Theo đó, công tác lãnh đạo, chỉ đạo về quản lý tàu cá và chống khai thác IUU được triển khai đồng bộ, thường xuyên. Đến nay, Hải Phòng không còn tàu cá “3 không: không đăng ký, không đăng kiểm và không có giấy phép khai thác”; 100% tàu đã được đăng ký, đánh dấu, cập nhật đầy đủ dữ liệu trên hệ thống quản lý nghề cá quốc gia (Vnfishbase), đồng bộ với hệ thống giám sát hành trình (VMS) và tích hợp dữ liệu dân cư (VNeID).
Tính đến nay, Hải Phòng không còn tàu cá 3 không, 100% tàu đã được đăng ký, đánh dấu, cập nhật dữ liệu trên hệ thống Vnfishbase, VMS gắn với dữ liệu dân cư VNeID.
100% tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên đều đã lắp thiết bị giám sát hành trình. Tỷ lệ tàu còn hạn đăng kiểm đạt 98,4%, còn hạn giấy phép khai thác đạt 92,58% - đều cao hơn mức trung bình cả nước. Số tàu mất kết nối VMS giảm mạnh qua từng năm, từ 214 tàu (năm 2024) xuống còn 79 tàu (năm 2025), trong đó chỉ còn 2 tàu mất kết nối trên 10 ngày.
Việc kiểm tra, giám sát sản lượng thủy sản tại cảng cá được thực hiện nghiêm túc, tàu cá khai thác sai vùng giảm đáng kể. Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng đã liên tục cập nhật danh sách lên phần mềm hệ thống giám sát tàu cá, rà soát, lập danh sách khoanh vùng đối tượng tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU như chưa cấp phép khai thác thủy sản, hết hạn đăng kiểm tàu cá, ngắt kết nối thiết bị giám sát hành trình, tàu cá vượt ranh giới trên biển theo quy định...
Đối với những tàu cá này, Sở kiên quyết không cho rời cảng và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định khi cập cảng. Bên cạnh đó, việc cập nhật thường xuyên dữ liệu xử phạt vi phạm hành chính, rà soát và thống nhất số liệu tàu cá trên các phần mềm quản lý chuyên dụng như Vnfishbase cũng góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tàu cá trên địa bàn thành phố.
Đáng chú ý, để đảm bảo tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng đã chú trọng việc ghi chép, theo dõi đầy đủ thông tin tàu cá cập, rời cảng, giám sát sản lượng, biên bản kiểm tra, nhật ký khai thác. Các dữ liệu này được đối chiếu, khớp nối với thông tin trên phần mềm quản lý Vnfishbase để truy vết, chứng minh tính hợp pháp của hoạt động khai thác. Song song với đó, lực lượng chức năng đã tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát trên biển nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm Luật Thủy sản và quy định về IUU.
Không chỉ tập trung vào quản lý, giám sát, Hải Phòng còn đặc biệt quan tâm đến công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cộng đồng ngư dân. Các địa phương đã kiện toàn, thành lập các Tổ chống khai thác IUU, phân công trách nhiệm cụ thể cho các cấp, các ngành.
Danh sách tàu cá không tham gia khai thác, tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU được công khai, niêm yết rộng rãi. Nhờ đó, nhận thức của người dân về tác hại của khai thác IUU ngày càng được nâng cao, số lượng tàu cá vi phạm giảm rõ rệt. Ngư dân dần hình thành thói quen ghi chép nhật ký khai thác, bật thiết bị giám sát hành trình 24/24 giờ và thực hiện trình báo khi xuất, rời cảng theo quy định.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, sản lượng thủy sản bốc dỡ qua Cảng ước 248 tấn, qua kiểm tra không có trường hợp tàu cá chênh lệch trên 20% so với thực tế bốc dỡ qua cảng, đảm bảo đúng quy định. Tính đến ngày 15/6/2025, Thành phố Hải Phòng có tổng số tàu cá đã được đăng ký và cập nhật trên phần mềm Vnfishbase 821 tàu. Số tàu đã cấp giấy phép khai thác thủy sản: 761/821 đạt 92,69%; số tàu hết hạn giấy phép khai thác thủy sản 60/821 tàu chiếm 7,31%.
Hải Phòng có 971 tàu cá, 100% tàu có chiều dài trên 15 m đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình VMS.
Mặt khác, việc triển khai phần mềm truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT) đã đạt được những kết quả tích cực. Từ đầu năm, lực lượng chức năng đã tổ chức hướng dẫn sử dụng và cài đặt phần mềm eCDT cho 85 thuyền trưởng tàu cá, góp phần nâng cao năng lực và trình độ của ngư dân trong việc ứng dụng công nghệ vào quản lý hoạt động khai thác. Ứng dụng eCDT đã tạo điều kiện cho 915 lượt tàu cá cập và 928 lượt tàu cá rời cảng thực hiện thông qua phần mềm. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu thủ tục hành chính mà còn tăng cường khả năng theo dõi, kiểm soát và ngăn chặn các hành vi vi phạm trên biển.
Thông qua việc thực hiện đầy đủ các quy trình xuất - nhập cảng, kết hợp với yêu cầu thuyền trưởng và chủ tàu phải ghi chép, báo cáo nhật ký khai thác, nhiều hành vi vi phạm, gian lận sản lượng, khai thác sai vùng đã được ngăn chặn kịp thời. Hệ thống nhật ký khai thác cũng giúp cơ quan quản lý có dữ liệu kiểm chứng đối với sản phẩm khai thác tự nhiên, làm cơ sở cho truy xuất nguồn gốc thủy sản theo tiêu chuẩn của thị trường quốc tế.
Riêng trong tháng 6/2025, các lục lượng IUU trên địa bàn Thành phố đã xử lý 100 trường hợp vi phạm hành chính với tổng số tiền xử phạt 791 triệu đồng do vi phạm tàng trữ kích điện trên tàu cá để khai thác thủy sản trái phép và các lỗi khác không thông báo cập, rời cảng; thiếu chứng chỉ thuyền, máy trưởng; thuyền viên không có tên trong sổ danh bạ thuyền viên, không treo quốc kỳ...
Bên cạnh đó, ngoài việc giám sát VMS liên tục, lực lượng biên phòng, kiểm ngư và thanh tra thủy sản đã tăng cường tuần tra, kiểm tra trên biển, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vượt ranh giới cho phép hoặc ngắt kết nối VMS. Một số địa phương đã lập danh sách tàu có nguy cơ cao vi phạm IUU để theo dõi đặc biệt.
Đồng thời, việc kiên quyết không xác nhận nguồn gốc thủy sản đối với tàu cá có hành vi vi phạm IUU cũng được áp dụng nhằm răn đe, loại trừ nguồn thủy sản bất hợp pháp ra khỏi chuỗi cung ứng.
Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, Hải Phòng đang trở thành điểm sáng trong việc quản lý tàu cá và ngăn chặn hiệu quả tình trạng vi phạm vùng biển nước ngoài.
Thanh Sơn