Tháo gỡ “điểm nghẽn” an toàn đường sắt
Tại xã Chuyên Mỹ, tuyến đường sắt Bắc – Nam chạy qua địa bàn dài hơn 4,3km, với 7 vị trí giao cắt. Trong đó, có hai vị trí được bố trí người cảnh giới 24/24, bốn vị trí lắp đặt cần chắn tự động và một vị trí đi vào khu dân cư thôn Bài Lễ. Đáng chú ý, vẫn còn bốn lối dẫn vào một số hộ dân không có gác chắn, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cao.
Tình trạng lấn chiếm, mở lối đi tự phát dọc tuyến đường sắt vẫn diễn ra tại nhiều địa phương trên địa bàn Thủ đô Hà Nội.
Ông Vũ Văn Hữu, Phó Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ, cho biết: “Chúng tôi đã cắm biển cảnh báo tại 6 vị trí, xây gờ chắn tại ba lối đi tự mở và thường xuyên tổ chức tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ quy định về an toàn giao thông đường sắt. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất là việc chưa được bàn giao mốc giới hành lang, khiến công tác quản lý, giải tỏa gặp nhiều vướng mắc”.
Tuy nhiên, công tác quản lý đất dành cho đường sắt hiện gặp nhiều khó khăn do chưa được bàn giao phương án cắm mốc giới. Nhiều thửa đất đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bám dọc tuyến đường sắt Bắc – Nam, gây vướng mắc trong việc thu hồi, giải tỏa và xóa bỏ lối đi tự mở. Trong khi đó, nguồn ngân sách địa phương còn hạn chế, xã Chuyên Mỹ đề nghị Sở Xây dựng và UBND Thành phố xem xét hỗ trợ kinh phí hoặc lập dự án xây dựng đường gom, hầm chui để xử lý triệt để tình trạng trên.
Thời gian tới, UBND xã Chuyên Mỹ sẽ tiếp tục theo dõi, kiểm soát, không để phát sinh lối đi tự mở mới; rà soát bổ sung biển báo còn thiếu, duy tu vuốt nối, giải tỏa tầm nhìn, xây dựng kế hoạch chi tiết thực hiện theo quy định. Đồng thời, xã sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan trong công tác cắm mốc, quản lý hành lang, xử lý vi phạm và rà soát lại các diện tích đất nằm trong hành lang ATGT đường sắt để có phương án thu hồi, bảo đảm an toàn công trình.
Về giải pháp trước mắt, xã kiến nghị Sở Xây dựng chỉ đạo rào chắn 4 lối đi tự mở vào các hộ dân bằng hộ lan cứng, cho phép duy trì 7 lối đi tự mở phục vụ nhu cầu dân sinh – trong đó có lối tại Km38+950 nối với trục chính thôn Bài Lễ; đồng thời thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn giao thông, phát quang tầm nhìn, bổ sung gờ giảm tốc, biển báo và còi báo hiệu tại các vị trí còn thiếu.
Xã Chuyên Mỹ đã kiến nghị thành phố và Sở Xây dựng hỗ trợ kinh phí, hoặc nghiên cứu đầu tư đường gom, hầm chui dân sinh để xử lý dứt điểm các lối đi tự mở, vừa đảm bảo nhu cầu đi lại, vừa tuân thủ đúng quy định tại Nghị định 56/2018/NĐ-CP.
Tại xã Quang Minh, hiện có 6 điểm giao cắt giữa đường bộ và đường sắt. UBND xã đã phối hợp với Công ty CP Đường sắt Vĩnh Phú và các đơn vị liên quan rà soát, kiểm tra ba lối đi tự mở. Các lối đi này đều đã được cắm biển cảnh báo “Chú ý tàu hỏa”, thu hẹp và rào chắn đúng quy định; không phát sinh lối đi tự mở mới.
Ba điểm giao cắt còn lại là đường ngang hợp pháp do doanh nghiệp đường sắt quản lý, có đầy đủ hệ thống biển báo, đảm bảo an toàn. Công tác tuyên truyền pháp luật về an toàn giao thông, trong đó có đường sắt, được triển khai thường xuyên; trên địa bàn không xảy ra vi phạm hành lang hay tai nạn giao thông đường sắt.
