Giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu được thành lập năm 2002 dựa trên tâm nguyện của cố GS Nhà giáo Nhân dân Trần Văn Giàu. Giải thưởng được trao tặng thường niên dành cho các công trình nghiên cứu về lịch sử và lịch sử tư tưởng ở khu vực Nam Bộ, Nam Trung Bộ và TP.HCM.
Ban tổ chức trao giải cho PGS.TS Võ Văn Thắng, Nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH An Giang và TS Nguyễn Trung Hiếu, Giảng viên Khoa Du lịch và Văn hóa - Nghệ thuật
Tác phẩm “Tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tứ Ân Đạo Phật vùng Tây Nam Bộ” là công trình đầu tiên nghiên cứu về Lịch sử tư tưởng được Ủy ban giải thưởng vinh danh.
Tác phẩm “Tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tứ Ân Đạo Phật vùng Tây Nam Bộ” do Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh ấn hành, dày 673 trang. Trong khuôn khổ công trình nghiên cứu của mình, hai tác giả đã đưa nhiều tài liệu lần đầu tiên được giới thiệu đến công chúng về lịch sử hình thành của Tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tôn giáo Tứ Ân Đạo Phật tại vùng Tây Nam Bộ. Tác phẩm đã phân tích hệ thống tổ chức hoạt động, đặc trưng thờ phụng, cùng hệ thống nghi lễ và lễ cúng của từng tôn giáo. Bên cạnh đó, tác phẩm cũng làm rõ ảnh hưởng của các tôn giáo này đến đời sống tinh thần, vật chất của tín đồ và đưa ra một số dự báo về hoạt động của cộng đồng tín đồ trong tương lai.
Theo Ủy ban Giải thưởng Trần Văn Giàu, đây là một công trình nghiên cứu công phu, nghiêm túc; cung cấp nhiều tài liệu có giá trị tham khảo cao và có ý nghĩa quan trọng đối với việc nghiên cứu văn hóa tín ngưỡng, tôn giáo vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Tôn giáo học, Triết học tôn giáo,… Ngoài ra, chuyên khảo còn đóng góp nguồn tài liệu nghiên cứu quan trọng cho các cơ quan quản lý nhà nước về tôn giáo ở Nam Bộ nói riêng, cả nước nói chung.
Phát biểu tại buổi trao giải, PGS.TS Võ Văn Thắng, Nguyên hiệu trưởng Trường ĐH An Giang, ĐHQG-HCM cho biết: Là những người con của quê hương An Giang nói riêng, vùng đất Tây Nam Bộ nói chung, công trình của chúng tôi được thực hiện với khát vọng là góp phần làm sáng rõ thêm một màng vấn đề trong dòng chảy tư tưởng Việt Nam. Quá trình nghiên cứu không chỉ là hành trình tìm tòi tư liệu, đối chiếu và phân tích, mà còn là hành trình đối thoại với lịch sử, để hiểu sâu hơn trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng độc lập, tự do, hạnh phúc và hòa bình mà trước hết cho vùng đất Tây Nam Bộ và rộng ra là cho cả dân tộc. Chúng tôi mong rằng, công trình nhỏ bé này sẽ đóng góp một một viên gạch nhỏ rất khiêm tốn vào ngôi nhà chung của khoa học lịch sử tư tưởng, đồng thời gợi mở những hướng nghiên cứu mới cho đồng nghiệp, cho các bạn trẻ yêu thích lịch sử tư tưởng, khoa học xã hội và nhân văn trong tương lai.
PGS.TS Võ Văn Thắng phát biểu tại buổi trao giải
PGS.TS Võ Văn Thắng cho biết thêm: Giải thưởng Khoa học Trần Văn Giàu không chỉ là niềm vinh dự lớn lao đối với chúng tôi, mà còn là động lực mạnh mẽ để tôi tiếp tục gắn bó lâu dài trên con đường nghiên cứu khoa học.
“Tôi tin rằng, cùng với sự chung sức của nhiều thế hệ, những giá trị lịch sử và tư tướng Việt Nam sẽ tiếp tục được khơi dậy, nghiên cứu, lan tỏa và nối dài mạch sống, góp phần nuôi dưỡng lòng yêu nước, ý chí tự cường và tinh thần sáng tạo trong xã hội hôm nay. Và, chúng tôi cũng tin rằng, việc thấu hiểu quá khứ, thấu hiểu những dòng chảy tư tưởng của dân tộc mình, những giá trị đẹp, cao cả của con người và văn hóa Việt Nam sẽ góp phần xây dựng một tương lai vững vàng hơn, giàu bản sắc hơn, vươn tầm ra thế giới”, PGS.TS Võ Văn Thắng nói.
Được biết, từ năm 2002 đến nay, Ủy ban Giải thưởng Trần Văn Giàu đã xét chọn và trao tặng 12 giải thưởng cho các tác phẩm: Nguyễn Tri Phương (năm 2003); Ruộng đất và địa bạ triều Nguyễn (năm 2005); Lịch sử Nam Bộ kháng chiến chống Pháp (năm 2006); Những di tích khảo cổ học thời văn hóa Óc Eo - hậu Óc Eo ở An - Giang (năm 2009); Lịch sử Nam Bộ kháng chiến chống Mỹ (năm 2010); Lịch sử Tây Nam Bộ kháng chiến (năm 2011); Lịch sử hình thành và phát triển vùng đất Nam Bộ (năm 2015); Vùng đất Nam Bộ - quá trình hình thành và phát triển (năm 2017); Khảo cổ học Nam Bộ thời tiền sử, sơ sử (năm 2019); Vùng đất Nam Bộ - 10 tập (năm 2020); Gia Định – Sài Gòn – TPHCM dặm dài lịch sử (1698-2020) (năm 2023); Đô thị Sài Gòn-Chợ Lớn trước năm 1945 qua tài liệu lưu trữ (năm 2024).
Phan Ánh/VOV-ĐBSCL