Thu ngân sách phân hóa giữa các địa bàn
Tháng 10/2025, tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) từ hoạt động xuất nhập khẩu của Chi cục Hải quan KV XIV đạt 152,41 tỷ đồng, tăng so với mức 143,86 tỷ đồng tháng 9, tương ứng 105,95%. Lũy kế 10 tháng, số thu đạt gần 1.229 tỷ đồng. Tuy nhiên, khi đánh giá theo từng địa bàn, mức độ hoàn thành mục tiêu cho thấy sự phân hóa đáng chú ý.
Tại Đắk Lắk, số thu trong kỳ đạt 6.172,58 tỷ đồng, chỉ bằng 51,47% so với tháng trước. Dù lũy kế đạt 144.600,90 tỷ đồng, tương đương 99,45% cùng kỳ, mức hoàn thành so với dự toán Chính phủ chỉ đạt 93,29% và mới bằng 68,86% chỉ tiêu Cục Hải quan và Chi cục giao. Điều này phản ánh áp lực đáng kể về tiến độ thu trong giai đoạn còn lại của năm. Cơ cấu thu theo đơn vị cho thấy: Hải quan Buôn Ma Thuột đạt 2.041,58 tỷ đồng, trong khi Hải quan Phú Yên đạt 4.131 tỷ đồng, lũy kế 108.085 tỷ đồng với mức tăng trưởng 166,52% so với cùng kỳ.
Ngược lại, địa bàn Gia Lai duy trì mức thu ổn định khi đạt 51.075,81 tỷ đồng, gần tương đương so với tháng trước. Tuy nhiên, lũy kế 437.017,38 tỷ đồng chỉ đạt 65,04% so với cùng kỳ 2024. Tại đây, Hải quan CKQT Lệ Thanh đạt 4.786,49 tỷ đồng (lũy kế 25.436,21 tỷ đồng), bằng 21,63% so với cùng kỳ, còn Hải quan cảng Quy Nhơn đạt 46.289,32 tỷ đồng (lũy kế 411.581,17 tỷ đồng), tương ứng 74,26% cùng kỳ.
Công chức Hải quan đi kiểm tra thực tế hàng hóa tại cơ sở. Ảnh: Lạc Nguyên
Nhìn toàn cục, Chi cục thu 57.400,80 tỷ đồng trong kỳ, bằng 90,80% so với kỳ trước. Lũy kế đạt 582.847,04 tỷ đồng, tương ứng 71,32% cùng kỳ năm 2024. Mức hoàn thành mới đạt 58,87% dự toán Chính phủ và 55,77% chỉ tiêu của Cục và Chi cục, kết quả này đặt ra yêu cầu điều hành thu quyết liệt hơn trong hai tháng cuối năm.
Cơ cấu sắc thuế tiếp tục cho thấy sự phụ thuộc lớn vào thuế giá trị gia tăng (GTGT) đạt 43.817,96 tỷ đồng, trong khi thuế xuất khẩu đạt 10.172,58 tỷ đồng và thuế nhập khẩu 3.214,68 tỷ đồng. Ở nhóm mặt hàng, xuất khẩu đóng góp 11.351,75 tỷ đồng, chủ yếu từ dăm gỗ, tinh quặng và sản phẩm gỗ. Nhập khẩu đạt 47.641,56 tỷ đồng với tỷ trọng lớn đến từ phân bón, máy móc thiết bị, nguyên liệu dược và gỗ, sản phẩm gỗ.
Đẩy mạnh quản lý rủi ro, phân luồng hiệu quả và kiểm tra sau thông quan
Song song với nhiệm vụ thu, Chi cục Hải quan khu vực XIV đặt trọng tâm lớn vào công tác quản lý rủi ro trong tháng 10. Kết quả phân luồng cho thấy có 8.059 tờ khai phát sinh, trong đó luồng xanh chiếm 67,32%, luồng vàng 27,21% và luồng đỏ 5,47%. Tỷ lệ luồng vàng và đỏ tăng nhẹ phản ánh sự điều chỉnh chính sách kiểm soát phù hợp với diễn biến rủi ro.
