Hàng nghìn bức chân dung Bác Hồ từ lá thốt nốt

17 giờ trướcBài gốc

Với người dân vùng Bảy Núi (thất sơn), An Giang, cây thốt nốt rất đỗi quen thuộc. Người Khmer nơi đây chỉ khai thác trái, lấy nước, ít ai nghĩ đến giá trị từ những tàu lá.

Nhưng dưới bàn tay khéo léo và con mắt tinh tế của cụ Võ Văn Tạng, lá thốt nốt đã hóa thành tranh bút lửa, mang hồn cốt trong từng chiếc lá.

Ông Võ Văn Tạng bên bức chân dung khổ lớn Bác Hồ - Bác Tôn từ lá thốt nốt, ông mất 2 tháng hoàn thành.

Cụ Tạng làm ngân hàng, nhưng có đam mê bất tận với hội họa. Một lần công tác tại Tri Tôn, cụ bất ngờ phát hiện sự bền chắc và màu sắc lạ của lá thốt nốt non. Ban đầu, cụ thử vẽ màu nước lên lá thốt nốt nhưng thất bại vì nhanh phai. Phải tới khi đi Đà Lạt, thấy nghệ nhân vẽ bút lửa trên gỗ, cụ mới lóe lên ý tưởng áp dụng kỹ thuật ấy cho lá thốt nốt. Sau một năm miệt mài nghiên cứu, thử nghiệm, những bức tranh đầu tiên ra đời, sống động và có hồn.

Theo cụ Võ Văn Tạng, để có một bức tranh hoàn chỉnh từ lá thốt nốt phải trải qua nhiều công đoạn, từ chọn lá non, màu lá, phơi nắng liên tục khoảng hai tuần. Từ mỗi tàu lá, ông chỉ chọn chừng 20% phần bụng đẹp nhất, cắt theo khuôn để ghép khít, rồi dán lên giấy trắng làm nền.

Bút lửa thực chất dùng mỏ hàn điện, với ba mức nhiệt tạo ra ba gam màu cơ bản: vàng nhạt, nâu và đen. Chỉ với ba màu đơn giản ấy, người nghệ nhân phải khéo léo điều chỉnh nhiệt độ, tạo nên sắc thái đậm nhạt khác nhau. Chính sự tinh tế trong từng nét lửa đã thổi hồn vào tranh, cũng là thử thách lớn nhất của nghề này.

Từ năm 1999, khi nghỉ hưu, cụ Tạng dành trọn thời gian cho nghề. Những bức phong cảnh miền Tây như cánh đồng thốt nốt, rừng tràm Trà Sư, núi Cấm, núi Sam… nhanh chóng tạo tiếng vang. Đến 2003, cụ thử sức với chân dung, mở đầu bằng hai bức về Bác Hồ và Bác Tôn. “Ngày hoàn thành, tôi vui đến mất ngủ vì tranh sống động đến ngỡ ngàng”, cụ nhớ lại.

Năm 2010, Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam xác lập hai kỷ lục cho cụ Tạng là nghệ nhân làm tranh bằng lá thốt nốt nhiều nhất Việt Nam và bức tranh di chúc Bác Hồ bằng lá thốt nốt lớn nhất Việt Nam.

Đến nay, xưởng tranh của cụ đã cho ra đời hơn 100.000 tác phẩm, trong đó có bức cỡ 2x2,5 m bán với giá 40 triệu đồng. Dẫu vậy, có tác phẩm cụ kiên quyết giữ lại, dù có người trả hàng chục triệu đồng, bởi “đó là vô giá”. Cùng đó, cụ Tạng cũng thực hiện truyền nghề lại cho những thế hệ tiếp nối, với hơn 100 người đã và đang theo cụ học nghề.