Hai đời Cục trưởng ATTP bị bắt: Lỗ hổng quản lý và bóng đen lợi ích nhóm

5 giờ trướcBài gốc

Khi “cánh cửa” an toàn bị lợi dụng

Cục An toàn thực phẩm (ATTP) vốn được coi là “cửa ngõ” bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Cục ATTP chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, cấp phép lưu hành cho các sản phẩm có nguy cơ cao như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, và các sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ dưới 36 tháng tuổi trước khi ra thị trường đều phải qua thẩm định, cấp phép tại đây. Chỉ một văn bản đồng ý hay một con dấu đỏ có thể quyết định sự sống còn của doanh nghiệp và quan trọng hơn là sự an toàn của hàng triệu người tiêu dùng.

Nhưng quyền lực ấy, thay vì trở thành tấm khiên bảo vệ xã hội, lại có lúc bị biến dạng thành công cụ để mặc cả. Khi cả hai đời lãnh đạo cao nhất của Cục ATTP đều vướng vòng lao lý, vấn đề không thể xem là cá nhân nữa, mà phản ánh sự thao túng của lợi ích nhóm ATTP và những kẽ hở trong cơ chế.

Cần hệ thống hậu kiểm nghiêm ngặt và minh bạch

Hai đời Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm liên tiếp bị bắt không chỉ là cú sốc trong ngành y tế, mà còn phơi bày những lỗ hổng đáng báo động trong quản lý ATTP. Khi cơ chế xin – cho chưa được xóa bỏ, quyền lực trong việc cấp phép và kiểm soát chất lượng thực phẩm trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho lợi ích nhóm thao túng. Thị trường thực phẩm chức năng trị giá hàng chục nghìn tỷ đồng đã biến cơ quan quản lý thành mục tiêu của sự mua chuộc, khiến ranh giới giữa công quyền và doanh nghiệp mờ nhạt.

Điều đáng lo ngại là những sai phạm này không bị phát hiện bởi giám sát nội bộ ATTP, mà chỉ vỡ lở khi cơ quan điều tra vào cuộc. Điều đó chứng minh sự yếu kém của cơ chế kiểm soát quyền lực cũng như trách nhiệm chưa được đặt đúng nơi, đúng người.

Cần hệ thống hậu kiểm nghiêm ngặt và minh bạch

Có thể nói, nguyên nhân lý giải cho việc hai đời Cục trưởng Cục ATTP cùng “ngã ngựa” chính là sự tồn tại dai dẳng của cơ chế xin – cho, sự thao túng ngày càng tinh vi của lợi ích nhóm và sự yếu kém trong khâu giám sát nội bộ ATTP. Quy trình cấp phép chưa được minh bạch triệt để đã tạo ra khoảng tối để sự “linh hoạt” biến dạng thành tiêu cực. Lợi nhuận khổng lồ từ thị trường thực phẩm chức năng, lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng, biến cơ quan quản lý trở thành mục tiêu lôi kéo, mua chuộc. Trong khi đó, việc giám sát nội bộ lại thiếu sức nặng, khiến sai phạm chỉ bị phanh phui khi cơ quan điều tra vào cuộc, thay vì được ngăn chặn từ gốc.

Chỉ một văn bản đồng ý hay một con dấu đỏ có thể quyết định sự sống còn của doanh nghiệp và quan trọng hơn là sự an toàn của hàng triệu người tiêu dùng.

Vụ việc hai đời lãnh đạo cùng “ngã ngựa” là minh chứng cho sự tha hóa quyền lực khi thiếu hàng rào bảo vệ đủ mạnh, đồng thời là hồi chuông cảnh báo rằng cải cách thể chế ATTP, minh bạch hóa và siết chặt trách nhiệm người đứng đầu không còn là lựa chọn, mà là mệnh lệnh bắt buộc.

Tác động của sự việc không chỉ nằm ở chuyện “một vài cán bộ bị bắt”. Nó chạm đến tận gốc niềm tin xã hội. Người dân có quyền đặt câu hỏi: nếu người đứng đầu cơ quan an toàn thực phẩm còn vi phạm, thì những sản phẩm đang được lưu thông trên thị trường liệu có còn đáng tin cậy?

Khủng hoảng niềm tin này kéo theo hệ lụy: người tiêu dùng hoang mang, doanh nghiệp chân chính bị vạ lây, thị trường hỗn loạn. Nguy hiểm hơn, nếu thực phẩm kém chất lượng lọt qua “cửa” quản lý, hậu quả sức khỏe có thể khôn lường như ngộ độc, bệnh tật mãn tính cho đến những cái chết âm thầm vì ung thư…

Đây là lúc cần nhìn thẳng vào sự thật, quản lý an toàn thực phẩm không thể chỉ dừng lại ở việc xử lý cá nhân mà đòi hỏi một cuộc “đại phẫu” toàn diện. Cốt lõi là phải xóa bỏ hoàn toàn cơ chế xin - cho vốn nuôi dưỡng tham nhũng, thay bằng hệ thống hậu kiểm thực phẩm nghiêm ngặt và minh bạch. Toàn bộ quy trình cấp phép phải được số hóa, công khai dữ liệu để xã hội cùng giám sát. Trách nhiệm của người đứng đầu phải được xác lập rõ ràng, không thể đùn đẩy, né tránh khi sai phạm xảy ra. Đồng thời, cần thiết lập cơ chế kiểm tra chéo có sự tham gia của những cơ quan giám sát độc lập và báo chí để tạo nên “hàng rào kiểm soát” nhiều tầng, đủ sức ngăn chặn sự tha hóa quyền lực từ trong trứng nước.

Sức khỏe cộng đồng không thể trở thành “cái giá” trong những cuộc mặc cả, bắt tay lợi ích. Pháp luật sẽ xử lý cá nhân sai phạm, nhưng nếu không có cải cách thể chế ATTP, nếu cơ chế quản lý không được siết chặt, thì vòng lặp “Cục trưởng thứ ba, thứ tư” ngã ngựa hoàn toàn có thể xảy ra. Khi ấy, hậu quả sẽ không chỉ dừng lại ở việc vướng vòng lao lý của một số cán bộ, mà sẽ là niềm tin, sức khỏe, thậm chí sinh mạng của cả cộng đồng.

Ánh Phương/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/goc-nhin/hai-doi-cuc-truong-attp-bi-bat-lo-hong-quan-ly-va-bong-den-loi-ich-nhom-post1226657.vov