Về xã Hải Quang (Hải Hậu) hôm nay, chúng tôi cảm nhận rõ những đổi thay của vùng quê thuần nông từ công cuộc xây dựng nông thôn mới (NTM). Sau 4 năm được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao, xã tiếp tục đầu tư phát triển, duy trì và hoàn thiện diện mạo NTM hiện đại, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao.
Trường Trung học cơ sở xã Hải Quang được đầu tư đạt chuẩn quốc gia mức độ II.
Đồng chí Phạm Văn Đà, Chủ tịch UBND xã cho biết: Với quyết tâm thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng NTM kiểu mẫu, Đảng ủy xã chỉ đạo UBND xã, Ban chỉ đạo xây dựng NTM rà soát từng tiêu chí, đánh giá mức độ đã đạt được và chưa đạt để xây dựng kế hoạch, cụ thể hóa thành phong trào thi đua, vận động tới các ban, ngành, đoàn thể, các xóm, các hộ gia đình gắn với trách nhiệm người đứng đầu ở địa phương, đơn vị và trách nhiệm gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Trong quá trình thực hiện, chú trọng công tác giám sát cộng đồng, nhất là xây dựng công trình hạ tầng kinh tế - xã hội theo phương thức “Nhà nước và nhân dân cùng làm”. Các chủ trương, kế hoạch của xã được 12 khu dân cư lấy ý kiến nhân dân; mở “hòm thư góp ý” đặt tại các nhà văn hóa xóm, bảo đảm dân chủ, công khai cho “dân biết, dân bàn”, sau đó “dân làm, dân kiểm tra”.
Chọn lĩnh vực nổi trội xây dựng xã NTM kiểu mẫu về cảnh quan môi trường, Hải Quang đã tiếp tục đầu tư xây mới 35km đường giao thông nội đồng và nâng cấp 8km đường thôn, xóm bằng sự đóng góp ủng hộ của con em địa phương kết hợp với nguồn ngân sách xã. Toàn xã có 9,5km đường trục xã; 6,33km đường trục xóm và 5,3km đường liên xóm; 8,78km đường ngõ xóm; 35km đường trục nội đồng đạt chuẩn NTM. Đường trục xã và liên xã đều có nền đường rộng hơn 6,5m, mặt đường rộng hơn 3,5m, có gờ giảm tốc, biển báo và đặc biệt xã Hải Quang là xã đầu tiên trong huyện lắp đặt hệ thống 40 gương cầu lồi tại các điểm ngã ba, ngã tư của các trục đường giúp người đi đường quan sát tốt hơn, giảm nguy cơ tai nạn, va chạm giao thông. Hệ thống đường trục bê tông nội đồng với tổng chiều dài 35km đã được cứng hóa 100% với kinh phí đầu tư hơn 20 tỷ đồng. Tất cả các tuyến đường trục xã, dong xóm được đầu tư xây dựng 1.150 cột đèn led, cột đúc, dây điện ngầm với kinh phí 5,6 tỷ đồng. Nhờ vậy, hệ thống giao thông của xã hiện nay đã đồng bộ, kết nối thông suốt hoàn chỉnh từ đường dong xóm, trục xóm, liên xóm, trục xã, liên xã với các tuyến đường huyện, tỉnh... Hàng năm xã đều tích cực vận động người dân tự nguyện đóng góp tiền và công sức kè bê tông các tuyến kênh cấp 2 tại các khu dân cư. Đến nay, toàn xã có 14km kênh được kiên cố hóa (cấp I dài 4km, cấp II dài 2km; cấp III dài 8km). Hệ thống cầu cống và các công trình phòng, chống thiên tai đã được đầu tư nâng cấp khá đồng bộ đảm bảo ứng phó hiệu quả với mức độ rủi ro thiên tai cấp độ 3.
