Hải quân Mỹ xác nhận hai sự cố riêng biệt trong ngày 26.10 (giờ Mỹ) trên vùng Biển Đông: một trực thăng MH-60R Seahawk thuộc phi đoàn “Battle Cats” và một tiêm kích F/A-18F Super Hornet thuộc phi đoàn “Fighting Redcocks” lần lượt rơi khi huấn luyện từ tàu sân bay USS Nimitz, chỉ cách nhau khoảng 30 phút. Toàn bộ 5 thành viên phi hành đoàn đều được cứu sống. Nhà chức trách cho biết hai vụ việc không liên quan và đang điều tra nguyên nhân. Đây là chiếc Super Hornet thứ 4 bị mất trong năm nay, mỗi chiếc trị giá khoảng 60 triệu USD.
Một tiêm kích F/A-18 của Hải quân Mỹ cất cánh từ tàu sân bay USS George H.W. Bush tại Norfolk, bang Virginia, vào đầu tháng này - Ảnh: Getty
Tổng quan vận hành: USS Nimitz và cường độ hoạt động
USS Nimitz là tàu sân bay lâu đời nhất còn hoạt động của Mỹ, đưa vào phục vụ từ năm 1975 và dự kiến ngừng hoạt động vào năm tới. Con tàu đang trên đường trở về căn cứ hải quân Kitsap (bang Washington) sau nhiều tháng hoạt động tại Trung Đông. Nhiệm vụ này nằm trong khuôn khổ phản ứng trước các cuộc tấn công bằng UAV do lực lượng Houthi ở Yemen tiến hành nhằm vào tàu thương mại quốc tế.
Tàu sân bay USS Nimitz - Ảnh: Reuters
Phân tích kỹ thuật: khung thân lão hóa, môi trường biển và độ tin cậy
Theo thông tin được công bố, nguyên nhân sâu xa có thể gắn với sự mệt mỏi thiết bị do phải hoạt động trong thời gian dài, cường độ cao và điều kiện khắc nghiệt. Vận hành trên biển, đặc biệt ở các khu vực nóng ẩm, gió muối như Biển Đông, làm đẩy nhanh ăn mòn, tăng tải cho bảo dưỡng, ảnh hưởng đến độ tin cậy của hệ thống trên khung thân đã phục vụ hàng chục năm.
Bối cảnh chuyển giao lực lượng cũng là yếu tố vận hành. F/A-18 Super Hornet vẫn là trụ cột trên boong tàu, trong khi F-35C đang dần thay thế. Tiến độ chuyển giao chậm cộng với yêu cầu duy trì hiện diện khiến Super Hornet gánh khối lượng nhiệm vụ lớn, làm gia tăng rủi ro kỹ thuật trong huấn luyện và hoạt động thường xuyên.
Nền tảng khí tài liên quan
F/A-18F Super Hornet: trụ cột không quân hải quân
F/A-18 là máy bay chiến đấu đa năng, hai động cơ, siêu thanh, có khả năng hoạt động từ tàu sân bay, thực hiện không chiến, tấn công mặt đất, trinh sát và hỗ trợ điện tử trong mọi thời tiết. Phiên bản Super Hornet (F/A-18E/F) lớn hơn và mạnh hơn, với tầm bay xa, tải trọng vũ khí lớn và công nghệ hiện đại như radar AESA. Theo dữ liệu nguồn, F/A-18 đạt tốc độ tối đa khoảng Mach 1.8 (2.200 km/h), bán kính chiến đấu hơn 700 km, tiếp tục là trụ cột của Hải quân Mỹ.
Tiêm kích F/A-18F Super Hornet cất cánh từ boong tàu sân bay USS Harry S. Truman - Ảnh: Reuters
MH-60R Seahawk: đa nhiệm chống ngầm và giám sát biển
MH-60R Seahawk là trực thăng đa nhiệm hiện đại, trang bị radar mảng pha chủ động AESA APS-147, sonar AQS-22 và liên lạc kỹ thuật số, tăng cường tác chiến chống ngầm và giám sát trên biển. Vũ khí có thể gồm ngư lôi Mk-54, tên lửa dẫn đường AGM-114 Hellfire. Theo dữ liệu nguồn, MH-60R có chiều dài 19,76 m, chiều cao 5,18 m, trọng lượng cất cánh tối đa 10.659 kg, tốc độ tối đa khoảng 296 km/h, tầm hoạt động 454 km và phi hành đoàn 3-4 người.
Trực thăng MH-60R Seahawk - Ảnh: USN
Bảng dữ liệu tóm tắt
Chuỗi sự cố gần đây: rủi ro vận hành ngoài tác chiến
Các sự cố trên USS Nimitz nối dài chuỗi tai nạn không chiến đấu đáng chú ý. Theo nguồn tin: tháng 12 năm ngoái, tuần dương hạm USS Gettysburg vô tình bắn hạ một F/A-18 vừa cất cánh từ USS Harry S. Truman. Tháng 4 năm nay, một F/A-18E trượt khỏi boong chứa máy bay và rơi xuống Biển Đỏ trong quá trình cơ động khẩn để đối phó nguy cơ tập kích bằng UAV hoặc tên lửa của Houthi. Chưa đầy một tuần sau, thêm một F/A-18F rơi khi hạ cánh do trục trặc hệ thống hãm đà theo tiết lộ của các nguồn tin Reuters. Tháng 8, một Super Hornet khác rơi ngoài khơi bang Virginia khi huấn luyện.
Tiêm kích F/A-18 Hornet - Ảnh: Reuters
Đánh giá tác động: an toàn bay và duy trì hiện diện
Hai sự cố cách nhau 30 phút trên Biển Đông, dù không gây thương vong và chưa xác định liên quan hệ thống, cho thấy thách thức đảm bảo an toàn bay trong điều kiện nhịp độ hoạt động cao, khung thân lão hóa và môi trường biển ăn mòn. Việc đây là chiếc Super Hornet thứ 4 bị mất trong năm nay đặt ra yêu cầu siết chặt công tác bảo dưỡng, kiểm soát rủi ro trong huấn luyện và phân bổ nhiệm vụ hợp lý cho các phi đội.
Về cân bằng lực lượng, các tai nạn huấn luyện đơn lẻ chưa làm thay đổi đáng kể năng lực hiện diện của nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ. Tuy nhiên, chúng nhấn mạnh nhu cầu chuyển giao lực lượng có kiểm soát giữa Super Hornet và F-35C, đồng thời duy trì độ tin cậy khí tài trong các khu vực chiến lược như Biển Đông, nơi điều kiện môi trường và cường độ triển khai tác động trực tiếp tới sẵn sàng chiến đấu.
Một trực thăng MH-60R Sea Hawk đang chuẩn bị hạ cánh xuống boong tàu sân bay USS Nimitz trong khu vực phụ trách của Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM) ngày 3.8 - Ảnh: Quân đội Mỹ
CTVX