Hải Phòng: Điểm chuẩn vào 10 công lập hạ tới 3 lần, trường tư khó bề xoay xở

7 giờ trướcBài gốc

Năm học 2025-2026, thành phố Hải Phòng đưa ra kế hoạch tuyển sinh lớp 10 khiến không ít trường ngoài công lập khó khăn. Trong khi hệ thống trường công lập được giao chỉ tiêu lớn với 489 lớp, tương đương 21.814 học sinh, thì khối tư thục dù có tiềm năng phát triển được phân bổ với 163 lớp, với 7.272 học sinh.

Như vậy, tỷ lệ học sinh được phân bổ vào trường công chiếm tới gần 75%.

Chỉ tiêu lớp 10 trường công lập ở Hải Phòng (trước sáp nhập) chiếm tới gần 75%. Ảnh chụp màn hình

Thực tế cho thấy, những năm gần đây, một số trường tư thục ở Hải Phòng đã và đang nỗ lực nâng cao chất lượng đào tạo, thu hút học sinh bằng chương trình học linh hoạt, chú trọng kỹ năng sống, ngoại ngữ, nghệ thuật...

Tuy nhiên, khi chỉ tiêu dành cho hệ công lập được “mở rộng hết mức”, phụ huynh không còn nhu cầu tìm đến trường tư, và các trường này rơi vào vòng luẩn quẩn: không đủ học sinh, dẫn đến không đủ nguồn thu, rồi bị đánh giá là không đạt điều kiện tuyển sinh trong năm sau.

Cần tính toán phân bổ chỉ tiêu hài hòa, đảm bảo công lập và tư thục cùng song hành

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thạc sĩ Vũ Xuân Trung - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Lương Khánh Thiện (thành phố Hải Phòng) nhấn mạnh: "Sự hài hòa và song hành giữa hệ thống trường công lập và tư thục là điều kiện tiên quyết để tạo nên một hệ sinh thái giáo dục bền vững. Tuy nhiên, các biến động gần đây trong chính sách tuyển sinh lớp 10 công lập đang đặt ra nhiều thách thức đặc biệt với khối trường tư thục.

Với mức chi phí thấp và hệ thống phân bố rộng khắp, trường công lập từ lâu vẫn là lựa chọn của phần lớn phụ huynh và học sinh, trở thành nền tảng quan trọng của hệ thống giáo dục quốc dân. Trong khi đó, khối trường tư thục đang dần khẳng định vị thế nhờ vào chương trình đào tạo linh hoạt, cơ sở vật chất hiện đại và các hoạt động trải nghiệm sáng tạo.

Sự tồn tại song song của hai loại hình này không phải là sự cạnh tranh, mà là sự bổ sung cho nhau, tạo ra những lựa chọn phong phú phù hợp với nhu cầu giáo dục đa dạng của xã hội. Qua đó, hệ thống giáo dục trở nên năng động và phát triển mạnh mẽ, thích ứng tốt hơn với thay đổi của xã hội.

Việc mở rộng chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 công lập thời gian gần đây được nhìn nhận như một biện pháp “giảm tải” áp lực thi cử, đặc biệt tại các thành phố lớn. Khi chỉ tiêu nhiều hơn, cơ hội được học tập của học sinh ở trường công cũng lớn hơn.

Tuy nhiên, chính sách này cũng vô tình làm xáo trộn thị trường tuyển sinh, khiến nhiều trường tư thục đối mặt với tình trạng tuyển thiếu hoặc phải điều chỉnh kế hoạch vận hành ngay sát năm học mới. Điều đó khiến các trường tư thục rơi vào tình trạng bị động, ảnh hưởng đến chiến lược phát triển dài hạn của các nhà đầu tư".

Trong khi đó, lãnh đạo Trường Trung học phổ thông Hàng Hải (Hải Phòng) chia sẻ: Trong kỳ tuyển sinh vào lớp 10 năm nay, Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng đã hạ điểm chuẩn tới 3 lần.

Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng hạ điểm chuẩn nhiều lần khiến các trường tư thục gặp khó trong tuyển sinh (Ảnh: LT)

“Theo số liệu báo cáo của các trường gửi Sở Giáo dục và Đào tạo trước khi hạ điểm chuẩn lần 3 của Sở, nếu cộng vào, các trường phổ thông tư thục trong nội thành thiếu hơn 400 học sinh. Nếu thống kê số liệu sau hạ điểm lần 3 thì tư thục nội thành thiếu nhiều hơn nữa (riêng Trường Trung học phổ thông Hàng Hải bị rút 25 hồ sơ).

Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở khu vực Tây Hải Phòng (khu vực Hải Dương cũ). Chưa năm học nào mà việc tuyển sinh khốn khổ như năm học này.

Theo quan điểm của tôi, việc mở rộng lớp công lập giúp an sinh xã hội nhưng cũng tạo gánh nặng cho ngân sách và đi kèm với đó là các chi phí về cơ sở vật chất, giáo viên nhất là trong bối cảnh thực hiện dạy và học 2 buổi/ngày từ năm học tới.

Nhìn thống kê các trường tư thục nội thành thì thấy các trường đều thiếu nhiều (trong đó có các trường chất lượng giáo dục rất cao, thuộc top đầu các trường tư thục như Trường Trung học phổ thông Thăng Long, Trường Trung học phổ thông Hàng Hải, Trường Trung học phổ thông Anhxtanh).

Về lâu dài, với chính sách như hiện nay, các trường tư sẽ khó phát triển ổn định, nó sẽ làm giảm hiệu quả chủ trương xã hội hóa giáo dục của Đảng và Nhà nước, không thực hiện được các mục tiêu xã hội hóa giáo dục của thành phố”.

Số liệu tuyển sinh của các trường tư thục trước khi Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng hạ điểm chuẩn lần 3. Ảnh: NVCC

Thay đổi chỉ tiêu cần có lộ trình rõ ràng và công khai sớm

Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Lương Khánh Thiện nhấn mạnh, việc thay đổi chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10, nhất là tại các đô thị lớn, cần được thực hiện trên cơ sở khảo sát nhu cầu thực tế, công khai sớm và có lộ trình rõ ràng.

Điều này không chỉ giúp trường công và trường tư chủ động trong việc xây dựng kế hoạch tuyển sinh, tuyển dụng nhân sự, đầu tư cơ sở vật chất, mà còn tránh cuộc đua căng thẳng vào các đơn vị trường công của phụ huynh học sinh.

Một trong những nguyên nhân khiến phụ huynh luôn ưu tiên lựa chọn trường công một phần đến từ công tác định hướng và phân luồng tại cấp trung học cơ sở. Mặt khác, hệ thống các trường tư thục cũng cần đẩy mạnh trong hoạt động truyền thông tạo ra lựa chọn đa dạng hơn cho xã hội, để trường công không chỉ là đích đến duy nhất trên con đường học tập của các em, trong thị trường giáo dục rộng lớn.

Nhiều cơ sở giáo dục tư thục hiện nay đang được đầu tư bài bản, với những chiến lược phát triển đội ngũ giáo viên, hoạt động cải tiến chương trình hiệu quả, đang đóng góp không nhỏ vào bức tranh giáo dục của địa phương.

Những đơn vị này cần được hỗ trợ xứng đáng thông qua các chính sách ưu đãi hỗ trợ kinh doanh. Đây là cách để khuyến khích trường tư giữ vững chất lượng, đồng thời tạo cơ hội tiếp cận giáo dục tốt cho mọi học sinh.

Một hệ sinh thái giáo dục phát triển luôn tạo điều kiện cho sự bình đẳng. Sự bình đẳng trong giáo dục bắt đầu từ cơ hội để người học tiếp cận dễ dàng với các loại hình giáo dục chất lượng, phù hợp với năng lực và hoàn cảnh của mình.

Để làm được điều đó, các cơ sở giáo dục tư thục rất cần động lực về chính sách giáo dục, các cơ chế tạo động lực thúc đẩy cho các loại hình giáo dục cùng phát triển.

Một hoạt động tọa đàm đối thoại tại Trường Trung học phổ thông Lương Khánh Thiện. Ảnh: website nhà trường

Cùng bàn về vấn đề này, cô Hồ Thị Dinh - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Lương Thế Vinh (Hải Phòng) cho rằng: Thực tế, nếu chỉ quan tâm phát triển hệ thống các trường công lập mà không tạo điều kiện cho các trường tư thục có cơ hội phát triển thì sẽ không tạo ra đối trọng kích thích sự phát triển và tích cực đổi mới giáo dục trong bối cảnh hiện nay.

Hệ thống các trường tư thục đã có những trường vươn lên về chất lượng sánh vai với các trường công lập, cũng có trường đi trước đón đầu xu thế phát triển của nền giáo dục hiện đại tạo cơ hội cho các em học sinh được tiếp cận với phương pháp giáo dục và công nghệ dạy học tiên tiến.

