Hà Nội không có chỗ để đổ bùn nạo vét: Vướng cả về pháp lý lẫn kỹ thuật

4 giờ trướcBài gốc

Sông hồ Hà Nội không được nạo vét do không có chỗ chôn lấp bùn thải

Sáng 13/10, tại lễ khánh thành Nhà máy Điện rác Sóc Sơn, xã Trung Giã, Chủ tịch thành phố Trần Sỹ Thanh tiếp tục nhắc đến vấn đề ngập lụt ở Hà Nội.

Chủ tịch thành phố chỉ ra một trong những nguyên nhân là hầu như tất cả sông, hồ những năm qua không được nạo vét. "Không phải chúng ta không biết cách làm hay không có tiền mà vì không có chỗ chôn lấp bùn thải theo quy định", ông giải thích.

Việc nạo vét bùn ở sông, hồ nhằm khơi thông dòng chảy, tăng dung tích chứa, giúp tiêu thoát nước nhanh không đơn giản là "đào bùn lên mang đi chỗ khác đổ mà phải có chỗ đổ và xử lý". Ông Thanh dẫn chứng Hồ Tây đã có dự án nạo vét, nhưng phải tạm dừng do không có chỗ đổ bùn thải.

Nạo vét sông Tô Lịch. Ảnh: Tuấn Anh

Người đứng đầu chính quyền thành phố chỉ đạo các đơn vị liên quan sớm tìm quỹ đất, giao nhà đầu tư để khởi công nhà máy xử lý bùn thải, sau đó thành phố sẽ triển khai ngay dự án cấp bách nạo vét sông, hồ điều hòa.

Chuyên gia môi trường Đào Nhật Đình cho biết, theo quy định hiện hành (Nghị định 45/2022/NĐ-CP, Luật Bảo vệ Môi trường 2020, Thông tư 02/2022/TT-BTNMT...), bùn thải từ hệ thống thoát nước, hồ, mương đô thị có thể chứa kim loại nặng, dầu mỡ, vi sinh gây bệnh, rác thải nhựa... nên bị xem là chất thải cần kiểm soát đặc biệt hoặc thậm chí là chất thải nguy hại.

Vì vậy, không thể đổ bừa ra ruộng, ra bãi đất trống hay chôn lấp thông thường được. Muốn xử lý phải qua đánh giá, phân tích mẫu bùn, phân loại rồi mới chuyển tới đơn vị có giấy phép xử lý chất thải nguy hại.

Bất cập là hiện Hà Nội có quy hoạch bãi rác, trạm xử lý nước thải, nhưng chưa có quy hoạch đồng bộ riêng cho bùn nạo vét hồ, kênh. Bùn là chất "nửa rắn nửa lỏng", thể tích rất lớn, nên không thể mang đi xa, nhưng các quận nội đô lại không còn quỹ đất tạm chứa hoặc làm sân phơi bùn.

Sau khi nạo vét, xe hút bùn chỉ có thể chở đến những bãi tập kết tạm (thường là do Công ty Môi trường Đô thị hoặc Công ty Thoát nước Hà Nội tự tìm), mà các điểm này luôn quá tải và bị dân phản đối do mùi hôi và nước rỉ.

Một trong những khó khăn trong xử lý bùn nạo vét là chi phí xử lý bùn theo chuẩn môi trường có thể lên tới 1–2 triệu đồng/m³, trong khi khối lượng nạo vét mỗi năm ở Hà Nội lên tới hàng trăm nghìn m³.

Ở nhiều nước, bùn được phơi, ổn định rồi dùng cải tạo đất, san lấp, hoặc đốt lấy năng lượng, nhưng điều này đòi hỏi phân tích thành phần bùn, hệ thống xử lý, ép khử nước, trung hòa vi sinh, cơ sở hạ tầng tiếp nhận. Hà Nội gần như chưa có chuỗi công nghệ này nên đây cũng là một bất cập.

