Bụi PM2.5 được đánh giá là tác nhân ô nhiễm không khí có ảnh hưởng tiêu cực nhất tới sức khỏe con người, nhất là bệnh phổi.
Từ thực tiễn thực hiện công tác khám bệnh, chữa bệnh nên trong các đợt góp ý vào dự thảo Luật Phòng bệnh (Luật Phòng bệnh vừa được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 10, ngày 10/12), Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Văn Giáp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai đã nêu ý kiến cần phải đẩy mạnh các chương trình tầm soát bệnh mạn tính về phổi.
Giá trị mang lại đó là hàng chục nghìn người bệnh được phát hiện sớm và đưa vào chương trình quản lý ngay tại cơ sở. Thông qua đó, hàng nghìn gia đình cũng như những người thân của họ được chữa lành, được điều trị và mang lại những giá trị hết sức to lớn cho cộng đồng cho toàn xã hội.
Đáng chú ý, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Văn Giáp, hai yếu tố nguy cơ lớn nhất trong không khí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người là khói thuốc lá và ô nhiễm môi trường.
Do vậy, việc tăng thuế thuốc lá, và thực thi nghiêm Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá là biện pháp quan trọng để giảm phơi nhiễm khói thuốc trong cộng đồng.
Ngoài ra, ô nhiễm không khí từ công nghiệp, giao thông, đốt rác, hoặc bụi mịn trong đô thị cũng ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Hiện Chính phủ và các địa phương đã và đang triển khai nhiều biện pháp kiểm soát, nhưng vẫn cần sự phối hợp mạnh mẽ hơn nữa để cải thiện chất lượng không khí. Nếu không làm tốt, ô nhiễm không khí sẽ tiếp tục là nguyên nhân gây ra rất nhiều bệnh lý hô hấp, tim mạch và đặc biệt là bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Để giảm thiểu nguy cơ liên quan đến bệnh phổi, người dân cần thực hiện lối sống theo hướng lành mạnh hơn như ăn uống điều độ, tăng cường vận động thể lực, kiểm soát cân nặng để giảm nguy cơ béo phì… Những điều này không chỉ giúp phòng tránh bệnh phổi, mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường, ung thư và nhiều bệnh mạn tính khác.
Mặt khác, ngành y tế cần phối hợp các cơ quan chức năng trên địa bàn truyền thông mạnh mẽ hơn để người dân hiểu rằng, việc sống khỏe mạnh không chỉ là lựa chọn cá nhân mà còn là trách nhiệm với thế hệ tương lai, bởi hút thuốc lá hay ô nhiễm môi trường đều ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con trẻ, thậm chí ngay từ khi còn trong bụng mẹ.
Theo Tiến sĩ Lê Thái Hà, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), nguyên nhân chủ yếu của bệnh phổi đến từ lối sống không lành mạnh và môi trường sống ô nhiễm. Trong đó, hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ lớn nhất, bên cạnh đó là ô nhiễm không khí, khói bụi công nghiệp, ít vận động, chế độ ăn thiếu lành mạnh và không khám sức khỏe định kỳ.
Để giảm thiểu nguy cơ, điều quan trọng nhất là duy trì lối sống khỏe mạnh: tập thể dục đều đặn, vận động hằng ngày; hạn chế rượu bia, không hút thuốc; ăn uống cân bằng; chủ động khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bất thường.
Phó Cục trưởng Lê Thái Hà cũng cho rằng, hiện nay, các thông tin sức khỏe đã được số hóa, mỗi người dân đều có thể quản lý hồ sơ sức khỏe điện tử của mình. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa có thói quen lưu giữ và theo dõi dữ liệu sức khỏe, trong khi đây là yếu tố cực kỳ quan trọng để phòng và phát hiện bệnh sớm.
Ngành Y tế sẽ tiếp tục đồng hành cùng người dân trong việc nâng cao nhận thức, hướng dẫn tự chăm sóc và dự phòng bệnh. Sức khỏe cộng đồng là nền tảng quan trọng nhất cho phát triển bền vững, và việc đầu tư vào phòng bệnh chính là đầu tư cho tương lai.
QUANG HOÀNG