Việc chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang thuế kê khai được ngành thuế Hà Nội xác định không chỉ đơn thuần là thay đổi phương pháp tính thuế mà là thay đổi tư duy quản lý, cũng như bước tiến về chuyển đổi số nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh lớn mạnh và nâng cao hiệu quả.
Đẩy mạnh hỗ trợ hộ kinh doanh
Theo Phó Trưởng Thuế TP. Hà Nội Nguyễn Tiến Minh, kinh tế tư nhân đang giữ vai trò động lực quan trọng và liên tục được nhấn mạnh trong các nghị quyết lớn của Đảng, Nhà nước. Vì vậy, đổi mới cách thức quản lý thuế, đảm bảo phù hợp với thực tế và đáp ứng yêu cầu minh bạch hóa là nhiệm vụ tất yếu.
Cách tiếp cận mới dựa trên nền tảng dữ liệu và công nghệ số sẽ đặt niềm tin vào người nộp thuế, cho phép hộ kinh doanh tự kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế, còn cơ quan thuế chuyển vai trò từ “thu thuế” sang hỗ trợ, xác thực, đảm bảo công bằng.
Kê khai thuế là cách để giảm rủi ro pháp lý, minh bạch dòng tiền và mở ra cơ hội phát triển cho hộ kinh doanh.
Một trong những vướng mắc lớn nhất của hộ kinh doanh từ trước đến nay là sự thiếu ổn định trong việc xác định mức thuế khoán. Trong khi đó, thuế kê khai dựa trên doanh thu thực tế và hóa đơn chứng từ, hạn chế tối đa yếu tố cảm tính.
Nhiều hộ kinh doanh đã bày tỏ lo ngại việc kê khai có thể làm tăng thủ tục. Tuy nhiên, cơ quan Thuế khẳng định kê khai thuế là cách để giảm rủi ro pháp lý, minh bạch dòng tiền và mở ra cơ hội phát triển cho doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh thanh toán không dùng tiền mặt, hóa đơn điện tử và quản lý dữ liệu dân cư đã được triển khai đồng bộ.
Những quy định mới sẽ được áp dụng từ ngày 1/1/2026 càng củng cố lợi ích của sự chuyển đổi này. Theo đó, hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống không phải chịu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân, song vẫn phải kê khai doanh thu định kỳ để xác định nghĩa vụ thuế.
Hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sẽ được hướng dẫn sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, công cụ mới giúp đảm bảo tính chính xác, cập nhật và minh bạch trong giao dịch.
Như vậy, việc kê khai không chỉ bảo đảm công bằng trong nghĩa vụ thuế mà còn tạo môi trường minh bạch hơn cho chính hộ kinh doanh, giúp họ sẵn sàng bước vào thị trường hiện đại nơi quản lý dữ liệu là yếu tố then chốt.
Bước tiến về chuyển đổi số
Nhằm đảm bảo quá trình chuyển đổi từ khoán sang tự kê khai diễn ra thuận lợi, ngành Thuế TP. Hà Nội đã ban hành Kế hoạch hỗ trợ hộ kinh doanh theo tinh thần “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền.
Các hộ kinh doanh được chia thành 3 nhóm theo doanh thu, gồm dưới 200 triệu, từ 200 triệu đến 3 tỷ đồng, và trên 3 tỷ đồng/năm, tương ứng với từng gói hỗ trợ phù hợp. Đây là cách làm bài bản, cho phép lực lượng cán bộ thuế theo sát và đồng hành trực tiếp với từng nhóm đối tượng.
Đặc biệt, 7 nhóm giải pháp trọng tâm được triển khai đồng bộ, từ tư vấn pháp lý miễn phí, cung cấp phần mềm công nghệ miễn phí, gia tăng kênh tương tác hỗ trợ đa tầng, khảo sát nhu cầu từng hộ, phối hợp các nhà cung cấp giải pháp công nghệ, liên kết các hiệp hội nghề nghiệp để tập huấn, đến mô hình “1 cán bộ – 1 nhóm hộ kinh doanh”.
Việc hỗ trợ được mở rộng trên các nền tảng số như Zalo, Facebook, Youtube, Website và Tiktok, tạo điều kiện để hộ kinh doanh tiếp nhận thông tin nhanh chóng, thuận tiện.
Song song với đó, hàng loạt chiến dịch chuyển đổi số đã được Hà Nội phát động như “45 ngày đêm chuyển đổi số”, “90 ngày làm sạch dữ liệu”, và đặc biệt là “60 ngày cao điểm chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai”.
Hơn 14.000 hộ, cá nhân kinh doanh tại Hà Nội đã sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Những chiến dịch này đã đem lại kết quả rõ rệt, với 14.049 hộ, cá nhân kinh doanh đã sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, trong đó đáng chú ý có tới hơn 9.000 hộ tự nguyện đăng ký, dù không thuộc diện bắt buộc. Trên 85% người nộp thuế đã cài đặt và sử dụng ứng dụng eTax Mobile, chứng tỏ mức độ sẵn sàng của cộng đồng hộ kinh doanh đối với quản lý thuế điện tử.
Chính những con số này cho thấy hiệu quả thực chất của quá trình chuyển đổi số, đồng thời phản ánh sự nỗ lực bền bỉ của đội ngũ cán bộ thuế Thủ đô trong việc xây dựng nền tảng quản trị thuế hiện đại.
Một điểm nhấn quan trọng khác là Chương trình “Lựa chọn hóa đơn may mắn” với tổng giá trị giải thưởng 400 triệu đồng. Đây không đơn thuần là hoạt động khuyến khích mà là hình thức thúc đẩy thói quen sử dụng hóa đơn điện tử, yếu tố cốt lõi giúp cơ quan thuế quản lý theo dữ liệu, nâng cao tính minh bạch trong thương mại.
Đối với những hộ kinh doanh có nguyện vọng phát triển lên mô hình doanh nghiệp, Nhà nước hiện đang áp dụng nhiều chính sách ưu đãi mạnh mẽ khi miễn phí tư vấn, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế, và đặc biệt là miễn thuế trong 3 năm đầu đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa mới thành lập.
Những chính sách trên thể hiện quan điểm nhất quán của Nhà nước, khi hộ kinh doanh không chỉ được hỗ trợ chuyển đổi mô hình thuế, mà còn được khuyến khích bước vào quỹ đạo phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Việc chuyển đổi không chỉ giúp tăng tính chuyên nghiệp, mà còn tạo điều kiện tiếp cận tín dụng, chuỗi cung ứng, thương mại điện tử, và thị trường rộng lớn hơn, những yếu tố mà mô hình hộ kinh doanh khó có thể tận dụng tối đa khi còn vận hành theo phương thức cũ.
Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai được triển khai trong năm 2025, thời điểm bản lề của quá trình chuyển đổi số toàn diện, không đơn thuần là sự thay đổi thủ tục hành chính. Đó là sự lựa chọn của một nền kinh tế đang hướng đến sự minh bạch, công bằng và hiện đại, đồng thời là bước mở đường để khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn, đúng tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Quá trình chuyển đổi từ khoán sang kê khai được kỳ vọng sẽ trở thành một bước tiến lớn của nền quản trị thuế Thủ đô, đồng thời mở ra cơ hội phát triển bền vững cho hàng trăm nghìn hộ kinh doanh trên địa bàn.
Nhật Minh