Bùn thải là tài nguyên còn bỏ ngỏ

Theo thống kê 6 loại bùn thải thường phát sinh trong khu vực đô thị gồm: Bùn thải trong hệ thống thoát nước thải sinh hoạt đô thị; bùn thải từ hệ thống thoát nước thải công nghiệp; bùn thải từ các hoạt động nạo vét kênh mương định kỳ; bùn thải từ bể tự hoại (bùn hầm cầu); bùn thải từ các trạm/nhà máy xử lý nước cấp; bùn thải từ các công trình xây dựng.

Theo chuyên gia của Hội Bảo vệ Thiên nhiên & Môi trường Việt Nam, hiện nay xử lý bùn thải tại các đô thị đang vấn đề cấp thiết. Do đây là chất thải có hàm lượng độc tính khá cao. Tính đến nay chưa có quy hoạch cụ thể nào để xử lý loại chất thải này. Việc đổ trực tiếp ra môi trường không chỉ gây ô nhiễm mà còn lãng phí tài nguyên.

Bởi thực tế, sau khi được xử lý hết các thành phần độc hại, bùn thải hoàn toàn có thể được tận dụng làm vật liệu xây dựng (bê tông, gạch…) và san nền, giúp hạn chế đáng kể tình trạng khai thác đất mặt tại các quận, huyện ngoại thành để phục vụ việc san lấp.

Vì vậy, việc quy hoạch và xây dựng ngay hệ thống quản lý lượng bùn nói trên bao gồm cả các nhà máy xử lý, tái chế và tái sử dụng bùn là vấn đề cấp thiết và cấp bách trước mắt, trước khi vấn đề ô nhiễm bùn ngày càng nghiêm trọng hơn.

PGS.TS Vũ Thanh Ca, nguyên giảng viên Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường cho biết, quy trình xử lý bùn nạo vét được quy định trong Nghị định số 38/2015/NĐ-CP về quản lý chất thải và phế liệu.

"Tuy nhiên, quy định tại Điều 53 của nghị định này rất chung chung (theo quy định của pháp luật) và quy định pháp luật cụ thể về xử lý bùn nạo vét cũng chưa có. Các tỉnh không biết và cũng không có chức năng xây dựng và ban hành quy định pháp luật về xử lý bùn nạo vét. Hiện nay chưa có hướng dẫn về phân loại bùn nạo vét, phương án xử lý, tái sử dụng hoặc thải bỏ sau khi xử lý", PGS.TS Vũ Thanh Ca nói.

Chuyên gia cho rằng, vận chuyển bùn nạo vét rất có khả năng gây mất vệ sinh môi trường nên cần phải có quy định đặc biệt. TP Hà Nội cũng chưa có các quy định cụ thể về địa điểm được sử dụng để thu gom, thời gian và các tuyến đường vận chuyển bùn nạo vét, địa điểm tập kết bùn nạo vét.

Công tác quản lý bùn thải đô thị ở Việt Nam hiện vẫn là lĩnh vực mới, trong khi tốc độ đô thị hóa nhanh đang tạo sức ép lớn lên hệ thống thoát nước và vệ sinh môi trường. Theo PGS.TS Nguyễn Hồng Tiến – Hội Môi trường Xây dựng Việt Nam, bùn thải từ bể tự hoại, cống rãnh và kênh mương phần lớn vẫn được xả thẳng ra môi trường, gây ô nhiễm đất, nước và ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng.

Do vậy, cần sớm xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về bùn thải, rà soát quy hoạch đô thị, bổ sung nội dung quản lý bùn thải trong các quy hoạch thoát nước, đồng thời ứng dụng công nghệ tái chế, giảm chôn lấp và tăng hợp tác quốc tế.

Tô Hội

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/ha-noi-khong-co-cho-de-do-bun-nao-vet-vuong-ca-ve-phap-ly-lan-ky-thuat-169251014115448552.htm