Hà Nội: Xóa khoảng cách số, đưa dịch vụ công đến gần hơn với nhóm đối tượng yếu thế

3 giờ trướcBài gốc

Chiều ngày 26/12, Trung tâm Phục vụ hành chính công Thành phố Hà Nội tổ chức Hội thảo “Giảm khoảng cách số: Nâng cao khả năng sử dụng dịch vụ công trực tuyến cho người cao tuổi, người yếu thế và nhóm dân cư hạn chế kỹ năng số”.

Tham dự Hội thảo có ông Hoàng Văn Bằng, Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công Thành phố Hà Nội; Tiến sĩ Vũ Văn Tính, Giảng viên khoa Luật (Học viện Hành chính và Quản trị công); Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội), Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục Việt Nam khóa VII, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Tâm lý trị liệu Việt Nam.

Ông Hoàng Văn Bằng, Phó Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công thành phố Hà Nội phát biểu khai mạc. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Hoàng Văn Bằng, Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công thành phố Hà Nội nhấn mạnh rằng dịch vụ công số không chỉ đơn thuần là sự hiện diện của các quy trình trên hệ thống máy tính, mà quan trọng nhất là phải thực sự đến được với từng người dân. Theo ông, thước đo thực sự của chuyển đổi số không nằm ở sự tinh vi của công nghệ mà nằm ở khả năng tiếp cận và năng lực sử dụng của mọi nhóm đối tượng trong xã hội.

Khoảng cách số hiện nay không chỉ là khoảng cách về hạ tầng thiết bị, mà còn là khoảng cách về kỹ năng, mức độ tự chủ và sự tự tin khi tương tác với môi trường điện tử. Hà Nội hiện có hơn 1.600.000 người cao tuổi, chiếm 15% dân số, cùng với hàng trăm nghìn người yếu thế, người khuyết tật và những nhóm dân cư sinh sống tại vùng ngoại thành xa xôi.

Đối với họ, những khái niệm như xác thực điện tử, nộp hồ sơ trực tuyến hay ứng dụng công dân thủ đô số vẫn còn là một rào cản vô hình đầy e ngại. Việc thu hẹp khoảng cách này không chỉ là trách nhiệm của cơ quan nhà nước mà còn là yêu cầu cấp thiết để xây dựng một xã hội số công bằng và nhân văn.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục.

Phân tích sâu hơn về những rào cản tâm lý này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục đã đưa ra những nhận định sắc sảo về tâm lý hành vi của nhóm đối tượng yếu thế. Ông cho rằng người cao tuổi thường trải qua một nỗi sợ tâm lý đặc thù đối với công nghệ, đó là sự lo lắng khi phải thực hiện những thao tác mà họ không hiểu rõ bản chất.

Nhiều người sợ làm sai dẫn đến ảnh hưởng đến quyền lợi cá nhân hoặc gây hư hỏng hệ thống kỹ thuật. Sự thiếu thuận tiện trong giao diện của các ứng dụng hiện nay, vốn thường được thiết kế bởi những người trẻ thành thạo công nghệ, đã vô tình bỏ qua đặc điểm thị giác và khả năng ghi nhớ của người lớn tuổi.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thành Nam khẳng định rằng nếu không thể tạo ra một môi trường số mà người dân cảm thấy an toàn và thoải mái ngay cả khi thao tác sai, chúng ta sẽ khó lòng thay đổi được tư duy và thói quen cũ của họ. Cần có những thiết kế chuyên biệt, thân thiện hơn để công nghệ thực sự phục vụ con người thay vì bắt con người phải chạy theo công nghệ.

Tiếp nối những trăn trở về thực trạng hỗ trợ người dân, Tiến sĩ Vũ Văn Tính, Giảng viên khoa Luật thuộc Học viện Hành chính và Quản trị công đã chia sẻ những trải nghiệm thực tế đầy tâm huyết. Ông chỉ ra rằng những điểm nghẽn hiện nay nằm ở quy trình thao tác còn quá phức tạp và hệ thống đường dây nóng hỗ trợ đôi khi chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dùng.

Chuyên gia này nhấn mạnh rằng nếu không đảm bảo được quyền tiếp cận công bằng cho nhóm người trên sáu mươi lăm tuổi hoặc người khuyết tật, họ sẽ dễ dàng bị bỏ rơi trong quá trình tiến tới Chính phủ số. Điều này không chỉ gây thiệt thòi cho cá nhân mà còn tạo áp lực ngược lại cho cơ quan nhà nước khi phải duy trì cùng lúc nhiều phương thức vận hành.