Như vậy, để tận dụng tối đa nguồn lực xã hội hóa giáo dục, đáp ứng được đa dạng nhu cầu của phụ huynh và học sinh thì cần chú ý đến trước hết là bài toán phân bổ chỉ tiêu tuyển sinh và giám sát thực hiện việc tuyển sinh đúng chỉ tiêu tránh thừa, thiếu cục bộ làm ảnh hưởng tới kế hoạch chung và tính nghiêm minh trong chức năng quản lý giáo dục của Sở Giáo dục và Đào tạo.

Về phân bổ chỉ tiêu với các trường tư thục cần có tiêu chí rõ ràng về cơ sở vật chất, chất lượng giáo dục, đội ngũ, sự tích cực đổi mới… được công bố công khai để các trường tư thục phấn đấu phát triển về mọi mặt để đóng góp chung cho sự phát triển của ngành.

Về phía các trường tư thục khi xây dựng phương án tuyển sinh cần chú ý nâng điều kiện đầu vào để các em học sinh có cố gắng từ cấp trung học cơ sở không bị hổng kiến thức.

Về tỉ lệ học sinh được phân bổ cho trường công và trường tư, cô Dinh bày tỏ mong muốn Sở Giáo dục và Đào tạo tính toán tỷ lệ hợp lý để các trường tư có đủ nguồn lực duy trì sự phát triển ổn định.

Trong khi đó, lãnh đạo Trường Trung học phổ thông Hàng Hải cho rằng: thành phố nên quan tâm mở rộng hệ thống trường mầm non, tiểu học công lập. Khối phổ thông, nhất là khu vực nội đô (dân số đông, nhu cầu học tập cao, cư dân có điều kiện...) thì nên khuyến khích xã hội hóa để tạo sự cân đối, đáp ứng tốt nhu cầu giáo dục chất lượng và linh hoạt của nhân dân.

Bên cạnh đó cần quan tâm để tính toán chỉ tiêu cao hơn đối với các trường tư thục khu vực nội thành. Đồng thời, tính toán hạ sĩ số giáo dục phổ thông công lập xuống 40-42 học sinh/lớp để tăng chất lượng, tăng khả năng dạy học phân hóa ở các cơ sở giáo dục.

“Hy vọng rằng ngành giáo dục sẽ quan tâm tính toán sát hơn đối với số học sinh khu vực nội thành để để đảm bảo việc tuyển sinh của các trường tư thục trong nội thành. Việc các trường phổ thông tuyển sinh ổn định cũng là điều kiện tiên quyết để các trường hoạt động ổn định, góp phần chung vào sự phát triển của giáo dục thành phố.

Hiện Quốc hội đã có ý kiến và Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng dự kiến thay đổi con số 40% phân luồng sau trung học cơ sở là quan điểm rất đúng trong tình hình kinh tế xã hội đất nước hiện nay. Việc khuyến khích học sinh học hết trung học phổ thông để nâng cao nguồn nhân lực quốc gia là chủ trương rất đúng đắn khi chúng ta đang chuyển dần từ nguồn nhân lực lớn tham gia gia công, lắp ráp sang chế tạo, sáng tạo, ứng dụng công nghệ cao thì Nhà nước càng cần quan tâm tới bậc học giáo dục phổ thông. Muốn làm được điều đó thì phải quan tâm tới giáo dục tư thục.

Đặc biệt, Sở Giáo dục và Đào tạo không nên hạ điểm chuẩn quá 2 lần vì nó ảnh hưởng rất nhiều đến tính ổn định trong tuyển sinh của các trường top đầu tư thục”, lãnh đạo Trường Trung học phổ thông Hàng hải nhấn mạnh.

Rõ ràng, nếu không có những điều chỉnh hợp lý và kịp thời trong cách phân bổ chỉ tiêu tuyển sinh, nhiều trường tư thục ở Hải Phòng sẽ phải thu hẹp quy mô hoặc đứng trước nguy cơ đóng cửa.

Việc bảo vệ quyền lợi của các trường tư không chỉ là tạo sự công bằng, mà còn là bảo vệ sự phát triển bền vững và toàn diện của hệ thống giáo dục thành phố. Cần có một cái nhìn khách quan và chiến lược bài bản hơn trong cách thiết kế chính sách tuyển sinh, trong đó cần coi trường tư là một phần không thể thiếu của hệ sinh thái giáo dục, chứ không phải là "phương án B" sau trường công lập như hiện nay.

LÃ TIẾN

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/hai-phong-diem-chuan-vao-10-cong-lap-ha-toi-3-lan-truong-tu-kho-be-xoay-xo-post253519.gd