Tàu Yantar được một tàu khu trục của Hải quân Hoàng gia theo dõi ngoài khơi bờ biển Scotland. Ảnh: Stefan Rousseau/PA Wire
Theo tờ The Telegraph ngày 19/11, Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey cho biết Hải quân Hoàng gia sẽ thay đổi “quy tắc giao chiến” sau khi phát hiện tàu Yantar, nghi là tàu do thám, ngoài khơi Scotland vào đầu tháng này.
Tại họp báo sáng 19/11 (giờ địa phương), ông Healey nói tàu Yantar đã chiếu chùm sáng về phía máy bay săn ngầm RAF P-8 Poseidon được triển khai để giám sát tàu này. Ông gọi hành động này là cực kỳ nguy hiểm và cảnh báo Nga rằng Anh đã chuẩn bị các phương án quân sự nếu tàu Yantar đổi hướng.
Bộ trưởng Quốc phòng Anh cho biết các tàu chiến Anh giờ đây có thể bám sát Yantar chặt chẽ và quyết liệt hơn, tiếp cận ở khoảng cách xấp xỉ chiều dài một sân bóng.
Ông Healey nói: “Chúng tôi đã triển khai tàu hộ vệ của Hải quân Hoàng gia và máy bay P-8 của Không quân Hoàng gia để theo dõi mọi động thái của con tàu này mà trong quá trình đó, Yantar đã chiếu laser vào phi công của chúng tôi. Đây là hành động nguy hiểm và đây là lần thứ hai trong năm nay Yantar xuất hiện trong vùng biển Anh”.
Tuy nhiên, một nguồn tin quốc phòng cấp cao cho biết khó tưởng tượng việc tàu Anh được phép nổ súng vào Yantar, trừ khi con tàu thực hiện hành động cực kỳ nguy hiểm.
Ông Matt Western, Chủ tịch Ủy ban hỗn hợp về Chiến lược An ninh Quốc gia, lại nhận định rằng họ còn có thể làm nhiều hơn và cảnh báo: “Có thể cần đáp trả quyết đoán hơn”.
Trong khi đó, Nga bác bỏ các tuyên bố của ông Healey. Đại sứ quán Nga tại London nói: “Những cáo buộc và nghi ngờ vô tận từ giới lãnh đạo Anh thật sự nực cười. Hành động của nước chúng tôi không ảnh hưởng đến lợi ích của Anh và không nhằm phá hoại an ninh nước này. Tuy nhiên, nước Anh với đường hướng bài Nga và leo thang chủ nghĩa quân sự đang làm suy giảm an ninh châu Âu, tạo tiền đề cho những tình huống nguy hiểm mới”.
Nga khẳng định Yantar là tàu nghiên cứu hải dương học hoạt động trong vùng biển quốc tế, còn Anh cho rằng con tàu này đang do thám các tuyến cáp dưới biển quan trọng.
Chính phủ không tiết lộ tuyên bố đã gửi Nga sau vụ việc. Người phát ngôn Thủ tướng Anh chỉ nói: “Lập trường của chúng tôi về sự can thiệp của Nga là rõ ràng”, nhưng từ chối bình luận chi tiết về ngoại giao.
Ông Healey cho biết tàu hộ tống HMS Somerset của Hải quân Hoàng gia theo dõi con tàu của Nga ngoài khơi Scotland. Bộ Quốc phòng Anh theo dõi Yantar từ ngày 5 đến 11/11. Đây là lần thứ hai trong vòng một năm Yantar xuất hiện ở vùng biển Anh. Giới lãnh đạo quốc phòng tin rằng con tàu này sử dụng các thiết bị cảm biến để do thám.
Bộ trưởng Quốc phòng Anh nói Yantar hiện ở rìa vùng biển Anh phía Bắc Scotland, đã đi vào vùng biển rộng hơn của Anh trong vài tuần qua. Ông cáo buộc Yantar là một phần của hạm đội Nga có thể gây rủi ro cho cơ sở hạ tầng dưới biển của Anh và đồng minh.
Ông Healey nhấn mạnh: “Đây không chỉ là một chiến dịch hải quân. Đây là một phần chương trình của Nga do Tổng cục Nghiên cứu Biển sâu (GUGI) điều hành, có khả năng giám sát thời bình và phá hoại khi xung đột. Vì vậy, bất cứ khi nào Yantar đi vào vùng biển rộng hơn của Anh, chúng tôi đều theo dõi, răn đe và gửi thông điệp rằng chúng tôi đã sẵn sàng, cùng với các đồng minh. Năm ngoái, Anh đã dẫn đầu phản ứng trước các vụ tấn công cơ sở hạ tầng trọng yếu cùng các quốc gia Baltic và Bắc Âu, sau đó NATO cũng tham gia chiến dịch. Đây là minh chứng cho khả năng và sẵn sàng hành động của Anh, vì chúng tôi sẽ không dung thứ cho mối đe dọa tới các tuyến kết nối thiết yếu dưới nước của người dân Anh”.
Yantar được cho là thuộc đội tàu bí mật của Nga. Đội tàu này thường sử dụng tàu dân sự không treo cờ, ước tính gồm ít nhất 600 tàu.
Hồi tháng 1, Yantar từng vào vùng biển Anh, khiến Hải quân Hoàng gia phải can thiệp. Khi đó, tàu HMS Somerset và tàu tuần tra HMS Tyne đã giám sát Yantar. HMS Somerset bí mật triển khai trực thăng Merlin dùng cảm biến phát hiện tàu Nga khi tàu đi về phía Bắc hướng tới eo biển Manche. Sau đó, tàu này áp sát và chặn tại lối vào eo biển gần Ushant, Pháp.
Anh ngày càng lo ngại về sự hiện diện của hải quân Nga trong vùng biển nước này. Tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Anh cho biết hoạt động tàu ngầm Nga đã tăng 1/3. Tàu chiến Nga đi qua eo biển Manche cũng thường bị tàu Anh bám sát, nhưng các quan chức quốc phòng khẳng định đó là hoạt động thường lệ.
Tháng 11/2024, ông Healey lệnh một tàu ngầm hạt nhân lớp Astute nổi lên ngay trước mũi tàu Yantar giữa lo ngại tàu Nga do thám các tuyến cáp dưới biển.
Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc