HAIDEP và hành trình định hình tư duy quy hoạch Thủ đô

2 giờ trướcBài gốc

Ông Kobayashi Yosuke, Trưởng đại diện Văn phòng JICA Việt Nam phát biểu tại hội thảo.

Hội thảo nhằm đánh giá tác động sau gần hai thập kỷ triển khai chương trình, rút ra bài học kinh nghiệm và định hướng hợp tác mới giữa Hà Nội và JICA trong thời gian tới. Sự kiện thu hút sự tham gia của các cơ quan trung ương, thành phố, giới chuyên gia và các tổ chức liên quan.

Tư duy tích hợp cho một đô thị bền vững

HAIDEP được xem là một trong những chương trình có ảnh hưởng lâu dài tới tư duy quy hoạch đô thị Hà Nội, đặc biệt trong tiếp cận quy hoạch tích hợp, lấy giao thông công cộng làm trung tâm phát triển đô thị (TOD).

Những kết quả nghiên cứu của chương trình đã được kế thừa trong “Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn 2050”, đồng thời góp phần tạo nền tảng cho các chính sách quy hoạch đô thị hiện đại, thông minh và bền vững

Hội thảo “Khảo sát kết quả dài hạn của Chương trình phát triển Tổng thể Hà Nội (HAIDEP)” định hướng hợp tác mới giữa Hà Nội và JICA trong thời gian tới.

Tại hội thảo, ông Kobayashi Yosuke, Trưởng đại diện Văn phòng JICA Việt Nam nhấn mạnh, HAIDEP có tác động đến hệ thống quy hoạch đô thị của Việt Nam, thúc đẩy đô thị bền vững thông minh với các chính sách quy hoạch toàn diện nâng cao năng lực quản lý đô thị. HAIDEP đề cao mục tiêu xây dựng một đô thị và xã hội phát triển lấy giao thông công cộng làm trung tâm, thúc đẩy phát triển TOD…

Sau khi hoàn thành, HAIDEP đã tạo ra một bước chuyển lớn trong tư duy quy hoạch của thành phố Hà Nội. “Trong bối cảnh chúng ta chưa hình thành một bộ tiêu chí chuẩn mực và có thể đo lường được để đánh giá về thực trạng đô thị và nông thôn, HAIDEP đã nghiên cứu, tổng hợp các kinh nghiệm trên thế giới và Việt Nam, từ đó đúc rút ra các bài học kinh nghiệm, đề xuất giải quyết các vấn đề cụ thể trong phát triển bền vững Thủ đô Hà Nội”, Phó Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Đào Minh Tâm cho biết.

Phó Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội Đào Minh Tâm: “HAIDEP đã tạo ra một bước chuyển lớn trong tư duy quy hoạch của thành phố Hà Nội”.

Kết quả đánh giá HAIDEP có tác động tới công tác quản lý quy hoạch đô thị. Bà Kaneko Motoko, chuyên gia JICA cho rằng, phương pháp quy hoạch HAIDEP dựa vào số liệu, quy hoạch toàn diện, tích hợp, có sự tham gia của các bên liên quan như tổ công tác, hộ gia đình… Ý tưởng quy hoạch phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD).

Chuyên gia JICA Kaneko Motoko nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc tăng cường quản trị đô thị, thông qua thu thập dữ liệu, được coi là nền tảng cho các quy hoạch. Đồng thời cần tăng cường hợp tác công - tư và nguồn tài chính…

Nhiều đánh giá của các cơ quan chức năng cho rằng, HAIDEP đã xây dựng tầm nhìn phát triển đô thị bền vững gồm “mặt nước, cây xanh và văn hóa”, trở thành nội dung quan trọng trong công tác quy hoạch đô thị của Hà Nội. Đây là quy hoạch toàn diện đầu tiên tích hợp được các lĩnh vực phát triển đô thị, giao thông và môi trường. Phương pháp lập HAIDEP đã có tác động nhất định đến hệ thống quy hoạch đô thị của Việt Nam, đồng thời đến cơ quan quản lý quy hoạch đô thị của Việt Nam.

