Hạ tầng của 'siêu đô thị' TP.HCM hơn 14 triệu dân sau sáp nhập

14 giờ trướcBài gốc

Khi Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu sáp nhập vào TP.HCM, nhu cầu đi lại, làm việc trong khu vực sẽ tăng cao. Đặc biệt, "siêu độ thị" TP.HCM mới sẽ là thành phố đầu tiên của Việt Nam vượt mốc 10 triệu dân, cụ thể là hơn 14 triệu dân sau sáp nhập. Người dân trông chờ ở các dự án vành đai, đường sắt đô thị, cao tốc liên vùng để rút ngắn thời gian di chuyển.

Trong khi TP.HCM đang tăng tốc mở đường, một viễn cảnh khác được tính đến là hệ thống metro nối thông suốt qua 3 địa phương. Theo TS Ngô Viết Nam Sơn - chuyên gia quy hoạch giao thông đô thị, tuyến metro này không chỉ làm giảm áp lực giao thông mà còn khai mở, thúc đẩy tiềm năng kinh tế - xã hội của TP.HCM mới.

Tuyến metro nối dài từ TP.HCM, Bình Dương đến Bà Rịa - Vũng Tàu

Xét về thế mạnh riêng, TP.HCM là trung tâm kinh tế tài chính, dịch vụ lưu trú và nhà ở với dân số lớn nhất. Bình Dương là "thủ phủ" công nghiệp có tốc độ đô thị hóa cao. Trong khi đó, Bà Rịa - Vũng Tàu có lợi thế về du lịch và công nghiệp.

Sau sáp nhập, TP.HCM mới trở thành đô thị biển, tạo ra một vùng kinh tế lớn mạnh, đa lĩnh vực. Do đó, TS Ngô Viết Nam Sơn đề xuất cần nghiên cứu, điều chỉnh quy hoạch để phù hợp với xu hướng, tầm nhìn mới.

Theo đó, vị TS nhấn mạnh cần quy hoạch một tuyến metro nối dài xuyên suốt TP.HCM, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu. Đặc biệt, trên tuyến có nhánh nối ra sân bay Long Thành, nhằm tạo hệ thống giao thông công cộng thuận tiện cho người dân.

Từ A đến Z cách đi tàu điện metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên Cùng host Kim Tuyến trải nghiệm toàn tuyến metro số 1 từ cách xuống ga ngầm Bến Thành, mua vé, lên tàu, đến "sống ảo" với những góc cực "xịn" nhé!

Bên cạnh đó, Nghị quyết 98 và Nghị quyết 188 của Quốc hội tạo cơ chế thuận lợi cho phát triển đường sắt đô thị theo mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông (TOD), giúp metro đi đến đâu, đô thị sẽ được chỉnh trang, phát triển đến đó.

Khi quỹ đất mở rộng, dân cư sẽ dịch chuyển ra vùng ven Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, giảmáp lực lên nội đô TP.HCM, góp phần khắc phục tình trạng bê tông hóa, gia tăng không gian xanh và mặt nước.

Ngoài ra, tuyến metro kéo dài qua 3 địa phương có thể thu hút lượng khách lớn nhờ mật độ dân cư cao, tăng khả năng thu phí và giảm gánh nặng bù lỗ cho Nhà nước.

Trong khi chờ đợi dự án này, người dân có thể kỳ vọng vào mạng lưới đường sắt đô thị đang được quy hoạch tại TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu nhằm rút ngắn thời gian di chuyển trong nội đô và giữa 3 địa phương.

Mới đây, UBND TP.HCM đã yêu cầu các sở, ngành khẩn trương rà soát quy hoạch metro theo tầm nhìn mới, phù hợp với việc sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP.HCM.

Cụ thể, Chủ tịch UBND TP giao Sở Xây dựng tiếp tục rà soát, rút ngắn tối đa thời gian thực hiện thủ tục, phê duyệt đầu tư các dự án đường sắt đô thị, tích hợp hiệu quả với các loại hình giao thông khác gồm đường bộ, đường thủy, xe buýt...

Cũng theo chỉ đạo mới nhất này, Sở Nội vụ được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 và các đơn vị liên quan tổ chức nghiên cứu bài bản, khoa học, sát với thực tiễn, tham khảo kinh nghiệm từ các mô hình thành công trên thế giới.

Trong đó, đặc biệt lưu ý các mô hình giao cho doanh nghiệp tư nhân trực tiếp đầu tư, vận hành thay vì do cơ quan thuộc chính quyền thực hiện.

Song song, UBND TP.HCM yêu cầu Ban Quản lý Đường sắt đô thị chủ trì, phối hợp các sở, ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị đầu tư các dự án đường sắt đô thị.

Sau khi mở rộng địa giới hành chính, TP.HCM mới sẽ có gần 1.000 km đường sắt đô thị. Ảnh: Quỳnh Danh.

Theo quy hoạch hiện nay, TP.HCM có 12 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 510 km, Bình Dương quy hoạch 12 tuyến với khoảng 305 km, trong khi Bà Rịa - Vũng Tàu có 3 tuyến với 125 km.

