Máy bay tại sân bay Haneda ở Tokyo, Nhật Bản. (Ảnh: Kyodo/TTXVN)
Máy bay chở khách của Nhật Bản, từng được xem là chính xác hàng đầu thế giới, ngày càng giảm dần số chuyến bay đúng giờ.
Theo số liệu của Bộ Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch Nhật Bản (MLIT), tỷ lệ đúng giờ của các chuyến bay nội địa trong tài khóa 2024 chỉ đạt 84%, giảm 7 điểm trong vòng 10 năm. Nguyên nhân chính là việc chuyển trọng tâm từ máy bay cỡ lớn sang máy bay cỡ trung và nhỏ khiến tổng số chuyến bay tăng lên, gây quá tải tại các sân bay.
Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, trong bảng xếp hạng vận hành đúng giờ do hãng phân tích hàng không Anh Cirium công bố năm 2024, top 10 thuộc về các hãng của Mexico, Saudi Arab hay Mỹ, trong khi tên của các hãng hàng không Nhật Bản, từng là khách quen của bảng xếp hạng, nay đã biến mất.
Theo MLIT, tỷ lệ các chuyến bay nội địa cất cánh trong vòng 15 phút so với giờ dự kiến đang giảm dần (ngoại trừ giai đoạn COVID-19), từ mức 94% năm 2010 giảm xuống còn 84% - mức thấp kỷ lục, vào năm 2024.
Tình trạng hoãn chuyến kéo dài được nhận định là bắt nguồn từ sự quá tải của các sân bay. Năm 2024, tổng số chuyến bay cất/hạ cánh tại các sân bay trong nước (bao gồm đường bay quốc tế) đạt 990.000 chuyến, tăng 170.000 chuyến so với năm 2010. Con số này gần chạm mức đỉnh trước đại dịch COVID-19 vào năm 2019 là 1,02 triệu chuyến.
Đặc biệt tại sân bay quốc tế Haneda (thủ đô Tokyo), 4 đường băng hoạt động liên tục với mật độ tối đa 1,5 chuyến/phút. Theo trang theo dõi chuyến bay Flightradar24, trong 360.000 chuyến bay đến/đi tại Haneda từ tháng 1-9/2025, khoảng 50% bị trễ hơn 15 phút so với lịch trình.
Trễ giờ tại sân bay Haneda lan sang các sân bay địa phương khác là điểm đến. Tại sân bay Fukuoka, việc máy bay phải xếp hàng dài chờ cất cánh đã trở thành chuyện thường xuyên.
Số chuyến bay tăng không chỉ vì lượng khách quốc tế phục hồi mà còn do các hãng hàng không chú trọng đến hiệu quả kinh doanh. Việc vận hành máy bay nhỏ nhiều chuyến giúp tăng khả năng lấp đầy ghế và thuận tiện hơn cho hành khách. Do đó, các hãng tăng sử dụng máy bay cỡ trung (khoảng 250 ghế) và cỡ nhỏ (khoảng 100 ghế).
Công nghệ động cơ cải tiến cũng giúp máy bay trung cỡ có thể bay thẳng từ Nhật Bản đến bờ Đông nước Mỹ, thay vì chỉ bay máy bay to như trước.
Ngược lại, máy bay cỡ lớn (khoảng 400 ghế) tiêu thụ nhiều nhiên liệu, dễ lỗ nếu tỷ lệ lấp đầy thấp, đang dần không còn được ưa chuộng. Theo MLIT, tỷ lệ máy bay cỡ lớn trong đội bay của Japan Airlines và All Nippon Airways giảm từ 22% (năm 2013) xuống còn 13% (năm 2023).
Theo thống kê vận tải hàng không, tỷ lệ lấp đầy ghế năm 2024 đạt khoảng 80% ở cả nội địa và quốc tế, mức cao nhất từ trước tới nay. Giáo sư Hajime Tozaki, Đại học Obirin, chuyên gia về chính sách hàng không, cho biết sự gia tăng của các hãng giá rẻ, vốn cạnh tranh bằng giá, cũng thúc đẩy xu hướng chuộng máy bay cỡ trung và nhỏ hơn.
Việc chuyển sang sử dụng máy bay cỡ trung và nhỏ là xu hướng toàn cầu và mặc dù không thể so sánh với các quốc gia khác, nhưng Nhật Bản rõ ràng đang thụt lùi về tỷ lệ các chuyến bay đúng giờ.
Bên cạnh đó, thời tiết xấu cũng góp phần làm gia tăng số lượng chuyến bay bị chậm giờ cất cánh. Theo Cơ quan Khí tượng Nhật Bản, số lần ghi nhận sét đánh tại Tokyo trong năm 2024 là 25 lần, nhiều hơn 70% so với mức trung bình 30 năm. Khi có nguy cơ xảy ra sấm sét, nhân viên mặt đất không thể dẫn máy bay, dẫn đến chậm trễ hàng loạt.
Sân bay Haneda cũng xuất hiện nhiều trận mưa lớn hơn mức trung bình hằng năm. Do nhiệt độ nước biển quanh Nhật Bản tăng, hoạt động của bão và dải hội tụ trở nên mạnh hơn. Năm 2024, Tokyo có 9 ngày mưa trên 20mm/h, nhiều nhất trong 40 năm. Mưa lớn làm giảm tầm nhìn, khiến thời gian khởi hành các chuyến bay bị trì hoãn.
Một nguyên nhân lớn khác là việc phân tán mạng lưới hàng không đều trong cả nước tiến triển chậm dù Nhật Bản có các sân bay trung chuyển lớn như sân bay Kansai hay sân bay Chubu. Hiện vẫn có 20% chuyến bay quốc tế đến/đi tập trung tại sân bay Haneda. Cùng với đó, tình trạng thiếu nhân viên tham gia công việc tại mặt đất trong tương lai cũng là vấn đề đáng lo ngại đối với ngành hàng không Nhật Bản.
Năm 2024, Nhật Bản đón 36 triệu lượt khách nước ngoài và Chính phủ Nhật Bản đặt mục tiêu tăng lên 60 triệu lượt vào năm 2030. Nếu hình ảnh hàng không Nhật Bản “không thể cất cánh đúng giờ” trở nên phổ biến, khách du lịch nước ngoài có thể e ngại khi lựa chọn Nhật Bản là điểm đến thường xuyên./.
(TTXVN/Vietnam+)