Hệ thống giao thông, kênh mương hoàn thiện tạo tiền đề thuận lợi cho xã đẩy mạnh xây dựng cảnh quan môi trường sống NTM kiểu mẫu đảm bảo theo tiêu chí “Sáng - xanh - sạch - đẹp”. 100% tuyến đường giao thông trên địa bàn xã được trồng cây bóng mát, trồng hoa trên bồn, luôn được chăm sóc xanh tốt, sạch cỏ và không có rác thải. Xã có 7 tuyến đường kiểu mẫu, trồng cây bóng mát đồng chủng loại, cây hoa luôn xanh tốt và sạch đẹp. Các công trình công cộng (trụ sở, nhà văn hóa, khu thể thao, trường học, trạm y tế…) thường xuyên được chỉnh trang sạch, đẹp. Tất cả các tuyến kênh mương luôn thông thoáng, sạch sẽ, không có rác thải. 100% lượng rác thải rắn, rác thải sinh hoạt được thu gom và xử lý theo quy định. 100% cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn thực hiện tốt các quy định về bảo vệ môi trường. Các tuyến đường xã, trục xóm, dong xóm có rãnh thoát nước được xây dựng kiên cố, đảm bảo tiêu thoát nước và vệ sinh môi trường. Xã đã hoàn thành xây dựng vùng chăn nuôi tập trung xa khu dân cư, không có chăn nuôi trang trại, gia trại trong khu dân cư. Hải Quang đã xây dựng được tổng số 18 mô hình về “Sáng - xanh - sạch - đẹp” gồm: có 18 mô hình phân loại rác sinh hoạt tại nguồn tại 12 xóm (đạt 100% số xóm) với 2.058 hộ tham gia (đạt 91,59% tổng số hộ toàn xã); 18 mô hình xử lý nước thải sinh hoạt tại khu dân cư tập trung; 180 mô hình vườn kiểu mẫu; 12 mô hình nhà văn hóa kiểu mẫu; 7 mô hình tuyến đường kiểu mẫu... Các mô hình đã góp phần tạo diện mạo về cảnh quan môi trường ngày càng tốt hơn và khuyến khích người dân tham gia xây dựng môi trường sống NTM kiểu mẫu ngày càng đi vào nền nếp. Hiện xóm Quang Thanh đã được công nhận là xóm văn hóa tiêu biểu kiểu mẫu của huyện Hải Hậu. Các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trạm y tế được đầu tư khang trang, rộng rãi với tổng kinh phí gần 45 tỷ đồng. 18 nhà văn hóa xóm trong xã đầu tư lắp đặt các bộ dụng cụ thể thao (mỗi xóm có 8 bộ) ngoài trời phục vụ người dân tập luyện, động viên phong trào thể thao nâng cao sức khỏe cho mọi đối tượng trong cộng đồng.
Kinh tế của xã cũng ngày càng phát triển. Hiện tại, Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Hải Quang và Hợp tác xã Sản xuất, kinh doanh tổng hợp đang duy trì và mở rộng mô hình liên kết với Công ty Cổ phần Sản xuất và Thương mại tổng hợp Xuân Trường sản xuất giống lúa ND502 trên diện tích 35ha tại xứ đồng các xóm 11, 13 và 18 với sự tham gia của 25 hộ. Toàn xã có 2 doanh nghiệp, 2 hợp tác xã, 20 xưởng cơ khí, 15 xưởng mộc, 5 xưởng may quy mô 20 máy/xưởng, 100 cơ sở sản xuất, kinh doanh cá thể và các dịch vụ thương mại hoạt động kinh doanh có hiệu quả. Nhờ thế, thu nhập của người dân tăng lên, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được cải thiện tích cực; thu nhập bình quân trong năm 2023 đạt hơn 66,2 triệu đồng/người.
Bằng các nguồn lực từ năm 2014 đến nay, UBND xã Hải Quang đã huy động được khoảng 115 tỷ đồng (chưa kể nguồn đóng góp của nhân dân trong xã) cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng đáp ứng các tiêu chí NTM nâng cao, tiêu chí NTM kiểu mẫu. Tiếp đà xây dựng NTM kiểu mẫu, thời gian tới, xã tiếp tục tập trung nguồn lực hoàn thành kè 3km sông Múc 13, tiến hành thảm nhựa tuyến đường trục chính xã với tổng kinh phí 15 tỷ đồng từ ngân sách huyện và xã hội hóa đóng góp của con em quê hương. Đầu tư xây dựng khu dân cư tập trung rộng 4,9ha tại xóm Quang Thanh. Tổ chức đăng ký, vận động nhân dân sử dụng nước sạch từ nhà máy nước tập trung Hải Minh đảm bảo khi nhà máy đi vào hoạt động có 100% số hộ sử dụng nước sạch. Tiếp tục đầu tư kiên cố hóa các tuyến giao thông nội đồng và nâng cấp hệ thống thủy lợi tại các vùng quy hoạch sản xuất hàng hóa tập trung. Tổ chức tốt các mô hình tự quản bảo vệ môi trường và hoạt động thu gom rác thải thường xuyên (2-3 ngày/lần). Tăng cường vận động các hộ dân thực hiện phân loại, xử lý rác hữu cơ ngay tại hộ gia đình, giảm thiểu xả thải ra môi trường. Tiếp tục cải tạo, nâng cấp khu xử lý rác thân thiện với môi trường, tích cực chỉnh trang khuôn viên, trồng cây xanh xung quanh lò đốt rác.
Bài và ảnh: Đức Toàn