Tiến sĩ. Vũ Văn Tính, Giảng viên khoa Luật thuộc Học viện Hành chính và Quản trị công. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu đã dành nhiều thời gian thảo luận về các mô hình hỗ trợ sáng tạo mà thành phố Hà Nội đã triển khai trong thời gian qua. Điển hình là mô hình dịch vụ công lưu động với những chuyến xe được trang bị đầy đủ hạ tầng công nghệ, trực tiếp len lỏi vào các phường xã vùng sâu vùng xa để phục vụ những người có công với cách mạng và đối tượng bảo trợ xã hội.

Mặc dù các chuyên gia đánh giá cao tính nhân văn và sự cần thiết của mô hình này trong giai đoạn đầu nhằm tuyên truyền, nhưng về lâu dài, mục tiêu hướng tới phải là sự đơn giản hóa hệ thống. Số hóa không chỉ là đưa giấy tờ lên mạng mà phải là tối giản hóa các thủ tục để bất kỳ ai cũng có thể sử dụng chỉ với vài thao tác cơ bản nhất ngay tại nhà.

Một giải pháp mang tính đột phá được giới thiệu tại hội thảo chính là việc vận hành Hệ thống Tổng đài thông minh ứng dụng trí tuệ nhân tạo 19001009 từ đầu tháng 12/2025.

Đại diện Trung tâm Hỗ trợ và Chăm sóc khách hàng đã trình bày tham luận về việc ứng dụng công nghệ này như một cầu nối giúp bình dân hóa công nghệ cho người yếu thế.

Tổng đài trí tuệ nhân tạo đóng vai trò như một trợ lý ảo hoạt động xuyên suốt hai mươi tư trên bảy, có khả năng giải đáp tự động các câu hỏi về thủ tục hành chính và tra cứu tình trạng hồ sơ. Với cấu trúc phân nhánh chuyên biệt, hệ thống này cho phép người dân tiếp cận thông tin chỉ thông qua giọng nói và một cuộc gọi thoại truyền thống.

Giải pháp này loại bỏ hoàn toàn yêu cầu phải có điện thoại thông minh hay kết nối mạng internet phức tạp, điều vốn là trở ngại lớn với người già. Giọng nói trở thành phương thức giao tiếp tự nhiên và đơn giản nhất để họ tương tác với chính quyền số, tạo cảm giác gần gũi và an tâm hơn khi thực hiện các thủ tục hành chính.

Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội cũng đã ban hành các quyết định cụ thể giao nhiệm vụ cho các sở ngành phối hợp chặt chẽ trong việc cập nhật dữ liệu làm nguồn đầu vào cho hệ thống. Sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị nhằm mục tiêu biến công nghệ từ một rào cản thành một công cụ hỗ trợ đắc lực cho đời sống nhân dân.

Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo không chỉ giúp giảm tải cho đội ngũ cán bộ mà còn nâng cao độ chính xác trong công tác hướng dẫn hỗ trợ người dân trên toàn địa bàn Thủ đô. Đây là bước đi quan trọng trong nỗ lực chuyên nghiệp hóa dịch vụ hành chính công, hướng tới sự hài lòng cao nhất của người dân.

Đại diện các đơn vị tham gia hội thảo.

Kết thúc hội thảo, các ý kiến thảo luận đều thống nhất rằng chặng đường thu hẹp khoảng cách số vẫn còn nhiều thách thức và đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng. Bên cạnh các giải pháp kỹ thuật, vai trò của các Tổ công nghệ số cộng đồng tại cơ sở được đánh giá là những cánh tay nối dài vô cùng quan trọng.

Chính lực lượng này sẽ trực tiếp hướng dẫn kỹ năng số cho từng người dân tại cơ sở, giúp họ dần xóa bỏ tâm lý e ngại với các nền tảng mới. Thông điệp xuyên suốt của buổi hội thảo chính là tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau trong công cuộc chuyển đổi số đầy mạnh mẽ của thành phố.

Trong thời gian tới, Trung tâm Phục vụ hành chính công Thành phố cam kết sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu và mở rộng các hình thức hỗ trợ trực tiếp. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một Thủ đô số nơi mà mọi người dân đều có thể thụ hưởng đầy đủ các tiện ích một cách dễ dàng, bình đẳng và thuận tiện nhất./.

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/ha-noi-xoa-khoang-cach-so-dua-dich-vu-cong-den-gan-hon-voi-nhom-doi-tuong-yeu-the-post1085273.vnp