Nhận thức, trách nhiệm thực hành dân chủ được nâng cao
Theo báo cáo của Thành ủy Hà Nội, sau 27 năm thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW, TP Hà Nội đã đạt nhiều kết quả nổi bật. Điều này khẳng định vai trò quan trọng của thực hiện QCDC ở cơ sở trong việc củng cố lòng tin của Nhân dân, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước và xây dựng chính quyền đô thị hiện đại, chuyên nghiệp, phục vụ.
Lãnh đạo TP Hà Nội chúc mừng các đội đoạt giải cao tại Chung khảo Cuộc thi “Tìm hiểu Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở” trên địa bàn TP Hà Nội năm 2024. Ảnh: Thanh Hải
Qua việc thực hiện Chỉ thị 30-CT/TW, nhận thức, trách nhiệm thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa đã từng bước được nâng cao. Quyền làm chủ của Nhân dân, các hình thức dân chủ đại diện được phát huy, dân chủ trực tiếp được mở rộng. Phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” (sau này được mở rộng thành “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”) được cụ thể hóa trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Nhân dân đồng tình tham gia và thực hiện có hiệu quả chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, ý thức chấp hành pháp luật, tinh thần đoàn kết, trách nhiệm của người đứng đầu, của mỗi cán bộ, công chức trong cơ quan, đơn vị được thể hiện rõ nét hơn.
Việc thực hiện QCDC ở cơ sở đã góp phần phát huy được vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo của Nhân dân tham gia bàn bạc những công việc của địa phương, đất nước; góp ý kiến xây dựng chính sách, pháp luật, hương ước, quy ước, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, tham gia giám sát hoạt động của cán bộ, công chức, đảng viên ở khu dân cư. Bầu không khí dân chủ trong Đảng, trong xã hội tiếp tục được mở rộng hơn.
Nhiều khó khăn trong quá trình phát triển được Nhân dân bàn bạc, tháo gỡ, giải quyết có hiệu quả tạo khí thế phấn khởi, khích lệ các tầng lớp Nhân dân đẩy mạnh các phong trào thi đua, tạo sự đồng thuận trong xã hội, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân.
Bên cạnh đó, việc thực hiện tốt Chỉ thị số 30-CT/TW đã thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững an ninh, trật tự ở cơ sở. Ở mỗi cấp, Nhân dân đã được trực tiếp tham gia bàn bạc, tháo gỡ những vấn đề liên quan đến cuộc sống của mình như xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng, xây dựng hạ tầng cơ sở... Nhân dân cũng trực tiếp tham gia xây dựng các quy ước về an ninh trật tự, từ đó an ninh nông thôn cơ bản được bảo đảm.
Kinh tế - xã hội đạt kết quả cao qua từng năm. Chỉ tính riêng năm 2024, tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn TP đạt 511.928 tỷ đồng (đạt 120,5% dự toán, tăng 19,6% so với cùng kỳ); GRDP tăng 6,52%, cao hơn so với cùng kỳ (6,12%). Toàn TP không còn hộ nghèo (giảm 690/690 hộ nghèo), khu vực nông thôn còn 9.570 hộ cận nghèo (chiếm tỷ lệ 0,77%).
Trong công tác dân vận đã huy động được sức mạnh tổng hợp của toàn hệ thống chính trị, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần quan trọng củng cố niềm tin, sự gắn bó của Nhân dân với Đảng, Nhà nước trong tình hình mới.
Trong công tác tổ chức, cán bộ, việc phát huy dân chủ không chỉ nhằm góp phần lựa chọn những người có đức, có tài cho dân, cho nước mà còn là giải pháp quan trọng nhằm tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân để huy động tốt mọi nguồn lực của các giai tầng trong xã hội, góp phần quan trọng trong xây dựng và phát triển đất nước ta hiện nay. Trong công tác kiểm tra, giám sát, việc thực hành dân chủ góp phần đổi mới nội dung, phương thức sự lãnh đạo của Đảng, tạo sự đoàn kết, thống nhất, tăng cường kỷ luật, kỷ cương của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát.
