Bên vận chuyển phải bồi thường khi hàng hóa bị mất, hư hỏng
Thời gian qua, dịch vụ gửi hàng qua xe khách ngày càng được nhiều người lựa chọn vì thuận tiện, chi phí hợp lý. Giao dịch giữa hai bên thường chỉ là giao kết miệng nên khi sự cố xảy ra chỉ khách hàng là người chịu thiệt.
Bà Nguyễn Thị Vân ở phường Trường Vinh, tỉnh Nghệ An phản ánh, bà thường xuyên chuyển thực phẩm cho con ở Đắk Lắk qua xe khách và khá hài lòng với chất lượng dịch vụ của các nhà xe. Tuy vậy, lần gần đây nhất, 1 thùng hàng bà Vân gửi đã bị thất lạc.
Ngay sau khi xảy ra sự việc, bà Vân đã liên lạc với nhà xe và được biết hàng giao nhầm địa chỉ, hôm sau sẽ giao lại. Tuy vậy, khi con bà Vân nhận được thùng hàng, hầu như toàn bộ thực phẩm trong thùng (chủ yếu là hoa quả, hải sản) đã bốc mùi, không sử dụng được.
Việc gửi hàng qua xe khách ngày càng phổ biến (ảnh minh họa)
“Tôi yêu cầu nhà xe đền bù thì họ đồng ý nhưng với số tiền chỉ bằng 1/3 giá trị hàng thực phẩm đã bị hư hỏng. Họ cho biết đây là nội quy của nhà xe và mức đền bù đưa ra rất thiện chí do giao dịch giữa hai bên không có hợp đồng, khi gửi hàng khách hàng cũng không kê khai hàng gửi nên không có căn cứ xử lý. Điều này khiến tôi rất bức xúc nhưng không biết phải làm sao” - bà Vân thở dài.
Về hàng hóa ký gửi, Điều 68 Luật Đường bộ 2024 nêu rõ, hàng hóa ký gửi là hàng hóa gửi theo xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách mà người gửi không đi cùng trên xe, được thực hiện theo thỏa thuận giữa người kinh doanh vận tải và người gửi hàng.
Người có hàng hóa ký gửi phải lập tờ khai gửi hàng hóa, trong đó kê khai tên, số lượng, khối lượng hàng hóa; tên, địa chỉ, số định danh cá nhân của người gửi và người nhận hàng hóa.
Đơn vị kinh doanh vận tải có trách nhiệm kiểm tra hàng hóa ký gửi theo tờ khai gửi hàng hóa và xác nhận vào tờ khai gửi hàng hóa. Tờ khai gửi hàng hóa được lập thành 2 bản, mỗi bên giữ một bản.
Người nhận hàng hóa ký gửi phải xuất trình giấy tờ tùy thân khi nhận hàng. Việc bồi thường thiệt hại hàng hóa ký gửi thực hiện theo quy định - luật sư Lê Hồng Vân - Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết.
Ngoài ra, theo Điều 530 BLDS 2015, hợp đồng vận chuyển hàng hóa là sự thỏa thuận giữa các bên. Theo đó bên vận chuyển có nghĩa vụ vận chuyển hàng hóa đến địa điểm đã định trong thời hạn thỏa thuận, bảo đảm an toàn cho hàng hóa; bên thuê vận chuyển có nghĩa vụ trả cước phí.
Điều đó có nghĩa bên vận chuyển phải giao hàng nguyên vẹn, đúng thời hạn, đúng nơi nhận thì bên thuê mới trả phí. Bên vận chuyển phải bồi thường khi để mất hoặc làm hư hỏng hàng. Bên vi phạm nghĩa vụ gây thiệt hại thì phải bồi thường toàn bộ.
Nên khai báo rõ giá trị hàng hóa khi gửi
Cũng theo luật sư Lê Hồng Vân, việc các nhà xe tự ban hành “quy định nội bộ” về mức bồi thường khi hàng hóa vận chuyển bị hư hỏng, thất lạc không thể có giá trị cao hơn quy định của pháp luật hiện hành. Mặt khác, nếu muốn giới hạn mức bồi thường, nhà xe phải thông báo và được khách hàng đồng ý trước. Nếu khách hàng chưa từng biết hoặc ký vào điều khoản này, thì "quy định nội bộ" không có giá trị.
Do vậy, khi hàng hóa bị thất lạc, hư hỏng do lỗi của bên vận chuyển, người gửi hàng có thể yêu cầu bên vận chuyển bồi thường, trường hợp không thỏa thuận được mức bồi thường thì bồi thường theo giá trị thực tế.
Cũng theo quy định tại Luật Đường bộ 2024, xe khách được miễn bồi thường thiệt hại hàng hóa ký gửi trong các trường hợp: Do đặc tính tự nhiên hoặc khuyết tật vốn có của hàng hóa ký gửi hoặc hao hụt ở mức cho phép; Do việc bắt giữ hoặc cưỡng chế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với hàng hóa ký gửi; Do nguyên nhân bất khả kháng; Do lỗi của người thuê vận tải, người áp tải hàng hóa của người thuê vận tải hoặc người nhận hàng hóa.
Để hạn chế rủi ro, với hàng hóa có giá trị lớn, người gửi nên khai báo rõ giá trị, ghi cụ thể vào giấy giao nhận và yêu cầu nhân viên vận chuyển ký xác nhận, giữ hợp đồng hoặc phiếu gửi có đầy đủ thông tin người gửi, người nhận, giá trị hàng, điều kiện bồi thường.
Khi phát hiện hàng bị thất lạc, người gửi cần yêu cầu lập biên bản tại chỗ, ghi rõ loại hàng, số lượng, giá trị, thời gian, địa điểm và người chứng kiến, xuất trình chứng cứ như hóa đơn, ảnh chụp, tin nhắn từ bên vận chuyển - luật sư Lê Hồng Vân khuyến cáo.
Ngọc Minh