Hà Nội là động lực phát triển, cực tăng trưởng của vùng Thủ đô

20 giờ trướcBài gốc

Trách nhiệm, nguyên tắc liên kết, phát triển vùng

Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt ra mục tiêu đối với Hà Nội phải: “phát triển nhanh, bền vững, có sức lan tỏa để thúc đẩy vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển” và xác định: “phát triển Thủ đô Hà Nội Văn hiến - Văn minh - Hiện đại” là nhiệm vụ chính trị quan trọng đặc biệt trong chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc với tinh thần “Cả nước vì Hà Nội, Hà Nội vì cả nước”.

Nghị quyết số 06-NQ/TW cũng xác định: “xây dựng các chính sách để tăng cường liên kết, phối hợp giữa Thủ đô, các tỉnh trong vùng Thủ đô trên các lĩnh vực trọng điểm, có tính chất liên kết vùng để huy động, sử dụng, phân bổ hợp lý, hiệu quả mọi nguồn lực, hướng tới xây dựng, phát triển vùng Thủ đô trở thành khu vực phát triển nhanh, bền vững về kinh tế - xã hội, xanh, văn minh, năng động, trở thành khu vực kinh tế trọng điểm của cả nước, tháo gỡ các vướng mắc về chính sách, tạo động lực để huy động vốn đầu tư cho vùng Hà Nội và vùng TP Hồ Chí Minh”.

PGS.TS Nguyễn Vũ Hoàng, tạp chí Cộng sản cho biết, Điều 44 Luật Thủ đô 2024 quy định cụ thể về trách nhiệm liên kết, phát triển vùng và nguyên tắc liên kết, phát triển vùng. Theo đó, TP Hà Nội và các tỉnh, TP trực thuộc T.Ư thuộc vùng Thủ đô, vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vùng động lực phía Bắc có trách nhiệm liên kết, phát triển theo các chương trình, dự án phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, hệ thống quy hoạch quốc gia. Trong đó, Thủ đô Hà Nội được xác định là trung tâm, động lực thúc đẩy liên kết, phát triển, là cực tăng trưởng của vùng Thủ đô, vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vùng động lực phía Bắc và của cả nước.

Luật quy định 4 nguyên tắc, phát triển vùng, trong đó, việc liên kết bảo đảm tuân thủ Hiến pháp, Luật Thủ đô 2024 và các luật, nghị quyết của Quốc hội có quy định liên quan đến cơ chế, chính sách phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh của vùng; đồng thuận, bình đẳng, công khai, minh bạch; thực hiện phối hợp, liên kết phát triển thông qua kế hoạch, chương trình, dự án liên kết, phát triển vùng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; việc chủ trì tổ chức thực hiện kế hoạch, chương trình, dự án được giao cho địa phương có nhiệm vụ, quyền hạn có liên quan hoặc chịu tác động nhiều nhất đến lĩnh vực, nhiệm vụ cần phối hợp, liên kết.

Chủ động đề xuất, triển khai chương trình, dự án liên kết

Tại Điều 45, Luật Thủ đô 2024 xác định chương trình, dự án liên kết, phát triển vùng là chương trình, dự án được triển khai trên địa bàn 2 tỉnh, TP trực thuộc T.Ư trở lên, trong đó có TP Hà Nội. Luật không quy định cụ thể các lĩnh vực liên kết trong vùng mà để các địa phương, cơ quan hữu quan ở T.Ư chủ động trong việc đề xuất, triển khai các chương trình, dự án liên kết, phát triển vùng phù hợp với quy mô, tính chất và nhu cầu cũng như khả năng tham gia, đóng góp của mỗi địa phương. Luật Thủ đô 2024 quy định ngân sách T.Ư, ngân sách địa phương ưu tiên bố trí để triển khai thực hiện chương trình, dự án liên kết phát triển vùng; trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương tham gia vào chương trình, dự án liên kết, phát triển vùng.

Theo đó, với chương trình, dự án liên kết, phát triển vùng có sử dụng ngân sách Nhà nước theo danh mục do Thủ tướng Chính phủ quyết định theo đề nghị của UBND TP (với vai trò là đại diện của các địa phương và sau khi đã được HĐND cấp tỉnh của các địa phương có liên quan thông nhất, đồng thuận triển khai) và được ngân sách T.Ư ưu tiên bố trí một phần hoặc toàn bộ, ưu tiên bố trí từ nguồn tăng thu ngân sách T.Ư cho các tỉnh thuộc liên kết vùng tham gia thực hiện chương trình, dự án hoặc ngân sách T.Ư giao bổ sung có mục tiêu cho UBND cấp tỉnh được giao làm cơ quan chủ quản thực hiện chương trình, dự án (khoản 1, 6 Điều 46 và khoản 2 Điều 45),...

