Nguồn: Cục Hải quan. Đồ họa: Phương Anh
Hơn 53% vụ buôn lậu qua đường biển
Trao đổi với phóng viên, lãnh đạo Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan cho hay, từ đầu năm 2025 đến nay, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ tiếp tục diễn biến phức tạp, với nhiều vụ việc nghiêm trọng được phát hiện trên các tuyến biên giới, cửa khẩu và vùng biển. Đáng cảnh báo là tuyến đường biển chiếm tỷ trọng vi phạm cao với 53,2%/tổng số vụ, tập trung tại các cảng biển lớn (cảng Đình Vũ, Tân Vũ, Cát Lái, ICD Phước Long, Hiệp Phước, Cái Mép), liên quan đến các hành vi vi phạm như: khai sai tên hàng, chủng loại, trị giá hải quan, mã số hàng hóa, xuất xứ.
Thống kê trong 6 tháng đầu năm 2025, cơ quan hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý là 8.561 vụ việc vi phạm pháp luật hải quan, trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 13.614 tỷ đồng. Số tiền thu nộp NSNN đạt 461,36 tỷ đồng. Cơ quan hải quan đã khởi tố là 8 vụ, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 54 vụ.
Trong đó, lực lượng chống buôn lậu của cơ quan hải quan đã triệt phá nhiều vụ buôn lậu, trốn thuế khủng qua đường biển. Tiêu biểu là việc hải quan khởi tố vụ án trốn thuế 7 tỷ đồng, xuất khống 1.400 tấn chân gà đông lạnh, bằng thủ đoạn tinh vi.
Cụ thể, ngày 11/3/2025, Đội 1, Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã chủ trì, phối hợp với Phòng An ninh kinh tế Công an TP. Hải Phòng và Hải quan Thái Bình, Đội Kiểm soát Hải quan thuộc Chi cục Hải quan khu vực III kiểm tra thực tế hàng hóa được đóng trong 13 container thuộc 7 tờ khai của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Việt Nam làm thủ tục hải quan tại cảng Nam Đình Vũ - Hải Phòng.
Hàng hóa khai báo là chân gà đông lạnh đã rút xương và làm sạch đóng thành từng kiện có tổng trọng lượng là 377.000 kg, trị giá hơn 28 tỷ đồng. Tuy nhiên, kiểm tra thực tế hàng hóa chỉ có 49.000 kg là chân gà đã rút xương, chế biến làm sạch, còn lại chân gà chưa rút xương. Chênh lệch thiếu so với khai báo khoảng 328.000 kg. Lượng nguyên liệu tương ứng để sản xuất ra thành phẩm thiếu so với khai báo là khoảng 1.400.000 kg, trị giá khoảng 36 tỷ đồng. Nếu vụ việc không được cơ quan hải quan phát hiện kịp thời, công ty đã trốn thuế nhập khẩu với số lượng lớn, thất thu cho ngân sách nhà nước hơn 7 tỷ đồng.
Trong quá trình điều tra xác minh đã phát hiện các đối tượng có các hành vi, phương thức thủ đoạn khai báo, đóng hàng hết sức tinh vi nhằm đối phó, qua mặt cơ quan hải quan.
Cụ thể, khi đóng hàng hóa xuất khẩu, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Việt Nam chỉ đóng hàng hóa đầy kín ở phần đầu các container phần còn lại để rỗng (nếu kiểm tra bằng mắt thường sẽ rất khó phát hiện) nhằm đối phó sự kiểm tra của cơ quan chức năng. Theo khai báo hải quan trọng lượng 1 container khoảng 28 tấn, nhưng thực tế kiểm tra chỉ có khoảng 5 tấn được xếp ở đầu container, phía sau container để rỗng không có hàng hóa xuất khẩu.
Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Việt Nam lợi dụng tờ khai xuất khẩu hàng hóa được phân luồng xanh nên chủ ý đợi sát giờ tàu chạy mới đóng hàng, sang hàng, trái phép trong các container trốn tránh sự kiểm tra của cơ quan chức năng.
Lật tẩy vụ buôn lậu thuốc lá bằng thủ đoạn vận chuyển độc lập
Lãnh đạo Chi cục Điều tra chống buôn lậu cho biết, ngành Hải quan đã triển khai mạnh mẽ, triệt phá thành công nhiều vụ buôn lậu xuyên quốc gia với thủ đoạn tinh vi thông qua loại hình vận chuyển độc lập. Cơ quan hải quan đã bắt giữ chuyển cơ quan điều tra Công an Bà Rịa - Vũng Tàu để khởi tố vụ án buôn bán hàng giả (525.000 bao thuốc lá giả nhãn hiệu “Manchester - United Kingdom”) qua kiểm soát hoạt động xuất khẩu hàng hóa đi Israel tại cảng Cái Mép, Bà Rịa - Vũng Tàu.
