Các đơn vị tăng tốc di dời hạ tầng ngầm nhằm bảo đảm khởi công tuyến Metro số 2 vào giữa tháng 1/2026. (Ảnh: QUÝ HIỀN)
Đây cũng chính là thời điểm quan trọng để Ban Quản lý đường sắt đô thị Thành phố tập trung công tác di dời hạ tầng kỹ thuật, nhằm sẵn sàng bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công.
Tổ chức nhiều mũi di dời hạ tầng vào ban đêm
Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị Thành phố, công tác di dời và tái lập hạ tầng kỹ thuật trên toàn tuyến Metro số 2 bao gồm hệ thống điện trung-hạ thế, cấp-thoát nước, viễn thông, chiếu sáng, cây xanh và đèn tín hiệu giao thông tại tất cả các vị trí nhà ga và đoạn đào hở. Công tác này được xem là "bước đệm" bắt buộc trước khi triển khai thi công phần ngầm theo công nghệ TBM.
Hiện nay, khối lượng thi công lũy kế đạt khoảng 70%, trong đó một số ga đã hoàn thành 100%. Việc thi công diễn ra trong điều kiện đô thị chật hẹp, đặc biệt trên các tuyến Cách mạng Tháng Tám và Trường Chinh, nơi mật độ giao thông luôn ở mức cao độ. Ghi nhận tại khu vực ga Bảy Hiền, trên đường Hoàng Văn Thụ, từ 22 giờ đêm đến 4 giờ sáng nhóm công nhân và kỹ sư khoảng 50 người tập trung đào xới dưới lòng đường để xử lý hệ thống cấp nước, điện và chiếu sáng. Dòng người vẫn lưu thông tấp nập qua lại nên công nhân phải tranh thủ đào nhanh và tái lập những đoạn đường chính nhằm hạn chế tình trạng chiếm dụng mặt đường.
Di dời hạ tầng ngầm tại khu vực nhà ga Bảy Hiền thuộc tuyến Metro số 2.
Ông Phan Thiện, Chỉ huy công trường tại ga Bảy Hiền cho hay, việc hoàn thành các hạng mục di dời ngầm phải xong cuối năm nay là mục tiêu cao nhưng không thiếu những khó khăn phải đối diện. Đơn cử có những vị trí phải đào sâu đến 2,5m mới phát hiện các công trình điện còn tồn tại, khiến tiến độ bị gián đoạn cả tuần hay các tuyến cáp điện ngầm trung thế, hạ thế nằm ngoài hồ sơ ban đầu, và trong tình trạng cũ kỹ từ trước giải phóng khi đào lên, đội thi công phải dừng lại để xác định, đo đạc, di dời trước khi tiếp tục.
Tuy nhiên, ông Thiện khẳng định, dù gặp nhiều khó khăn và sự cố phát sinh, các đơn vị thi công sẽ cố gắng tối đa để hoàn thành mục tiêu đúng kế hoạch, bảo đảm an toàn cho công trường và khu vực xung quanh. Hiện công tác di dời đang được đẩy nhanh với 11 mũi thi công đồng thời tại nhiều vị trí nhà ga và đoạn đào hở.
Theo thiết kế, tuyến Metro số 2 có tổng chiều dài hơn 11km, bắt đầu từ giao lộ Tôn Đức Thắng-Hàm Nghi (phường Bến Thành) và kết thúc tại depot Tham Lương (phường Đông Hưng Thuận). Tuyến có tổng cộng 10 nhà ga, gồm 9 ga ngầm và 1 ga trên cao. Trong đó, đoạn ngầm dài hơn 9km, đoạn trên cao gần 1km và phần rẽ vào depot dài 0,9km.
Dự kiến thi công 57 tháng
Ông Phan Công Bằng, Trưởng Ban Quản lý đường sắt đô thị Thành phố cho biết, đơn vị đang nỗ lực hoàn tất thủ tục để khởi công tuyến Metro số 2 vào đầu năm 2026, sớm hơn khoảng một năm so với kế hoạch trước đây. Với thời gian thi công công trình dự kiến khoảng 57 tháng, Ban Quản lý xác định đây là áp lực lớn nhưng cũng là động lực để đẩy nhanh tiến độ theo chỉ đạo của Chính phủ và Ủy ban nhân dân Thành phố.