HAIDEP mang đến 5 bài học quan trọng có thể tham khảo đối với công tác quy hoạch. Ông Lã Hồng Sơn, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội, Phó trưởng Phòng Quản lý hoạt động quy hoạch kiến trúc (Sở Quy hoạch-Kiến trúc Hà Nội) cho biết: “5 bài học đó là: tư duy tích hợp và đồng bộ là điều kiện tiên quyết cho mọi quy hoạch đô thị; phát triển giao thông công cộng phải song hành với định hướng sử dụng đất, tiền đề cho mô hình TOD sau này; huy động nguồn lực xã hội hóa và tài chính đất đai là giải pháp then chốt để hiện thực hóa các quy hoạch; Tham vấn cộng đồng và truyền thông chính sách cần được coi là yếu tố cấu thành của quy hoạch, không phải khâu phụ trợ; Ứng dụng khoa học - công nghệ và số hóa quy hoạch là yêu cầu bắt buộc để bảo đảm minh bạch, hiệu quả và giám sát tiến độ phát triển đô thị.

Chuyên gia JICA Kaneko Motoko nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc tăng cường quản trị đô thị, thông qua thu thập dữ liệu.

Dựa vào đề xuất của HAIDEP, tuyến đường nối tới sân bay Nội Bài, cầu Nhật Tân, đường vành đai 3 đã được xây dựng bằng vốn JICA. Các dự án này đã giúp nối liền các mối liên kết còn thiếu trong mạng lưới đường bộ… JICA đã hỗ trợ xây dựng cơ sở pháp lý cho quy hoạch và thực hiện hiệu quả các hoạt động thoát nước; hỗ trợ cải thiện chính sách/cơ chế trong lĩnh vực thoát nước và xử lý nước thải. Trong số các dự án hợp tác về nước, nhà máy xử lý nước thải Yên Xá (270.000m3/ngày) và hệ thống thu gom…

Kế thừa và phát triển trong giai đoạn mới

Tại hội thảo, trên nền tảng kết quả nghiên cứu của HAIDEP, định hướng kế thừa cho giai đoạn 2025 - 2035, nhiều ý kiến đánh giá, thảo luận về những thành tựu nổi bật của HAIDEP cũng như triển vọng, tương lai mong muốn nhằm tăng cường hợp tác, phát triển Thủ đô theo định hướng quy hoạch - Kế thừa, phát triển phù hợp với tình hình mới.

Dựa vào đề xuất của HAIDEP, tuyến đường nối tới sân bay Nội Bài, cầu Nhật Tân, đường vành đai 3 đã được xây dựng bằng vốn JICA (Trong ảnh: Cầu Nhật Tân).

Bên cạnh các dự án hạ tầng nổi bật, việc hỗ trợ thành lập Công ty Đường sắt đô thị Hà Nội giúp tăng cường năng lực quản lý và thành lập công ty vận hành và bảo trì đường sắt đô thị; đề xuất tái cấu trúc Trung tâm Nghiên cứu và Chuyển giao Công nghệ thành trung tâm đào tạo đường sắt đô thị.

Về phát triển đô thị theo định hướng TOD đối với các dự án đường sắt đô thị Hà Nội, ông Nguyễn Danh Minh, đại diện Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội cho biết: “Trong quy hoạch tổng thể, có việc rà soát quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị, đánh giá, đề xuất các giải pháp bố trí các nhà ga kết nối tại các vị trí đường sắt giao nhau. Ngoài ra, quy hoạch khu vực TOD có việc lập quy hoạch phân khu khu vực TOD cho các tuyến đường sắt đô thị dự kiến đầu tư trong Phân kỳ 1…”.

