cho đầu tư, xây dựng, phát triển và giải quyết dứt điểm các vấn đề quy hoạch hiện hành.
Bí thư Thành ủy cũng yêu cầu Văn phòng Thành ủy hoàn thiện các văn bản ban hành, kiện toàn Ban Chỉ đạo và tổ giúp việc đầy đủ cơ sở pháp lý để đi vào vận hành, hoạt động ngay.
Đối với Tổ Giúp việc Ban Chỉ đạo triển khai Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065, Bí thư Nguyễn Duy Ngọc yêu cầu triển khai ngay các công việc theo phân công, xác định rõ nội dung, lộ trình thực hiện, cơ chế và các điều kiện bảo đảm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao.
“Đến thời điểm này, chúng ta đang đi chậm so với yêu cầu triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XVIII. Nhiệm vụ đặt ra rất khắc nghiệt, nên đề nghị các đồng chí tham gia Ban Chỉ đạo và Tổ Giúp việc phải thực hiện với tinh thần kỷ luật cao mới hoàn thành được nhiệm vụ đặt ra”, Bí thư Thành ủy Hà Nội nhấn mạnh.
Khiếu Hương