Chi cục sẽ triển khai nhiều nhiệm vụ trọng tâm như: tổng kết kế hoạch thu thập – xử lý thông tin năm 2025, rà soát tiêu chí phân tích rủi ro đang áp dụng, đánh giá hàng hóa thuộc danh mục rủi ro theo Quyết định 758/QĐ-CHQ, tăng cường phân cấp áp dụng tiêu chí phân luồng theo Công văn 8986/CHQ-QLRR.
Công tác phòng chống buôn lậu được chi cục tăng cường triển khai 2 tháng cuối năm. Ảnh: Lạc Nguyên
Hoạt động nhận diện doanh nghiệp trọng điểm và mặt hàng trọng điểm theo Kế hoạch 276/KH-HQKV14 cũng được triển khai, tập trung vào các lĩnh vực có nguy cơ gian lận cao như giả mạo xuất xứ, ghi nhãn, xâm phạm sở hữu trí tuệ và chuyển tải bất hợp pháp. Việc 108 doanh nghiệp được phê duyệt trên hệ thống CRMS, đạt 100% kế hoạch, cho thấy địa bàn đã củng cố nền tảng dữ liệu phục vụ phân tích rủi ro.
Trong công tác hậu kiểm, tháng 10 ghi nhận 1 cuộc kiểm tra tại trụ sở doanh nghiệp và 1 quyết định kiểm tra tại trụ sở hải quan. Lũy kế 10 tháng đã ban hành14 quyết định kiểm tra, số thu nộp ngân sách qua thanh tra - kiểm tra đạt hơn 1.091 triệu đồng, trong đó 671 triệu đồng từ ấn định thuế. Khoản thu này không lớn so với tổng thu toàn khu vực nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc bù đắp thất thu và nâng chất lượng tuân thủ.
Các kết quả trên thể hiện sự chuyển hướng từ “kiểm tra trên từng lô hàng” sang “kiểm soát rủi ro theo mô hình quản trị”, phù hợp xu thế hiện đại hóa hải quan và yêu cầu sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn. Trong bối cảnh hoạt động thương mại có nhiều biến động khó lường, đây là giải pháp căn cơ để hạn chế gian lận và tạo sự công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế.
Bước sang tháng 11, Chi cục Hải quan khu vực XIV cho biết, đơn vị sẽ hướng trọng tâm vào: Chuyển đổi số – cải cách hành chính; tăng cường giám sát – quản lý; và chống buôn lậu, gian lận thương mại.
Chi cục sẽ thí điểm phòng họp không giấy tờ, phối hợp đo thời gian giải phóng hàng tại Quy Nhơn và kiểm tra công tác công nghệ thông tin tại các đơn vị. Những hoạt động này nhằm nâng chuẩn vận hành nội bộ, rút ngắn quy trình và cải thiện hiệu quả phục vụ doanh nghiệp.
Trong công tác giám sát, chi cục tiếp tục yêu cầu thực hiện nghiêm các quy định pháp luật, vận hành thông suốt VNACCS/VCIS, dịch vụ công trực tuyến và VASSCM. Việc rà soát các địa điểm kiểm tra hàng hóa, kho bãi ở khu vực biên giới được nhấn mạnh để bảo đảm điều kiện hoạt động theo quy định.
Ở lĩnh vực quản lý thuế, chi cục công bố sẽ tăng cường giải pháp thu trong hai tháng cuối năm; rà soát danh mục miễn thuế tại các tỉnh Kon Tum, Đắk Nông, Lâm Đồng (trước đây), đồng thời theo dõi xử lý các vướng mắc thuế Giá trị gia tăng theo quy định mới. Đây là những yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thu ngân sách./.
Đáng chú ý, công tác phòng chống buôn lậu được yêu cầu triển khai cao điểm, nhất là tại Lệ Thanh và Quy Nhơn, những địa bàn có rủi ro cao về ma túy, tiền chất và gian lận thương mại. Kế hoạch cao điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 được triển khai sớm nhằm tạo tính chủ động trong kiểm soát thị trường cuối năm.
Lạc Nguyên