Hải quân Nga căng thẳng tứ bề: Ukraine dồn ép, NATO áp sát

9 giờ trướcBài gốc

Ukraine thay đổi cán cân Biển Đen

Khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt vào năm 2022, Ukraine gần như không có lực lượng hải quân đáng kể. Những con tàu ít ỏi bị phá hủy hoặc bắt giữ, thậm chí Kiev còn chủ động đánh chìm chiến hạm chủ lực duy nhất để ngăn Nga sử dụng. Ban đầu, Hạm đội Biển Đen của Moscow tỏ ra áp đảo hoàn toàn.

Các tàu thuộc Hạm đội Biển Đen của Nga. Ảnh: Getty Images

Tuy nhiên, chỉ trong vòng hai năm, Ukraine đã xoay chuyển cục diện bằng chiến lược bất đối xứng. Thay vì chạy đua tàu chiến, Kiev tập trung phát triển và triển khai máy bay không người lái, xuồng cảm tử và tên lửa tầm xa. Các đòn tấn công liên tiếp này đã khiến hàng chục tàu chiến Nga bị phá hủy hoặc hư hại nặng. Đặc biệt, việc buộc Hạm đội Biển Đen phải rút khỏi căn cứ Sevastopol vốn là “trái tim” của hạm đội tại Crimea sang cảng Novorossiysk cho thấy thế trận đã thay đổi căn bản.

Việc rút lui này không chỉ làm suy yếu khả năng tác chiến và hậu cần của Nga ở Biển Đen, mà còn gây tổn thất lớn về uy tín. Một hạm đội từng được xem là công cụ răn đe chiến lược giờ đây bị đẩy vào thế phòng ngự, phụ thuộc nhiều hơn vào phòng không bờ biển và hệ thống bảo vệ cảng.

Nguy cơ mất chỗ đứng ở Địa Trung Hải

Khó khăn của Moscow không dừng ở Biển Đen. Cuối năm 2024, tình hình Syria đảo chiều khi lực lượng phiến quân chiếm Damascus, lật đổ chính quyền Bashar al-Assad. Nga vốn hậu thuẫn ông Assad trong nhiều năm, nay đứng trước nguy cơ mất căn cứ hải quân Tartus-điểm tựa duy nhất của Nga ở Địa Trung Hải.

Tartus là một căn cứ chiến lược quan trọng của Nga tại Syria. Ảnh: Twitter

Chuẩn đô đốc Arjen Warnaar-Chỉ huy Nhóm hàng hải thường trực số 1 của NATO, nhận định: “Mất Tartus đồng nghĩa Nga mất tuyến hậu cần trọng yếu. Hạm đội Phương Bắc ở Murmansk vốn đã quá tải, nay càng phải gánh thêm nhiệm vụ, trong khi năng lực đóng mới và bảo trì của Nga hạn chế”.

Nếu kịch bản này xảy ra, khả năng duy trì sự hiện diện dài hạn của Nga tại Địa Trung Hải sẽ giảm sút nghiêm trọng. Moscow sẽ phải điều chuyển lực lượng từ các khu vực khác, làm tăng thêm áp lực cho toàn bộ hạm đội vốn đang mệt mỏi vì căng kéo.

Hải quân Nga suy yếu, NATO tăng thế chủ động

Tháng trước, Nhóm tàu chiến NATO số 1 do khu trục hạm Hà Lan HNLMS De Ruyter dẫn đầu được triển khai đến vùng biển Na Uy, tiến hành nhiều hoạt động tuần tra và diễn tập. Mục tiêu là giám sát hoạt động của Nga, đồng thời gửi thông điệp rằng NATO sẵn sàng trở lại một khu vực vốn ít được chú ý trong nhiều năm.

Điều bất ngờ là phản ứng của Moscow. Theo các chỉ huy NATO, Nga gần như không triển khai tàu chiến theo dõi, điều vốn được coi là động thái thường thấy trước đây. Chỉ có một máy bay hải quân Nga xuất hiện thoáng qua gần nhóm tàu NATO rồi biến mất.

Các tàu chiến của NATO trong một cuộc tập trận. Ảnh: nato.int

Thiếu tá Hải quân Anh Craig Raeburn-một trong các chỉ huy NATO, cho rằng: “Chúng tôi muốn xem Nga phản ứng thế nào khi chúng tôi hiện diện ở đây. Và thực tế là họ phản ứng rất ít. Điều đó cho thấy họ đang chịu áp lực lớn”.

Các chuyên gia nhận định, Hải quân Nga vốn đã gặp nhiều vấn đề nội tại: tàu chiến cũ kỹ cần sửa chữa, ngành đóng tàu không đủ năng lực hiện đại hóa nhanh chóng, trong khi khối lượng nhiệm vụ ngày càng chồng chất. Nay chuỗi thất bại từ Biển Đen đến Địa Trung Hải, cộng thêm sức ép mới ở Bắc Cực, đang khiến hạm đội rơi vào thế khó chưa từng có.

Một quan chức NATO phân tích: “Nếu Nga cố gắng duy trì sự hiện diện tương đương với chúng tôi trên khắp châu Âu-Đại Tây Dương, họ sẽ buộc phải dàn trải lực lượng quá mức. Điều này chỉ làm hạm đội thêm suy kiệt”.

Trong khi đó, NATO lại tận dụng cơ hội để khẳng định sức mạnh. Liên minh duy trì mạng lưới hải quân rộng khắp từ Đại Tây Dương, Biển Bắc, Địa Trung Hải cho tới Bắc Cực. Sự hiện diện liên tục này vừa tạo áp lực trực tiếp lên Nga, vừa củng cố niềm tin cho các quốc gia thành viên.

Nhìn tổng thể, Hải quân Nga đang ở thế bất lợi rõ rệt. Tại Biển Đen, họ bị Ukraine dồn ép bằng chiến thuật bất đối xứng; tại Địa Trung Hải, nguy cơ mất Tartus khiến hậu cần lung lay; còn ở Bắc Cực, Moscow không đủ lực để phản ứng trước NATO.

Trong bối cảnh đó, Nga buộc phải thu hẹp mục tiêu và ưu tiên phòng thủ, thay vì duy trì tham vọng kiểm soát biển xa. Trái lại, NATO cùng Ukraine đang khai thác tối đa thời cơ để mở rộng không gian chiến lược, đẩy Moscow vào vòng vây địa chính trị ngày càng chặt chẽ.

PHẠM NGỌC

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/hai-quan-nga-cang-thang-tu-be-ukraine-don-ep-nato-ap-sat-post563898.html