Bệnh nhân viêm não do zona đang được điểu trị tích cực tại khoa Nhiễm. Ảnh: BVCC.
Hai trường hợp đang được điều trị tại khoa Nhiễm Việt - Anh, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM gồm cụ bà D.T.P. (87 tuổi, Lâm Đồng) và ông N.M.H. (63 tuổi, Bình Thạnh). Cả hai đều mắc biến chứng viêm não do zona thần kinh, một bệnh lý hiếm gặp nhưng có xu hướng gia tăng.
Đại diện khoa cho biết từ đầu năm đến nay, đơn vị đã tiếp nhận 4-5 ca viêm não do zona. Nhiều trường hợp tổn thương da rất nhỏ, thậm chí khó phát hiện, như với cụ bà P. và ông H. Khi nhập viện, cả hai đều có triệu chứng điển hình của viêm não như sốt, đau đầu, rối loạn tri giác. Cụ bà P. vẫn còn một vết sang thương nhỏ dưới ngực trái, trong khi ông H. chỉ có duy nhất một nốt đóng vảy, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn.
Tính đến hiện tại, cụ bà P. đã nằm viện hơn một tháng, vẫn hôn mê, phải thở máy. Ông H. đã tỉnh nhưng còn yếu, phải hỗ trợ thở oxy, chưa thể tự chủ sinh hoạt nên chưa thể xuất viện.
Zona thần kinh là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella-zoster, cũng là tác nhân gây bệnh thủy đậu. Sau đợt nhiễm đầu tiên, virus tồn tại trong các hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt.
Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus có thể tái hoạt, di chuyển ngược theo sợi thần kinh hoặc qua máu vào não, vượt qua hàng rào máu não, gây tổn thương các tế bào thần kinh và mạch máu, dẫn đến viêm não, nhồi máu hoặc xuất huyết não.
Ngoài việc tấn công trực tiếp, cơ chế viêm còn liên quan đến phản ứng miễn dịch quá mức của cơ thể. Biến chứng có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống, với các triệu chứng như đau dây thần kinh sau zona, suy giảm trí nhớ, viêm phổi.
Hiện zona đã có thuốc kháng virus đặc hiệu, tuy nhiên điều trị biến chứng vẫn khó khăn. Các bác sĩ khuyến cáo người dân nên duy trì lối sống lành mạnh, tránh căng thẳng, bổ sung dinh dưỡng hợp lý, không hút thuốc lá, giữ vệ sinh cá nhân và hạn chế tiếp xúc với người có sang thương đang hoạt động. Tiêm vaccine zona là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, đặc biệt ở nhóm người cao tuổi hoặc có bệnh nền.
Nguyễn Thuận