Đại biểu Thích Bảo Nghiêm – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội cho rằng, trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm (2021 - 2030) được Đại hội Đảng toàn quốc lần XIII thông qua về nhiệm vụ phát triển vùng (một trong 10 nhiệm vụ chủ yếu) đã có đề cập đến vai trò Thủ đô trong các vùng có liên quan. Vai trò Thủ đô Hà Nội không chỉ trong vùng Thủ đô mà còn với vùng đồng bằng sông Hồng (gồm 9 tỉnh) và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ (gồm 7 tỉnh). Trong chương V nêu rõ chính quyền Thủ đô chủ trì, điều phối thực hiện và quản lý quy hoạch vùng sau khi được Thủ tướng Chính phủ duyệt là rất cần thiết.

Thí điểm mô hình quản trị vùng Thủ đô Hà Nội

TS. Lê Minh Sơn, Trưởng khoa Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, vùng Thủ đô Hà Nội tuy chỉ chiếm 7,4% diện tích của cả nước, song là nơi tập trung 21,1% dân số, 17% số lao động, đóng góp vào 25% kinh tế và có tốc độ tăng trưởng chung, cũng như từng khu vực kinh tế, cao hơn mức bình quân của cả nước. Trong đó, khu vực công nghiệp và xây dựng là mũi nhọn kinh tế toàn vùng Thủ đô với quy mô lớn nhất, tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong 5 năm trở lại đây (so với hai khu vực còn lại) và đóng góp vào 28% khu vực công nghiệp và xây dựng của cả nước.

TS Lê Minh Sơn khuyến nghị cần hoàn thiện và thống nhất khuôn khổ pháp lý về vùng Thủ đô. Điều này có ý nghĩa quan trọng nhằm thể chế hóa việc quản lý, phát triển vùng Thủ đô, qua đó tăng sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước. Trên cơ sở đó, tạo cơ hội mở đường cho nhiều chính sách phát triển ở cấp độ Vùng Thủ đô. Đồng thời, cần đổi mới công tác xây dựng, thu thập số liệu phục vụ nghiên cứu, quản lý phát triển vùng Thủ đô (xây dựng, công khai hóa bộ cơ sở dữ liệu quốc gia về đô thị quốc gia; đẩy mạnh việc chia sẻ dữ liệu, số liệu giữa các cơ quan; mở rộng thu thập số liệu ở các điều tra chuyên sâu).

TS Lê Minh Sơn cho rằng, cần có cơ chế cho phép thí điểm mô hình quản trị vùng Thủ đô Hà Nội trước khi ban hành; cần xây dựng hướng dẫn thống nhất về nguyên tắc quản trị vùng nói chung, và hướng tới xây dựng nguyên tắc quản trị vùng TP nói riêng. Công tác quản trị vùng Thủ đô cần phải tính đến tương lai dài hạn khi bản sắc phát triển không chỉ giới hạn trong phạm vi địa phương, mà trong phạm vi cấp vùng đô thị, nhất là khi các vùng đô thị đã đạt đến quy mô nhất định hoặc có vai trò trụ cột cho nền kinh tế quốc gia.

Theo các chuyên gia, muốn Hà Nội trở thành đầu tàu, phát triển bền vững, TP cần xác định rõ những tiềm năng, thế mạnh nổi trội. Phát triển phải có trọng tâm, trọng điểm, dựa trên liên kết vùng để tạo hiệu ứng lan tỏa thúc đẩy kinh tế và tương xứng với vị trí, cực tăng trưởng phát triển của vùng và cả nước. Bên cạnh đó, Hà Nội nỗ lực thúc đẩy liên kết, phát triển, đồng thời phải thể hiện là cực tăng trưởng của vùng Thủ đô, vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vùng động lực phía Bắc và của cả nước.

Khi các vùng đều phát triển, liên kết vùng sẽ tạo thuận lợi để Hà Nội phát triển xứng tầm là Thủ đô, là TP "Văn minh - Văn hiến - Hiện đại". Do đó, cần thực hiện đồng bộ giải pháp, từ nâng cao nhận thức về vai trò Thủ đô, phát huy tiềm năng, thế mạnh nội tại của Thủ đô và nhất là đổi mới cơ chế chính sách, xác định được đặc thù cho Thủ đô, về huy động nguồn lực phát triển, về quản lý phát triển đô thị, tái thiết đô thị, về phân cấp, phân quyền...

TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam

Công Phương

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/ha-noi-la-dong-luc-phat-trien-cuc-tang-truong-cua-vung-thu-do-413157.html