Ông Phùng Công Thế, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng xã Quang Minh cho biết: “Địa phương không để phát sinh lối đi tự mở mới, không xảy ra vi phạm hành lang hay tai nạn giao thông đường sắt trong thời gian qua. Tuy nhiên, việc xóa bỏ hoàn toàn các lối đi hiện hữu vẫn gặp khó vì đây là những tuyến phục vụ sản xuất, sinh hoạt của người dân, trong khi kinh phí làm đường gom, hầm chui là rất lớn”.
Xã Quang Minh cũng kiến nghị thành phố sớm cắm mốc hành lang an toàn và đầu tư tuyến đường kết nối vành đai 3, vành đai 4 chạy song song tuyến đường sắt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xóa bỏ các lối đi tự mở.
Theo các chuyên gia giao thông, những vướng mắc nêu trên không chỉ riêng ở Chuyên Mỹ hay Quang Minh mà còn phổ biến ở nhiều địa phương có tuyến đường sắt đi qua như Thanh Trì, Hoàng Mai, Đông Anh, Sóc Sơn… Việc chậm cắm mốc hành lang, thiếu nguồn lực đầu tư hạ tầng phụ trợ khiến công tác bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt gặp nhiều khó khăn.
Lực lượng Cảnh sát giao thông phối hợp kiểm tra hạ tầng an toàn tuyến đường sắt Bắc - Nam, đoạn qua xã Phú Xuyên. Ảnh: NT
Siết trách nhiệm và đầu tư hạ tầng
Mới đây, UBND TP Hà Nội ban hành Kế hoạch số 277/KH-UBND về tăng cường bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt trong tình hình mới. Thành phố yêu cầu các sở, ngành và chính quyền cơ sở xử lý triệt để điểm tiềm ẩn tai nạn, lối đi tự mở, kiểm soát hành lang an toàn đường sắt, thu hồi diện tích đất vi phạm, cắm mốc chỉ giới; đồng thời tăng cường tuyên truyền và ký cam kết an toàn với người dân sống dọc tuyến đường sắt.
Công an thành phố, Sở Xây dựng, các đơn vị quản lý đường sắt và chính quyền địa phương sẽ phối hợp kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm, đảm bảo an toàn, an ninh trật tự khu vực đường sắt. Thành phố cũng giao Chủ tịch UBND các xã, phường có đường sắt đi qua chịu trách nhiệm trực tiếp nếu để xảy ra mất an toàn hoặc vi phạm hành lang đường sắt.
Thiếu tá Nhữ Mạnh Hùng, Đội Cảnh sát giao thông đường bộ số 8 (Phòng Cảnh sát giao thông, Công an TP Hà Nội), cho biết: “Chúng tôi thường xuyên đến các chốt, các điểm gác chắn tàu tuyên truyền cho nhân viên, người dân; đồng thời phối hợp với lực lượng công an xã rà soát các lối mở tự phát, yêu cầu người dân đóng lối đi, không để phát sinh nguy cơ tai nạn giao thông đường sắt”.
Từ tình hình thực tế tại các địa phương, có thể thấy rằng bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt không chỉ là việc của ngành Xây dựng, mà là trách nhiệm chung của chính quyền và người dân. Khi các quy định của Nghị định 56/2018/NĐ-CP được thực hiện nghiêm túc, cùng với sự đầu tư đồng bộ về hạ tầng, Hà Nội hoàn toàn có thể xây dựng hệ thống giao thông đường sắt an toàn, văn minh và hiện đại.
Nghị định số 56/2018/NĐ-CP ngày 16/4/2018 về quản lý, bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2018.
Nghị định quy định chi tiết, cụ thể về quản lý, bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt, bao gồm: Đặt tên tuyến, tên ga đường sắt; tháo dỡ tuyến, đoạn tuyến, ga đường sắt; phạm vi bảo vệ công trình, hành lang an toàn giao thông đường sắt; quản lý, sử dụng, khai thác đất dành cho đường sắt; trách nhiệm quản lý, bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt.
Mai Thu