Một góc TP Hà Nội nhìn từ trên cao. Ảnh: Phạm Hùng
6 bài học kinh nghiệm trong thực hiện quy chế dân chủ
Từ hiệu quả thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW, Thành ủy Hà Nội đã rút ra 6 bài học kinh nghiệm trong triển khai. Cụ thể, xác định việc thực hiện QCDC ở cơ sở là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên, lâu dài của cả hệ thống chính trị. Cấp ủy các cấp cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo; chính quyền, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội phối hợp chặt chẽ trong việc triển khai xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở. Hoàn thiện cơ chế để thực hiện và nâng cao hiệu quả giám sát và phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội, làm nòng cốt thực hiện quyền làm chủ của Nhân dân.
Kiên trì, thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến những chủ trương, quan điểm Trung ương, Thành ủy và pháp luật của Nhà nước về thực hiện dân chủ ở cơ sở. Công tác tuyên truyền phải được thực hiện thông qua nhiều hình thức sâu rộng đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và các tầng lớp Nhân dân để nâng cao nhận thức về quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm trong thực hiện dân chủ ở cơ sở, thống nhất về tư tưởng tạo sự đồng thuận và tự giác, chủ động trong thực hiện.
Gắn thực hiện QCDC ở cơ sở với công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng, xây dựng chính quyền, MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội trong sạch, vững mạnh; với các phong trào thi đua yêu nước. Đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo Nghị quyết Hội nghị T.Ư 4 khóa XI và Khóa XII; Kết luận Hội nghị T.Ư 4, khóa XIII về “Đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa”.
Cấp ủy mà trực tiếp là đồng chí bí thư cấp ủy phải thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc thực hiện QCDC. Chỉ đạo các cấp, các ngành cụ thể hóa việc xây dựng và thực hiện QCDC bằng các chương trình, kế hoạch. Thường xuyên kiểm tra, giám sát, theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn việc thực hiện của cấp mình và cấp dưới. Chủ động nắm tình hình, phát hiện các vấn đề, các lĩnh vực có tính chất phức tạp, dễ nảy sinh mâu thuẫn để xây dựng quy chế dân chủ.
Nâng cao vai trò của người đứng đầu các cơ quan Nhà nước trong việc trực tiếp triển khai xây dựng và thực hiện QCDC với tinh thần và trách nhiệm cao, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, không hình thức, phải chủ trì tổ chức thực hiện tốt tất cả các khâu, các nội dung của QCDC trong lĩnh vực, địa bàn phụ trách, trước hết là ở cơ quan, đơn vị mình. Công khai, dân chủ bàn bạc, thống nhất cao trong trong cán bộ, công chức, viên chức, người lao động khi ban hành các loại quy chế cụ thể trong cơ quan, đơn vị. Thực hiện việc lắng nghe và giải quyết kịp thời các kiến nghị, đề xuất hợp pháp, chính đáng của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và của công dân.
Đẩy mạnh cải cách hành chính nhằm tháo gỡ khó khăn, giải quyết nhanh chóng và thuận lợi các thủ tục hành chính có liên quan đến người dân. Thực hiện dân chủ phải đi đôi với giữ vững kỷ cương, kỷ luật; thực hành tiết kiệm, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí. Đẩy mạnh công tác tập huấn, bồi dưỡng cán bộ, nhất là đối với cán bộ ở cơ sở và quan tâm đảm bảo chất lượng việc tổ chức sơ kết, tổng kết, nhân rộng các mô hình tiêu biểu trong thực hiện các chỉ thị, nghị quyết… của T.Ư, TP về xây dựng và thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Có thể nói, việc thực hiện QCDC góp phần củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng, các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ sở. Việc phát huy dân chủ ở cơ gắn chặt với công tác xây dựng hệ thống chính trị, cụ thể là cấp xã, nơi chính quyền trực tiếp giải quyết các công việc liên quan gần nhất đến đời sống Nhân dân. Bởi việc xây dựng và củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở chỉ thành công khi thực sự phát huy quyền làm chủ của Nhân dân.
Nguyên Bảo