Người tiêu dùng cần hiểu biết và cảnh giác khi mua hàng sẽ giúp tự bảo vệ mình trước hàng giả và quảng cáo sai sự thật. (Ảnh minh họa)
Trong những năm gần đây, tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng len lỏi vào đời sống tiêu dùng đã trở thành vấn đề đáng báo động. Điều đáng lo ngại là không chỉ xuất hiện ở các mặt hàng thời trang, phụ kiện, mà đã “tấn công” trực tiếp vào lĩnh vực ảnh hưởng đến sức khỏe người dân như: thực phẩm, mỹ phẩm và dược phẩm. Việc sử dụng sản phẩm không nguồn gốc, không kiểm định đang khiến người tiêu dùng đối mặt với nguy cơ bệnh tật, thậm chí mất an toàn tính mạng. Không chỉ gây tổn hại sức khỏe, hàng giả còn bào mòn niềm tin xã hội, ảnh hưởng đến doanh nghiệp chân chính khi thương hiệu bị làm nhái, tạo môi trường cạnh tranh không lành mạnh.
Điểm đáng lo ngại là nhiều đối tượng lợi dụng tâm lý ham rẻ, tin quảng cáo để tung ra các loại “mỹ phẩm xách tay”, “detox - giảm cân thần tốc”, thực phẩm chức năng gắn mác ngoại nhập với lời quảng cáo quá mức. Chỉ vài cú nhấp chuột, sản phẩm đã đến tận tay người mua mà không qua bất kỳ bước kiểm định nào. Hệ lụy là không ít trường hợp bị dị ứng nặng, tổn thương gan thận, viêm da, ngộ độc do sử dụng sản phẩm trôi nổi đã được ngành y tế ghi nhận và cảnh báo. Thực tế cho thấy, dù lực lượng chức năng vào cuộc quyết liệt, các vụ việc vi phạm vẫn xuất hiện liên tục tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Nhiều lô thuốc chữa bệnh, sản phẩm mỹ phẩm, thực phẩm chức năng không nguồn gốc, gắn nhãn “ngoại nhập” trị giá hàng chục tỷ đồng rao bán trên mạng, không giấy phép lưu hành bị thu giữ; cơ sở gia công gia vị, nước mắm, cà phê pha trộn nguyên liệu rẻ, kém chất lượng bị phát hiện, xử phạt. Các đối tượng còn sử dụng tem giả, bao bì nhái, mã QR không truy xuất được để tạo “vỏ bọc hợp pháp”, khiến người tiêu dùng dễ bị đánh lừa nếu thiếu kiến thức nhận diện. Những con số xử phạt ngày càng tăng cho thấy đây không còn là hiện tượng nhỏ lẻ, mà đã trở thành vấn nạn có tổ chức, tận dụng môi trường số để lan rộng và che giấu hành vi vi phạm.
Để tự bảo vệ mình trước “ma trận” hàng hóa, người tiêu dùng cần biết cách truy xuất nguồn gốc, kiểm tra tem điện tử, mã QR, ưu tiên sản phẩm có thương hiệu và kênh phân phối uy tín. Cần thay đổi thói quen “nghe quảng cáo là mua” bằng thói quen kiểm chứng thông tin từ cơ quan quản lý và phản hồi của người dùng khác. Cộng đồng mạng cũng có thể trở thành “bức tường” chống hàng giả, hàng kém chất lượng thông qua việc tố giác, lan tỏa thông tin cảnh báo, chia sẻ kinh nghiệm nhận diện hàng thật - hàng kém chất lượng.
Nói về vấn đề này, chị Nguyễn Thanh Hiền, xã Tuyên Quang (Lâm Đồng) chia sẻ: “Trước đây tôi thường mua mỹ phẩm, thực phẩm chức năng qua mạng vì giá rẻ. Nhưng sau một lần bị dị ứng do sản phẩm không rõ nguồn gốc, tôi mới rút kinh nghiệm. Giờ tôi chỉ chọn hàng có tem truy xuất, mua ở nơi uy tín, dù giá có cao hơn một chút nhưng yên tâm hơn rất nhiều”. Theo chị Hiền, việc hiểu biết và cảnh giác khi mua sẽ giúp người tiêu dùng tự bảo vệ mình trước hàng giả và quảng cáo sai sự thật.
Chống hàng giả, hàng kém chất lượng không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng chức năng, mà cần sự chung tay của cả cộng đồng. Khi người tiêu dùng cảnh giác, chia sẻ cảnh báo, tố giác vi phạm; khi mỗi giao dịch mua hàng là một lựa chọn có trách nhiệm, thì thị trường sẽ tự sàng lọc những sản phẩm kém chất lượng. Chỉ khi nhận thức được nâng lên và hành động đồng bộ, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng mới không còn “đất sống”, sức khỏe người dân được bảo vệ thực chất, bền vững.
Ngọc Hân .