Bà Tomoko Abe, Phòng Quy hoạch toàn diện, Ban Dự án quốc tế Công ty Almec đến từ Tokyo (Nhật Bản) đã đưa ra tiềm năng và tác động của TOD đối với sự phát triển bền vững của thành phố Hà Nội. Dân số và lượng phương tiện của Hà Nội liên tục tăng trong thời gian qua đã dẫn đến đô thị đơn cực quá tải, vì thế cần triển khai cấu trúc đô thị đa cực có kết nối tốt bằng đường sắt đô thị.

Đồng thời, bà Tomoko Abe đưa ra khuyến nghị, thiết kế cấu trúc đô thị nén gồm mạng lưới giao thông, mô hình TOD vào các quy hoạch cấp thành phố (Quy hoạch chung, quy hoạch tổng thể giao thông)…

Bà đề xuất triển khai TOD, đó là việc xây dựng nội dung quy hoạch TOD ở cấp thành phố, hành lang và nhà ga theo hệ thống quy hoạch hiện hữu; lập quy hoạch TOD và thực hiện các dự án TOD thí điểm trên hành lang các tuyến đường sắt đô thị đang triển khai hay đã quy hoạch, các khu vực nhà ga để định hình mô hình TOD, khuyến khích phát triển sử dụng đất hỗn hợp trên cơ sở phối hợp với hạ tầng giao thông…

Các đại biểu tham dự hội thảo.

Các chuyên gia Nhật Bản nhấn mạnh đến vai trò của Nhà nước khi triển khai TOD, dù cần khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư vào TOD nhưng Nhà nước vẫn giữ nhiều vai trò, trách nhiệm để bảo đảm lợi ích công, đòi hỏi có cơ chế phối hợp tốt…

Đề cập tới kết quả của chương trình HAIDEP, Hà Nội đã tiếp nhận và bàn giao từ các đơn vị để lồng ghép, kế thừa vào quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ năm 2030 và tầm nhìn năm 2050.

Phó Giám đốc Sở Quy hoạch-Kiến trúc Hà Nội Đào Minh Tâm khẳng định: các ý kiến trong hội thảo sẽ được báo cáo Ủy ban nhân dân Thành phố để bảo đảm tính khoa học và thực tiễn - phù hợp với: Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, các Nghị quyết mới của Bộ Chính trị về về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị toàn quốc và Thủ đô Hà Nội và Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 được phê duyệt.

Theo JICA Việt Nam, kể từ sau HAIDEP, dù Hà Nội đã có nhiều thành tựu về tăng trưởng kinh tế nhưng trước mắt vẫn còn nhiều thách thức, bao gồm việc tập trung chức năng ở trung tâm thành phố, sự bất tiện của giao thông công cộng, ô nhiễm không khí và nguy cơ ngập úng.

Để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế mà vẫn bảo tồn được các giá trị cốt lõi gồm “mặt nước, cây xanh và văn hóa”, đồng thời xây dựng thành phố đáng sống hơn, điều cốt yếu là Nhà nước, doanh nghiệp và người dân phải cùng nhau thực hiện quy hoạch một cách bền vững và nhanh chóng.

Định hướng hợp tác chính của JICA đối với chính sách hỗ trợ quốc gia cho Việt Nam là thúc đẩy tăng cường kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế trong lĩnh vực giao thông và vận tải, năng lượng, phát triển nguồn nhân lực; ứng phó với tính dễ tổn thương trong y tế và bảo vệ môi trường; quản trị….

Trong thời gian tới, một số dự án dự kiến hợp tác với Hà Nội là: Dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội (tuyến 1 và 2); Tăng cường năng lực triển khai chuyển đổi số trong giao thông công cộng và quản lý nhu cầu giao thông hướng tới phát triển bền vững; Cải thiện hệ thống thoát nước và xử lý nước thải khu vực phía Tây Hà Nội…

TRÀ MY

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/haidep-va-hanh-trinh-dinh-hinh-tu-duy-quy-hoach-thu-do-post921160.html