Theo ông Bằng, hiện Ban Quản lý đã trình Ủy ban nhân dân Thành phố chấp thuận công nghệ và khung tiêu chuẩn đối với tuyến Metro số 2, dự kiến trong tháng 11, Thành phố sẽ báo cáo Bộ Xây dựng xem xét. Mục tiêu là trình phê duyệt dự án đầu tư trước ngày 15/12, sau đó lựa chọn nhà thầu EPC và khởi công tuyến chính vào ngày 15/1/2026. Bên cạnh đó, công tác mời thầu quốc tế đã được tổ chức từ giữa tháng 10/2025.
Thành phố Hồ Chí Minh cũng được phép chỉ định thầu, nhưng nhà thầu phải có năng lực, kinh nghiệm và khả năng chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp Việt Nam. Ban Quản lý đặt mục tiêu nội địa hóa dần các hạng mục thi công, từ kết cấu hầm đến hệ thống tín hiệu, giúp doanh nghiệp trong nước làm chủ kỹ thuật không phải phụ thuộc công nghệ nước ngoài.
“Trước đây quy trình điều chỉnh chủ trương đầu tư phải trình Quốc hội, kéo dài đến cuối năm 2026 mới có thể khởi công. Tuy nhiên, nhờ Nghị quyết 188 của Quốc hội, Thành phố Hồ Chí Minh được phép rút ngắn thủ tục, tự quyết định hình thức lựa chọn nhà thầu và không cần trình lại chủ trương đầu tư. Nhờ đó, tiến độ toàn dự án được rút ngắn khoảng 12 tháng”, ông Bằng nói.
Về vốn đầu tư, theo Ban Quản lý đường sắt đô thị Thành phố, giai đoạn 2026-2030, ngân sách trung ương dự kiến bố trí 209 nghìn tỷ đồng cho phát triển hệ thống đường sắt đô thị. Riêng tuyến Metro số 2 cần khoảng 10.000 tỷ đồng mỗi năm để bảo đảm tiến độ thi công.
Mới đây Ban Quản lý đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh đã đề xuất Ủy ban nhân dân Thành phố và Sở Xây dựng xem xét điều chỉnh tổng mức đầu tư tuyến Metro số 2 (Bến Thành-Tham Lương) lên hơn 52 nghìn tỷ đồng. Như vậy so với mức đầu tư được phê duyệt, sử dụng nguồn vốn ngân sách 47 nghìn tỷ đồng thì dự án đầu tư tuyến Metro số 2 tăng hơn 4.100 tỷ đồng. Cùng với việc tăng vốn, dự án được đề nghị mở rộng phạm vi, bổ sung hàng loạt hạng mục mới để đồng bộ kết nối với các tuyến Metro của Thành phố và hai sân bay quốc tế.
Do đó, chiều dài toàn tuyến Metro 2 sau khi cập nhật là 11,269km, tăng thêm khoảng 200m. Trong đó, gần 9,3km đi ngầm, hơn 260m đoạn chuyển tiếp, gần 850m đi trên cao và gần 1km dẫn vào depot. Toàn tuyến sẽ có 10 ga ngầm, 1 ga trên cao cùng một depot đặt tại Tham Lương.
Theo Sở Xây dựng Thành phố, trong thời gian tới, với khối lượng công việc rất lớn, việc triển khai đồng thời 3 tuyến Metro trọng điểm (Bến Thành-Tham Lương, Bến Thành-Thủ Thiêm, Thủ Thiêm-Long Thành) chắc chắn sẽ đặt ra nhiều yêu cầu cao về tiến độ, nguồn vốn triển khai và sự phối hợp giữa các ngành, các địa phương. Tuy nhiên, Thành phố đã chủ động chuẩn bị nhiều giải pháp để bảo đảm thực hiện được mục tiêu trước năm 2030, đồng thời tránh lặp lại những khó khăn của tuyến Metro số 1.
QUÝ HIỀN