Trước đó, ngày 28/4/2025, Đội 3, Chi cục Điều tra chống buôn lậu phối hợp Hải quan cửa khẩu cảng Cái Mép - Chi cục Hải quan Khu vực XV (Bà Rịa - Vũng Tàu) và Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế và buôn lậu (PC03), Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tiến hành kiểm tra thực tế đối với hàng hóa chứa trong container TCNU2523270.
Lô hàng do Công ty TNHH xuất nhập khẩu M.V đăng ký tờ khai hải quan ngày 4/4/2025 tại Hải quan Bắc Ninh - Chi cục Hải quan khu vực V và vận chuyển tới cảng Cái Mép (Bà Rịa - Vũng Tàu) để xuất đi Israel. Tên hàng theo khai báo trên tờ khai là: Thuốc lá điếu hiệu Manchester (Red-XK), (20 điếu/bao, 10 bao/hộp, 50 hộp/thùng), hàng mới 100%, trị giá 85.575 USD (khoảng hơn 2,1 tỷ đồng).
Thực tế lô hàng do Công ty TNHH xuất nhập khẩu M.V xuất khẩu ủy thác cho người ủy thác xuất khẩu là Công ty TNHH Một thành viên Thuốc lá B.S.
Tuy nhiên, trên tờ khai vận chuyển độc lập từ cảng Hải Phòng vào cảng Cái Mép (để xuất khẩu ra nước ngoài) thì hàng hóa trong container TCNU2523270 được khai báo là Tissue Paper (tạm dịch là giấy ăn, giấy vệ sinh), hàng mới 100%.
Kết quả kiểm tra, thuốc lá điếu ghi nhãn hiệu “Manchester - United Kingdom”, số lượng 1.050 thùng (20 điếu/bao, 10 bao/hộp, 50 hộp/thùng), xuất xứ: theo mã vạch ghi trên bao thuốc: 6297000189437 (Tiểu Vương quốc Ả Rập - Emirates).
Cơ quan hải quan đã xác minh thể hiện: Ông H.H.P - Giám đốc Công ty M.V có đăng ký sở hữu một nhãn hiệu cũng mang tên Manchester cho các sản phẩm thuốc lá tại Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Tuy nhiên, ông H.H.P lại sử dụng quyền sở hữu nhãn hiệu thuốc lá Manchester tại Hợp chúng quốc Hoa Kỳ để ủy quyền cho Công ty Thuốc lá B.S sản xuất lô hàng thuốc lá mang nhãn hiệu “Manchester - United Kingdom” của Công ty J.S.S Tobaco Ltd. (London - United Kingdom).
Căn cứ kết quả điều tra, xác minh, hải quan cửa khẩu cảng Cái Mép đã chuyển thông tin, hồ sơ, tài liệu vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự để PC03, Công an Bà Rịa - Vũng Tàu tiếp tục điều tra theo thẩm quyền và đã khởi tố vụ án.
Bắt giữ, xử lý 2 vụ buôn lậu dầu DO trên biển
Liên quan đến chống buôn lậu trên biển, Cục Hải quan cho biết, trong thời gian triển khai quyết liệt cao điểm chống buôn lậu, Chi cục Điều tra chống buôn lậu (nòng cốt là Đội Kiểm soát chống buôn lậu số 2 - Đội 2) đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 9 vụ việc (trong đó có 2 vụ chủ trì bắt giữ; 7 vụ chuyển tin ban đầu và phối hợp).
Điển hình, ngày 26/5/2025, trên vùng biển thuộc tỉnh Khánh Hòa, Đội 2 chủ trì, phối hợp với lực lượng chức năng trong và ngoài ngành tiến hành kiểm tra tàu gỗ số hiệu KH-0757 do ông Nguyễn Đức Dũng, điều khiển. Qua kiểm tra, phát hiện tàu gỗ số hiệu KH-0757 vận chuyển khoảng 20.000 lít chất lỏng nghi là dầu DO không có hóa đơn, chứng từ chứng minh tính hợp pháp.
Tiếp đến ngày 28/5/2025, trên vùng biển thuộc tỉnh Ninh Thuận, Đội 2 - Chi cục Điều tra chống buôn lậu chủ trì, phối hợp với Phòng Phòng chống tội phạm vi phạm – Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 kiểm tra tàu mang biển kiểm soát TH-91658-TS do ông Huỳnh Thanh Phong, sinh ngày 19/7/1978 điều khiển có biểu hiện nghi vấn. Qua kiểm tra, phát hiện tàu mang biển kiểm soát TH-91658-TS vận chuyển khoảng 75.000 lít chất lỏng nghi là dầu DO không có hóa đơn, chứng từ chứng minh tính hợp pháp. Trị giá lô hàng vi phạm ước tính khoảng 1,3 tỷ đồng.
Hải Linh