Như vậy, sau khi mở rộng địa giới hành chính, TP.HCM mới sẽ có gần 1.000 km đường sắt đô thị. Chưa kể các tuyến đường sắt quốc gia đang được trung ương triển khai hoặc sẽ điều chỉnh quy định để giao cho địa phương triển khai.

Cùng với đó, thực hiện Nghị quyết 188, TP.HCM đang xúc tiến các thủ tục để đầu tư công đồng loạt 7 tuyến, với tổng chiều dài 355 km, dự kiến hoàn thành trong vòng 10 năm tới.

Đối với 2 tuyến đường sắt đô thị kết nối trung tâm TP.HCM với Cần Giờ và Thủ Thiêm - Long Thành cũng đang được TP.HCM xúc tiến triển khai theo hướng đầu tư tư nhân.

Trong đó, Cần Giờ có tiềm năng trở thành ga trung tâm mới, kết nối với các tuyến metro từ miền Tây đi lên, mở ra không gian liên kết vùng mạnh mẽ hơn.

Về hướng kết nối với Bình Dương, dự án metro số 1 từ TP mới Bình Dương đến Suối Tiên (TP Thủ Đức) đang được ưu tiên triển khai và chờ Hội đồng thẩm định Nhà nước thẩm định chủ trương đầu tư. Ngoài ra, nhiều tuyến metro khác giữa 2 địa phương đã được thiết kế đấu nối tại 2 đầu mối quan trọng là TP Thủ Đức và huyện Củ Chi.

Đối với hướng kết nối TP.HCM với Bà Rịa - Vũng Tàu, tuyến đường sắt đô thị Thủ Thiêm - Long Thành đóng vai trò cầu nối giữa sân bay Tân Sơn Nhất và sân bay Long Thành. Dự án cũng này đang được TP.HCM tích cực xúc tiến.

Theo quy hoạch phát triển của Bà Rịa - Vũng Tàu, địa phương cũng định hướng xây dựng tuyến metro số 3, dự kiến kéo dài Vũng Tàu - Bà Rịa - Phú Mỹ, đồng thời tính đến phương án kết nối sân bay Long Thành.

Đáng chú ý, Nghị quyết 188 cho phép các dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD được thực hiện ngay việc lập, thẩm định, quyết định đầu tư dự án mà không phải lập chủ trương đầu tư. Cơ chế này được xem bước tiến nhằm rút ngắn đáng kể thời gian đầu tư, triển khai các tuyến metro.

TP.HCM tích cực "mở đường"

Bên cạnh mạng lưới đường sắt đô thị đang được mở rộng, TP.HCM cũng tích cực tăng tốc triển khai hàng loạt dự án cầu đường với quy mô lớn, nhằm xây dựng mạng lưới giao thông tỏa ra khắp hướng.

Thực tế, kết nối giao thông giữa TP.HCM với Bà Rịa - Vũng tàu và Bình Dương chủ yếu dựa vào các tuyến đường bộ xuyên tâm. Điều này buộc phương tiện, đặc biệt là xe tải nặng phải lưu thông qua khu vực nội đô, gây áp lực lớn lên hệ thống đường đô thị vốn đã quá tải, tạo nhiều “điểm nghẽn” giao thông.

Do đó, các tuyến vành đai và cao tốc liên vùng rất được người dân mong chờ.

Hệ thống hạ tầng giao thông dự kiến được đầu tư đồng bộ. Đồ họa: One Mount Group.

TP.HCM đang nghiên cứu triển khai 37 dự án đường bộ và hạ tầng kỹ thuật với tổng vốn 318.799 tỷ đồng và các dự án đường sắt đô thị theo Nghị quyết 188 là trên 1,2 triệu tỷ đồng. Đáng chú ý, đường vành đai, cao tốc liên vùng đang dần được hình thành sau nhiều năm bỏ ngỏ.

Cụ thể, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài, các đoạn khép kín đường Vành đai 2 đang triển khai; đường Vành đai 3 TP.HCM hiện đã bước vào giai đoạn nước rút, dự kiến thông xe kỹ thuật cuối năm nay và hoàn thành toàn tuyến vào năm 2026.

Trong khi đó, dự án "xương sống giao thông" cho toàn Đông Nam Bộ - đường Vành đai 4 TP.HCM đã được trình chủ trương đầu tư, hướng tới khởi công vào năm sau.

Ngoài ra, TP.HCM đang chuẩn bị cho 12 dự án quan trọng khác nhằm đồng loạt khởi công trong năm 2026, bao gồm cầu đường Bình Tiên, 4 dự án BOT mở rộng quốc lộ 1, 13, 22 và đường trục Bắc - Nam.

Cảnh cấp tập thi công 14 km đường Vành đai 3 đoạn qua TP Thủ Đức Sau gần 2 năm khởi công, đường Vành đai 3 TP.HCM đoạn đi qua TP Thủ Đức đã thành hình, hàng trăm trụ cầu cạn đã được lao lắp dầm, thi công bản mặt cầu.

