Hải quan tăng tốc giải pháp tăng thu ngân sách

6 giờ trướcBài gốc

Thu ngân sách từ xuất, nhập khẩu có dấu hiệu giảm

Năm 2025, ngành Hải quan được Quốc hội giao dự toán thu ngân sách nhà nước 411.000 tỷ đồng (theo Nghị quyết số 159/2024/QH15). Trong đó, thuế xuất khẩu: 9.982 tỷ đồng; thuế nhập khẩu: 49.346 tỷ đồng; thuế tiêu thụ đặc biệt: 34.665 tỷ đồng; thuế bảo vệ môi trường: 1.282 tỷ đồng; thuế giá trị gia tăng (GTGT): 315.171 tỷ đồng; thu khác 554 tỷ đồng.

Theo thống kê của Cục Hải quan, tính đến hết quý III/2025, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa đạt khoảng 680,66 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, xuất khẩu đạt 348,74 tỷ USD, nhập khẩu đạt 331,92 tỷ USD, đưa cán cân thương mại hàng hóa thặng dư 16,82 tỷ USD.

Nguồn: Cục Hải quan. Đồ họa: Phương Anh

Tuy nhiên, trong tháng 9/2025, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của cả nước chỉ đạt 82,49 tỷ USD, giảm 0,7% (tương ứng giảm 561 triệu USD) so với tháng trước. Trong đó, trị giá xuất khẩu đạt 42,67 tỷ USD, giảm 1,7%; trị giá nhập khẩu đạt 39,82 tỷ USD, tăng nhẹ 0,4%. Cán cân thương mại hàng hóa tháng 9/2025 thặng dư 2,85 tỷ USD, giảm 23,4% so với tháng 8. Về thu ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu, trong tháng 9/2025, chỉ đạt 36.082 tỷ đồng, giảm 4,2% so với tháng trước.

Cục Hải quan đánh giá, về cơ bản, tính chung 9 tháng năm 2025, kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước vẫn tăng trưởng hơn 17%, lũy kế đến hết quý III, số thu đạt 336.540 tỷ đồng, bằng 81,9% dự toán được giao và bằng 71,6% chỉ tiêu phấn đấu, tăng 9,9% so với cùng kỳ năm 2024. Mặc dù vậy, cần quan tâm đến việc thu ngân sách từ xuất nhập khẩu có dấu hiệu giảm, như trong tháng 9 vừa qua.

Nguồn thu ngân sách của ngành Hải quan tăng chủ yếu nhờ nhóm hàng nguyên liệu, máy móc, thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất, chiếm 55,6% tổng kim ngạch nhập khẩu chịu thuế, tăng 5,9% so với cùng kỳ, mang lại khoảng 17.240 tỷ đồng. Ngoài ra, mặt hàng ô tô nguyên chiếc cũng tăng 22,3% về lượng và 29,8% về trị giá, đóng góp thêm 9.760 tỷ đồng cho ngân sách.

Cắt giảm 30% thủ tục hành chính về hải quan

Trong năm 2025, ngành Hải quan đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa và ứng dụng chuyển đổi số. Đồng thời, ngành tiếp tục nghiên cứu, rà soát để phấn đấu cắt giảm 30% thủ tục hành chính, giảm 30% thời gian xử lý đối với thủ tục hành chính về hải quan, giảm 30% chi phí thực hiện thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại theo chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Tài chính.

Tuy nhiên, một số nhóm hàng lại ghi nhận xu hướng giảm, làm ảnh hưởng đến tổng thu. Cụ thể, nhóm hàng xăng dầu và dầu thô nhập khẩu giảm 9,3% về trị giá, khiến nguồn thu ngân sách giảm khoảng 3.980 tỷ đồng. Mặt hàng than các loại tuy tăng nhẹ 0,9% về lượng, nhưng giảm 16,3% về trị giá, làm giảm thêm 2.970 tỷ đồng.

Báo cáo đánh giá tình hình thu ngân sách của Cục Hải quan cho thấy điểm đáng lưu ý là số thu từ hoạt động xuất nhập khẩu có xu hướng giảm dần do từ tháng 7/2025 thực hiện chính sách ưu đãi giảm thuế GTGT 2%, cùng với việc giá dầu thô ở mức thấp. Ngoài ra, đến cuối năm, ngành Hải quan phải hoàn khoảng 7.150 tỷ đồng tiền thuế nhập khẩu linh kiện ô tô theo quy định, gây thêm áp lực cho công tác thu ngân sách.

Hải quan các khu vực nỗ lực thu ngân sách chặng "về đích"

Nhằm đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách, Cục Hải quan đã đề ra các biện pháp trọng tâm, như tham mưu cấp có thẩm quyền hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực hải quan theo hướng cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, nuôi dưỡng nguồn thu và tăng thu ngân sách...

