Theo tờ trình của UBND TP, dự án có tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng hơn 4.665 tỷ đồng, theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT), với quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư; thời gian thực hiện từ quý IV/2025 đến quý IV/2028.
Hà Nội đang gấp rút triển khai nhiều hạng mục giúp “hồi sinh” sông Tô Lịch.
Dự án sẽ đi qua 12 phường của Hà Nội với diện tích đất sử dụng ước tính gần 738.000m2 gồm: Ngọc Hà, Nghĩa Đô, Láng, Giảng Võ, Cầu Giấy, Yên Hòa, Thanh Xuân, Đống Đa, Khương Đình, Định Công, Thanh Liệt, Hoàng Liệt. Các hạng mục đầu tư chủ yếu gồm: Hệ thống đường vỉa hè, đường dạo ven sông; quảng trường, bậc cấp, bậc ngồi, ram dốc; hệ thống bồn cây, sân chơi, sân thể thao, bãi đỗ xe; đường dành riêng cho người đi bộ; công trình dịch vụ, điểm nhấn kiến trúc và công trình phụ trợ; cây xanh, thiết bị tiện ích, chiếu sáng đô thị…
Thời gian qua, sông Tô Lịch đã được bổ cập nước từ Hồ Tây và tiếp nhận nước đã qua xử lý từ Nhà máy Xử lý nước thải Yên Xá. Mùi hôi thối đã giảm rất nhiều. Sông Tô Lịch là biểu tượng văn hóa, lịch sử lâu đời của Thủ đô Hà Nội. Dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết công viên hai bên sông Tô Lịch là một phần quan trọng trong hành trình “hồi sinh dòng chảy lịch sử” của Hà Nội.
Dự án không chỉ góp phần xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, mà còn là biểu tượng cho quyết tâm chính trị, sự vào cuộc mạnh mẽ của cấp ủy, chính quyền và toàn xã hội trong việc cải tạo môi trường sống, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân… Thời gian qua, dòng sông Tô Lịch có rất nhiều thay đổi sau khi được bổ cập nước từ Hồ Tây và tiếp nhận nước đã qua xử lý từ Nhà máy Xử lý nước thải Yên Xá, dòng sông đã khoác lên mình một diện mạo mới, chất lượng nước sông có nhiều cải thiện, mùi hôi thối cũng giảm rất nhiều và cảnh quan hai bên bờ sông cũng đang được cải tạo xanh, sạch hơn, thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân.
Mới đây nhất, UBND TP Hà Nội đã ban hành lệnh xây dựng công trình khẩn cấp "Cải tạo tuyến kênh Thụy Phương xử lý khẩn cấp bổ cập nước sông Tô Lịch và tăng cường giải quyết úng ngập cục bộ khu vực Resco, Ecohome, Đoàn ngoại giao, Tây Hồ Tây, Ciputra và lân cận". Công trình do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp TP Hà Nội làm chủ đầu tư, với tổng kinh phí khoảng 869 tỷ đồng từ ngân sách TP. Dự án được yêu cầu hoàn thành các hạng mục chính trước mùa mưa năm 2026.
Mục tiêu chính của công trình là bổ cập nguồn nước sạch, duy trì dòng chảy môi trường cho sông Tô Lịch từ sông Hồng, qua đó giảm thiểu ô nhiễm, tiêu úng hiệu quả và tạo cảnh quan sinh thái đô thị. Đây là bước triển khai cấp bách theo chỉ đạo của Tổng Bí thư về việc xử lý tận gốc ô nhiễm môi trường, "hồi sinh" các dòng sông nội đô, trong đó sông Tô Lịch là trọng điểm. Công trình được triển khai tại các phường Đông Ngạc, Xuân Đỉnh, Nghĩa Đô, đóng vai trò nối mạch tiêu thoát nước cho tiểu lưu vực Cổ Nhuế, góp phần giảm ngập cho khu vực Tây Bắc Hà Nội và tưới tiêu cho vùng nông nghiệp lân cận.
PGS.TS Đào Trọng Tứ, Trưởng ban Điều hành Mạng lưới sông ngòi Việt Nam cho rằng, tại Hà Nội trừ sông Hồng, tất cả các sông khác đều trong tình trạng ô nhiễm nặng. Các dòng sông bị bức tử bởi nước thải, chất thải đổ thẳng xuống sông. Bên cạnh đó, nhiều khu vực người dân sống hai ven bờ sông san lấp, đổ trộm trạc thải để lấn chiếm khiến lòng sông ngày càng bị thu hẹp. Theo PGS.TS Đào Trọng Tứ, để giải quyết vấn đề ô nhiễm các dòng sông, trước hết cần giải quyết nguồn gốc gây ô nhiễm nguồn nước và tìm nguồn nước bổ cập để tạo ra dòng chảy.
Cụ thể, ông Tứ hiến kế, TP cần xây dựng hệ thống cống bao, tách và thu gom nước thải về nhà máy xử lý nước thải tập trung; làm sạch và xử lý bùn lắng tại các dòng sông, tạo dòng chảy sinh thái về mùa khô từ nguồn bổ cập là nước từ sông Hồng. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân về bảo vệ môi trường.
Các giải pháp căn cơ bao gồm: Thứ nhất, thu gom triệt để nước thải và xử lý trước khi xả ra sông. Đây là yếu tố then chốt. Nhà máy Yên Xá không chỉ xử lý nước thải cho khu vực dân cư đông đúc mà còn góp phần làm sạch dòng sông, ngăn chặn sự tái ô nhiễm. Hệ thống cống bao dẫn nước thải từ các quận nội thành như Ba Đình, Đống Đa, Thanh Xuân… sẽ giúp phân lập nước thải khỏi dòng chảy tự nhiên.
Thứ hai, nạo vét bùn thải và làm sạch lòng sông theo kế hoạch, khoảng 40.000 tấn bùn sẽ được nạo vét tại đoạn sông từ Hoàng Quốc Việt đến Ngã Tư Sở. Lượng bùn thải khổng lồ này được xử lý bằng công nghệ thân thiện môi trường, không gây phát tán mùi, đảm bảo an toàn cho cư dân sinh sống ven sông.
Thứ ba, bổ cập nước sạch từ sông Hồng và Hồ Tây. Việc dẫn nước sạch từ các nguồn nước có chất lượng tốt như Hồ Tây và sông Hồng giúp làm loãng chất ô nhiễm, cải thiện màu sắc và mùi nước. Ngoài ra, nó còn tạo điều kiện cho hệ sinh thái thủy sinh phục hồi, đặc biệt là các loài cá, thực vật thủy sinh.
Thứ tư, cải tạo cảnh quan và xây dựng không gian công cộng ven sông. Không chỉ làm sạch dòng sông, Hà Nội còn đặt mục tiêu biến hai bên bờ sông thành những tuyến công viên, đường dạo, không gian sinh hoạt cộng đồng. Mục tiêu là tạo dựng một hành lang sinh thái đô thị, thân thiện với môi trường và người dân.
Chi Linh