Các đoạn đường dẫn nối cao tốc TP.HCM - Long Thành, 2 đoạn đường dẫn cao tốc TP.HCM - Trung Lương (Bình Thuận - Chợ Đệm, Tân Tạo - Chợ Đệm) và đoạn đường dẫn từ nút giao Gò Dưa (đường Vành đai 2 TP.HCM) nối cao tốc TP.HCM - Chơn Thành cũng nằm trong kế hoạch hoàn thiện mạng lưới liên kết vùng.

Không dừng lại ở đó, TP.HCM đang tính toán thêm khoảng 10 tuyến giao thông tốc độ cao xuyên tâm, kết nối trực tiếp với các tuyến vành đai và cao tốc. Các trục này sẽ được thiết kế ít giao cắt, ít đèn đỏ, nhằm đảm bảo dòng lưu thông liên tục từ trung tâm ra vùng ven và đi các tỉnh lân cận.

Bà Giang Huỳnh - Giám đốc Bộ phận Nghiên cứu & S22M, Savills TP.HCM đánh giá việc hoàn thiện đúng tiến độ các tuyến hạ tầng trọng điểm như Vành đai 3, Vành đai 4 TP.HCM; các tuyến cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu... là rất quan trọng.

"Hiện, tình trạng ùn tắc giao thông vẫn diễn ra, đặc biệt tại các nút giao quan trọng như vòng xoay An Phú và có nguy cơ lan rộng ra các khu vực lân cận như Long Thành.

Việc hoàn thiện đúng tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm nhằm giảm tải hạ tầng hiện hữu và khai thông các khu vực vùng ven đang chờ đợi hạ tầng để bứt phá", bà Giang Huỳnh nhận định.

Toàn cảnh gần 14 km đường Vành đai 2 TP.HCm đoạn qua TP Thủ Đức thông xe cuối năm. Ảnh: Quỳnh Danh.

Bài toán cấp số nhân của hạ tầng "siêu đô thị" TP.HCM mới

TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu là 3 trong 4 tỉnh thành thuộc “tứ giác kinh tế” Đông Nam Á, với GRDP cao hàng đầu cả nước.

TS Ngô Viết Nam Sơn nhận định việc sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ giúp TP.HCM gia tăng tiềm lực gấp 3, đồng thời mở ra dư địa phát triển.

“Do đó, chúng ta chắc chắn phải có một hạ tầng đa phương tiện gồm đường sắt, đường bộ, đường thủy, metro, cảng biển, hàng không... để kết nối trực tiếp 3 địa phương này với nhau. Kết nối liên vùng là yếu tố then chốt, vì chỉ khi hạ tầng thông suốt thì tiềm lực ấy mới có thể được khai phá tối đa”, ông Sơn khẳng định.

TS Ngô Viết Nam Sơn nhấn mạnh cần thiết có một hạ tầng đa phương tiện đủ tầm vóc để kết nối liên vùng. Ảnh: Quỳnh Danh.

Cùng với đó, TS Nam Sơn cho rằng để xây dựng hạ tầng kết nối liên vùng, cơ quan chức năng cần đánh giá lại và đưa ra định hướng quy hoạch mới vì bài toán sáp nhập không đơn thuần là phép tính cộng.

"Đây là bài toán nhân, thậm chí cấp số nhân nếu muốn xây dựng một hạ tầng bền vững và ở tầm cao", ông Sơn nhận định và cho biết ngân sách Trung ương để xây dựng hạ tầng là hữu hạn. Vì vậy, ông đề xuất ưu tiên đầu tư những khu vực giữ vai trò động lực phát triển của cả 3 địa phương. Đồng thời, trong quy hoạch mới, cơ quan chức năng cần có những ưu đãi về chính sách để thu hút đầu tư ngoài Nhà nước.

Ngoài ra, chuyên gia quy hoạch giao thông đô thị lưu ý khi áp dụng bất kỳ mô hình xây dựng hạ tầng liên kết vùng nào, TP.HCM cần đặc biệt lưu ý 3 yếu tố cốt lõi.

Cụ thể, quy hoạch lộ giới tương xứng với các trục giao thông chiến lược. Đối với trục kết nối đa phương tiện từ Bình Dương qua TP.HCM đến Bà Rịa - Vũng Tàu cần có lộ giới tối thiểu 150 m hoặc hơn để phát triển đường bộ, đường cao tốc, metro, đường sắt chuyên dụng và không được để xảy ra tình trạng tắc nghẽn.

Theo TS Ngô Viết Nam Sơn, yếu tố quan trọng tiếp theo là hạ tầng phải được đầu tư trước, làm nền tảng phát triển đô thị.

Cuối cùng, quy hoạch hạ tầng cần đảm bảo nguyên tắc phát triển bền vững.

Thảo Liên

Nguồn Znews : https://znews.vn/ha-tang-cua-sieu-do-thi-tphcm-hon-14-trieu-dan-sau-sap-nhap-post1552383.html