Lãnh đạo một số chi cục hải quan khu vực đóng góp tỷ trọng thu lớn cho ngành Hải quan cho biết, sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy đáp ứng hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp, đơn vị đã đảm bảo thông quan hàng hóa cho doanh nghiệp, thu ngân sách đạt kết quả khả quan.

Theo ông Nguyễn Văn Hoàn - Chi Cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VI (quản lý hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn và tỉnh Sơn La), đến hết quý III/2025, đơn vị đã thu ngân sách nhà nước đạt 9.000 tỷ đồng, tăng 65% so với cùng kỳ năm 2024. Kết quả này của đơn vị đã vượt 139% chỉ tiêu pháp lệnh được giao, đạt 78,9% chỉ tiêu phấn đấu cả năm 2025. Với tiến độ hiện nay, Chi cục Hải quan khu vực VI dự kiến thu nộp ngân sách năm 2025 đạt 12.000 tỷ đồng, vượt kế hoạch được giao.

Đối với Hải quan khu vực IV, trao đổi với phóng viên về tình hình hoạt động, ông Nguyễn Duy Thuận - Phó Chi Cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực IV cho hay, đến hết quý III/2025, đơn vị đã thực hiện thủ tục hải quan cho 4.266 doanh nghiệp, đạt hơn 1 triệu tờ khai, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 52,55 tỷ USD.

Về nhiệm vụ thu ngân sách, lãnh đạo Chi cục Hải quan khu vực IV chia sẻ, trong thời gian còn lại của năm 2025, đơn vị tiếp tục bám sát tình hình hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp trên địa bàn quản lý, theo dõi biến động, các yếu tố tăng/giảm số thu ngân sách nhà nước, trong đó chú ý các mặt hàng có thuế suất cao, kim ngạch lớn để đánh giá nguồn thu ngân sách. Trên cơ sở kết quả đã đạt được, Hải quan khu vực IV đang nỗ lực thu đạt và vượt chỉ tiêu Bộ Tài chính giao.

Đặc biệt, Chi cục Hải quan khu vực III đã "về đích" sớm trong nhiệm vụ thu ngân sách. Cụ thể, tính đến ngày 17/10/2025, đơn vị đã thu ngân sách 66.710,5 tỷ đồng, đạt 100,17% chỉ tiêu dự toán, tăng 21,2% so với cùng kỳ năm 2024. Trong những tháng cuối năm, Hải quan khu vực III tiếp tục nỗ lực, phát huy hiệu quả các giải pháp thu, nuôi dưỡng nguồn thu, chống thất thu ngân sách, hướng đến mục tiêu hoàn thành chỉ tiêu phấn đấu thu ngân sách năm là 88.400 tỷ đồng do Cục Hải quan giao.

Tạo thuận lợi gắn với tăng thu ngân sách

Cục Hải quan đã và đang tích cực triển khai đồng bộ một số giải pháp quan trọng tạo thuận lợi thương mại, gắn với việc chống thất thu, tăng thu ngân sách nhà nước.

Theo đó, ngành Hải quan tăng cường kiểm soát và giám sát hoạt động xuất nhập khẩu, nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật về thuế, đẩy mạnh việc áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để chống buôn lậu, gian lận thương mại; tăng cường chống thất thu qua công tác giám sát, kiểm tra thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra sau thông quan, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, chuyển tải bất hợp pháp, chống hàng giả; gian lận về số lượng, trị giá, mã số, xuất xứ, nhãn hiệu hàng hóa.

Đặc biệt, thực hiện nghiêm các quy định về chính sách tài khóa, các kết luận, kiến nghị của Thanh tra, Kiểm toán, Ủy ban Kiểm tra; tăng cường kiểm tra và tự kiểm tra trong nội bộ ngành.

Đồng thời, Cục Hải quan tích cực, chủ động theo dõi và kịp thời hướng dẫn Hải quan địa phương và cộng đồng doanh nghiệp xử lý các vướng mắc, khó khăn phát sinh trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan, thực thi quy định pháp luật về thuế, hải quan; giải đáp vướng mắc pháp luật hải quan; công khai mức độ tuân thủ...

Trong xu hướng phát triển của công nghệ, ngành Hải quan đẩy mạnh đổi mới và hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế, đầu tư phát triển công nghệ thông tin và hệ thống quản lý thuế để việc thu thuế xuất nhập khẩu trở nên minh bạch và hiệu quả hơn, giảm thiểu thất thoát thu ngân sách nhà nước.

Song Linh

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/hai-quan-tang-toc-giai-phap-tang-thu-ngan-sach-185770.html