Dự án đã xong nhưng chưa bán được hàng
Dù vậy, hiện nay, một số dự án thực hiện theo cơ chế thí điểm này đã nảy sinh bất cập khi dự án đã hoàn thành theo cơ chế đặt hàng của TP nhưng vẫn chưa "được bán" khiến nhiều tòa nhà đã hoàn thành nhưng lại bị bỏ không.
Dự án khu X2 có diện tích 16.377m2 - một tổ hợp gồm 3 tòa chung cư cao 28 tầng nổi, 3 tầng hầm đỗ xe trên địa bàn phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, Hà Nội là một ví dụ.
Năm 2018, Ban Quản lý công trình nhà ở và công sở (Sở Xây dựng Hà Nội) và Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà ở và đô thị Bộ Quốc Phòng (MHDI) đã ký hợp đồng kinh tế về việc đặt hàng tạo lập nhà ở dự án thương mại phục vụ tái định cư trên địa bàn TP Hà Nội.
Theo đó, Sở Xây dựng Hà Nội đặt hàng MHDI tạo lập quỹ nhà ở thương mại để bố trí tái định cư. Dự án có số lượng 750 căn chung cư, tổng mức đầu tư 1.300 tỷ đồng, tiến độ dự án đưa vào hoạt động quý I/2019.
Theo hợp đồng, phương án tiêu thụ sản phẩm là TP Hà Nội đặt mua lại toàn bộ 750 căn chung cư (100%) làm căn hộ tái định cư của thành phố. Thời gian kinh doanh trong phạm vi hợp hợp đồng được xác định là 12 tháng kể từ ngày công trình đủ điều kiện bố trí cho các đối tượng tại định cư.
Tháng 9/2020, Bộ Xây dựng đã có Thông báo về kết quả kiểm tra công tác nghiệm thu, hoàn thành công trình CT1, CT2, CT3 của dự án X2, Đại Kim. Dù vậy đến nay, sau gần 5 năm, các tòa nhà vẫn chưa đưa vào sử dụng, bỏ hoang, không có người ở gây lãng phí lớn và khó khăn cho doanh nghiệp thực hiện. Hơn 1.300 tỷ đồng đầu tư dự án đang bị “đắp chiếu”.
Dự án Khu X2 tại Đại Kim xây dựng theo cơ chế đặt hàng của TP Hà Nội đã được nghiệm thu từ 2020 nhưng chưa đưa vào sử dụng
Số liệu từ Sở Xây dựng Hà Nội cho thấy, Hà Nội có 14 dự án xây dựng nhà ở thương mại phục vụ tái định cư theo cơ chế đặt hàng. Trong đó, 4 dự án đã hoàn thành, đủ điều kiện đưa vào sử dụng và đã ký hợp đồng đặt mua nhà với các chủ đầu tư. Số tiền dự kiến cần để mua lại quỹ nhà ở tại 4 dự án này là 2.892 tỷ đồng.
TP sớm bố trí vốn để mua lại quỹ nhà
Trước đó, tại báo cáo gửi UBND TP Hà Nội, Sở KH-ĐT Hà Nội (nay là Sở Tài chính Hà Nội) đánh giá, việc mua nhà ở thương mại để phục vụ tái định cư là có cơ sở. Vốn để phát triển nhà ở tái định cư bao gồm vốn từ Quỹ Phát triển đất, vốn huy động từ quỹ phát triển đất, các quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách khác. Quỹ phát triển đất thực hiện ứng vốn mua nhà ở phục vụ tái định cư.
Tuy nhiên, theo Sở này, sau khi tổ chức sắp xếp lại các quỹ năm 2017, TP Hà Nội đã ủy thác cho Quỹ đầu tư phát triển TP Hà Nội quản lý nguồn vốn và hoạt động của Quỹ phát triển đất theo Quyết định số 5440/QĐ-UBND.
Dù vậy, quyết định này mới căn cứ quy định của pháp luật về đất đai mà chưa căn cứ quy định của Luật Nhà ở. Theo đó, đối tượng sử dụng nguồn vốn của Quỹ phát triển đất hiện không có nhiệm vụ mua nhà ở thương mại phục vụ tái định cư theo quy định của Luật Nhà ở.
Để có thể bố trí vốn mua nhà ở thương mại phục vụ tái định cư theo hình thức phân bổ nguồn vốn qua Quỹ phát triển đất ủy thác cho Quỹ đầu tư phát triển thành phố, Sở KH-ĐT đề nghị UBND TP Hà Nội giao nhiệm vụ bổ sung cho Quỹ phát triển đất, bổ sung đối tượng sử dụng nguồn vốn của Quỹ phát triển đất thành phố và quy định cụ thể trình tự, thủ tục, giải ngân, thanh toán, quyết toán vốn đối ứng từ Quỹ phát triển đất đối với nhiệm vụ mua nhà ở thương mại phục vụ tái định cư theo quy định;
Đề nghị UBND TP Hà Nội bố trí vốn theo phương án phân bổ nguồn vốn qua Quỹ phát triển đất ủy thác cho Quỹ đầu tư phát triển thành phố để thực hiện mua nhà ở thương mại phục vụ tái định cư.
Theo đó, chấp thuận chủ trương cho phép sử dụng nguồn hiện có tại quỹ, đồng thời bố trí khoảng 3.000 tỷ đồng trong kế hoạch đầu tư giai đoạn 2021-2025 của ngân sách thành phố để thực hiện việc mua nhà ở thương mại phục vụ tái định cư.
Cũng liên quan tới nội dung này, để tháo gỡ khó khăn cho các nhà đầu tư thu hồi vốn, sớm đưa dự án vào sử dụng, tại văn bản báo cáo UBND TP Hà Nội, Sở Xây dựng kiến nghị TP giao Sở KH-ĐT nay là Sở Tài chính khẩn trương hoàn thiện báo cáo về bố trí vốn để mua lại quỹ nhà ở thương mại thực hiện theo thí điểm cơ chế đặt hàng xây dựng nhà ở thương mại để tạo lập quỹ nhà ở tái định cư trên địa bàn TP Hà Nội đối với 8 dự án, trong đó có 4 dự án đã hoàn thành và 4 dự án đang triển khai thi công.
TP sớm xem xét và báo cáo cấp có thẩm quyền về chủ trương mua lại quỹ nhà ở thương mại nêu trên. Sau khi có chủ trương thống nhất của Thành ủy, UBND TP chỉ đạo Sở Tài chính khẩn trương bố trí vốn để mua lại quỹ nhà, trong đó ưu tiên bố trí vốn trước để mua lại 4 dự án đã hoàn thành...
Hải Dương